Bürokratın 'makam aracı saltanatı' sona eriyor

Kamu kurum ve kuruluşlarında makam aracı saltanatına son veriliyor. Artık, genel müdür seviyesinin altındaki bürokratlara özel araç tahsis edilmeyecek. 'Müdür arabası' dışındaki bütün otomobiller de havuza alınacak ve kurumun günlük işlerinde kullanılacak. Bu sayede toplam sayısı 115 bini bulan kamu taşıtlarının özel işlerde kullanılmasının önüne geçildiği gibi önemli miktarda tasarruf sağlanacak. Her kurum, sahibi olduğu aracı verimli kullanmak üzere, 'taşıt izleme sistemi' kuracak.

Kamu kurum ve kuruluşlarındaki araçların amacı dışında kullanımını önlemek için harekete geçen Maliye Bakanlığı, 1961'de çıkarılan ve günümüzde ihtiyaca cevap veremez hale gelen Taşıt Kanunu'nda köklü değişikliğe gidiyor. Devletin araçlarını daha verimli kullanması için yapılan çalışmayı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü yürütüyor. Müdürlük ilk olarak 'makam aracı' kullanabilecek unvanları yeniden belirleyecek. Halen makam aracı kullanan, ancak Taşıt Kanunu'nda sayılmayan bazı unvanlar da listeye dâhil edilecek. Bu şekilde listede henüz yer almayan genel müdürler de kapsama girmiş olacak. Ancak genel müdürlerin altındaki unvanlara araç tahsis edilemeyecek. Üst düzey dışında kalan unvanların makam araçları onları sabah evden alıp, akşam bırakacak. Bunun dışındaki mesai saatlerinde söz konusu araçlardan idarenin diğer işlerinde faydalanılabilecek. Devlet, geçen yıl 154 milyon YTL'yi yeni taşıt alımı için ayırırken, kamudaki 115 bin aracın bakım ve onarımı için ise 98 milyon YTL harcadı. Araçların bir yıllık yakıt gideri ise 1 milyar 13 milyon YTL'yi buldu.

Ay sonuna kadar bitirilmesi planlanan taslak, önce Maliye Bakanı Kemal Unakıtan'a sunulacak. Düzenleme, Unakıtan'ın onayının ardından Başbakanlık'a sunulacak. Maliye Bakanlığı'ndan üst düzey bir yetkili, yeni düzenlemeyi, kamu taşıtlarının kullanımına standart getireceğini belirterek savundu. Bu sayede kamuya ait araçların kötüye kullanımına izin verilmeyeceğini kaydededen aynı yetkili, "Tabii caydırıcı ve etkin bir yapı oluşturulacak. Herkesin sorumluluklarını çok açık ve net bir şekilde tanımlayacağız. Sokaktaki vatandaş uygulamayı görünce arabaların amaç dışı kullanıldığını düşünmeyecek. Vicdanları rahatsız eden taşıt kullanımı engellenecek. Elbette burada kişilerin tutumu da önemli; ama biz en azından böyle bir sistem kurulmasını sağlayacağız." ifadelerini kullandı. Ancak Maliye içinde aynı düşüncede olmayanlar da var. Çalışmayı eleştiren bir baştka üst düzey yetkili, mevcut uygulamaya göre de genel müdür ve altındakilerine makam aracı tahsis edilmediğine işaret ediyor. Sadece hizmet aracı kapsamında kullanımda bulunulduğunu aktaran aynı yetkili, "Yeni hazırlanan taslakta makam araçlarıyla ilgili herhangi bir genişleme veya daralma söz konusu değil." şeklinde konuştu.

Araç sayısı 115 bini buldu

Geçen yıl kamu kurumlarına 4 bin 623 yeni taşıt alma imkânı tanındı. Bu sene ise 4 bin 129 yeni araç alımına izin çıktı. Taşıt alım sayısında Sağlık Bakanlığı ile Emniyet ilk sırada yer alıyor. Maliye Bakanlığı'nın 2006 verilerine göre, merkezî yönetim kapsamındaki kamu kurumlarında 78 bin 50, mahalli idarelerde 22 bin 92 ve kamu iktisadi teşebbüslerinde 14 bin 599 olmak üzere kamuda toplam 114 bin 741 araç bulunuyor.

Kamu aracını özel işinde kullanana ceza kesilecek

Taşıt izleme sistemi kurulacak. Her birim, kendi izleme sistemini kendisi oluşturacak. Taşıt envanterinin de işleneceği bu sistemde, taşıtların ömrü, akaryakıt kullanımı gibi bilgiler de yer alacak. Sistem sayesinde arabaların her hareketi yakından takip edilecek.

Arabaların daha ekonomik edinimi ve kullanımı için gerekli tedbirler alınacak. Satın alma veya kiralamadan hangisi ekonomik ise o tercih edilecek. Kiralamayı da içine alan hizmet satın alımı yoluyla taşıt edinimi uygulaması yaygınlaştırılacak. Aracın bakımı, sigortası ve şoför ihtiyacı da hizmet satın alınması yolu ile karşılanıp, devletin bu alandaki yükü de hafifletilecek.

Kurum içinde aktarma yapılacak: İzleme sisteminin yardımıyla aynı bakanlık veya kuruluşun ihtiyaç duyduğu taşıtlar ile o kuruluşun elindeki atıl taşıtlar da kayda girecek. Böylece kullanım dışı kalan bir taşıt, hemen ihtiyacı olan bir başka il veya birime nakledilecek. Kamuya ait otomobiller, amacı dışında ve özel işlerde kullanılamayacak. Bu şekilde davrananlar için, disiplin ve maaş kesme gibi caydırıcı cezalar uygulanacak.

Kamu kuruluşları, taşıt politikaları için 3-4 yıllık programlama yapacak, projeksiyonlar geliştirecek. Bu şekilde kamunun uzun vadedeki taşıt ihtiyacı saptanacak, bunlara ilişkin bir planlamada bulunulacak. Böylece günübirlik politikaların yerini, uzun vadeli programlar alacak.

Devlet akaryakıta 1 milyar YTL ödedi

Taşıt alımı 154

Taşıt kiralama 246

Bakım ve onarım 98,5

Akaryakıt ve yağ alımı 1.013

Not: Maliye Bakanlığı 2007 verileri, milyon YTL