İstanbul'un Tsunami Tarihi Yaşar Celep

İstanbul için tsunami tehlikesi var mı?

Yaşar Celep

İstanbul'u etkileyen depremlerin "tsunami" oluşturup şehirde su baskınlarına sebep olup olmadığı da tartışılan ve merak edilen konuların başında gelmektedir.

Başbakanlık Osmanlı Arşivi Uzmanı Orhan SAKİN  tarihi kaynaklarda bu hususu teyit edecek açık bilgilere sahip olunmadığını söyledi. Sakin,  Bizans döneminde meydana gelen bazı depremler sırasında denizde büyük dalgaların oluştuğuna dair rivayetlerin olduğunu ve Osmanlı döneminde, 1509 depreminin ardından kıyıları suların bastığına dair ellerinde Batılı kaynaklardan alınmış bilgiler olduğunu belirtti.

"Osmanlı kaynaklarında böyle bir bilgi yok"

1509 depreminde surları aşan dalgaların oluştuğu yolundaki iddiaların abartılı olduğunu söyleyen Sakin şöyle devam etti: 

Bazı eserlerde, bir takım iddialara ve "dalgaların Pera ile İstanbul arasındaki dar geçitlere çarptığı" şeklinde yazılara rastlandığını ifade eden Sakin, "Buradan hareketle olsa gerek ki, günümüzde bazı araştırıcılar, 1509 Depremi sırasında Marmara Denizi'nde "tsunami" meydana geldiğini ve bunun sonucunda İstanbul ve Galata surlarını aşan dev dalgaların hasarlar oluşturduğunu söylemektedirler" diye konuştu.

" 17 Ağustos 1999 Körfez Depremine daha çok benzeyen 1894 Depreminde, depremin merkez üssüne yakın mahallerde sahil boyunca deniz önce yükselip, daha sonra ise çekildiği rapor edilmiştir. Fakat hiç bir mahalde sahilin daimi bir suretle değişime uğradığı görülmemiştir. Bazı yerlerde deniz, 200 metre geriye çekilmiş, sonra da şiddetle karaya yürüyerek, ne kadar sandal, kayık varsa hepsini karaya atıp parçalamıştır. Ancak, bu olayın her tarafta etkili olmadığı anlaşılıyor. Zira, gazete haberlerinden öğrendiğimize göre bu depremde Karaköy ve Galata taraflarında deprem sonrası paniğe kapılan halk, denizi daha güvenli görmüş olmalıydı ki, sahillere koşuşarak kayıklarla denize açılmışlardı."

Ayrıntılı bilgi için Bkz: Orhan SAKİN, Tarihsel Kaynaklarıyla İstanbul Depremleri, Kitabevi Yay. İstanbul, 2002.