Musa Anter ve Kemal Burkay Türkmen çıktı
Gazi Üniversitesi’nden bir grup bilim adamı Bingöl-Muş-Varto üçgenindeki aşiretleri araştırdı. Bölgede iki kardeşten birinin kendisini Türk, diğerinin Kürt olarak tanımlanmasından etkilenen ekip, elde ettiği bilgileri Osmanlı arşivleriyle karşılaştırdı.
Araştırma sonuçları, tartışılan açılım meselesinde kafaları daha da karıştıracak gibi: Kürt aydınları olarak bilinen Musa Anter ve Kemal Burkay’ın aslında Türkmen aşiretinden olduğu tespit edildi. 19. yüzyılda kadınların kocalarını boşama hakkına sahip olduğu belirlendi. Bu arada 718 yıldır saklanan, Alevilik tarihinin en eski görsel materyaline ulaşıldı.
Gazi Üniversitesi’nden bir grup bilim adamı Türklerin Anadolu’ya ilk geldiği Bingöl-Muş-Varto üçgeninde aşiret araştırması yaptı. 3 il, 5 ilçe ve 17 köyde 42 kişiyle görüşen akademisyenler, ulaştıkları “sözlü tarihi”, 15 bin sayfalık Osmanlı arşiv belgeleriyle karşılaştırdı ve Türkiye’nin uzun süredir tartıştığı üç açılıma kadın, Alevi ve Kürt açılımlarına katkı sağlayacak üç ayak çıktı ortaya.
Prof. Dr. Alemdar Yalçın’ın koordinatörlüğündeki 12 kişilik ekibin Osmanlı tapu tahrir kayıtları ve mühimme defterlerinde (Divan-i Hümayun toplantılarının kayıtları) rastladıkları en ilginç ayrıntı, Kürt aydınlar Musa Anter’in aşireti Anter aşireti ve Kemal Burkay’ın aşireti Şadıllı aşiretinin Türkmen orijinli olduğu. Bölgede benzer zıtlıklara sık rastlandığını kaydeden Prof. Yalçın ilginç bir örnek veriyor:
“Kürt kökenli olduğu halde kendisini Türk, Türkmen kökenli olduğu halde kendisini Kürt olarak tanıtanlara sık rastlanıyor. Mesela Varto’daki Hormek aşireti aslında Türkmen soyundan. Ancak bu aşiretten olanların yarısı Türk, yarısı Kürt olduğunu söylüyor. Bunun en ilginç örneğine de Teker ailesinde rastladık. Ailenin büyük oğlu Cemal Teker, Celaleddin Harzemşah soyundan geldiklerini bu nedenle Türkmen olduklarını ifade ediyor. Ona göre Şeyh Sait isyanında Hormeklerin Kürtlere karşı mücadele etmiş olmaları da bunun kanıtı. Buna mukabil ziraat mühendisi kardeşi Mehmet Teker atalarının Zazaca konuştuklarını söyleyerek Kürt olduklarını savunuyor. Aradaki çelişkiyi ise açıklayamıyorlar.”
ŞEYH EDEBALİ’NİN EŞİ DE KÜRT’TÜ
Prof. Yalçın 13. yüzyılda Bilecik Söğüt’te yaşayan Ekrad (Kürt) aşiretini de hatırlatıyor: “Ekrad beyinin kızı Osmanlı Devleti’nin fikir babası Şeyh Edebali’nin ikinci eşi. Bu da gösteriyor ki etle kemik gibi girmişiz birbirimize. Şu Kürt, şu Türk diye ayırt etmek mümkün değil.”
Araştırmanın sonuçlarına göre en büyük yanlış, bölgeyi tek unsurlu olarak kabul etmek. Çünkü Anadolu’nun hiçbir yerinde, soyutlanmış, lokalize olmuş bir topluluk yok. Prof. Yalçın üniversitelerin çok iyi örgütlenerek yöreyle ilgili çok yönlü alan araştırmaları yapması gerektiğini söylüyor: Bunu Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK) koordine edebilir. Elde edilen veriler siyasilere aktarılır. Ancak bu şekilde kalıcı kardeşliği sağlayacak köklü önlemler oluşturulabilir.”
Prof. Yalçın’ın sözlerini üniversitenin rektörü Prof. Dr. Rıza Ayhan da destekliyor: “Kürt açılımının öncelikle bilimsel altyapısının oluşturulması gerekir. Ayrıca pahalı bir çalışma. Sadece bizim bu bölgede yaptığımız araştırmanın bütçesi 500 bin dolara kadar çıkacak. Bizim çalışmamız deryada bir zerre. Oradaki kültürel ve sosyolojik yapı bilinmeden, bölgede yaşayanların psikolojileri ve ne istedikleri tespit edilmeden yapılacak açılım sakıncalar doğurabilir. Devlet desteklerse birkaç yıl içinde tüm alan çalışması tamamlanabilir.”
BİNGÖL DAĞLARI YENİDEN İSVİÇRE OLABİLİR
Prof. Alemdar Yalçın Bingöl Dağları’nı İsviçre’ye benzetirken Kürt açılımına katkı sağlayabilecek ipuçları veriyor: “Besicilik yörenin bitki örtüsü açısından Türkiye için öyle bir avantaj ki; binbir çeşit bitkiden beslenmiş koyunlarla besicilik yapıldığında Avrupa’da kimse bizimle rekabet edemez. 16. yüzyılda bölgede ipekböcekçiliği varmış. Şu anda da ipekböcekçiliğine dönülecek yerler var. Türkiye ipek ihraç edebilecekken ithal ediyor. Bölge, en kaliteli demir madeninin çıktığı yer. Maden ocakları hâlâ duruyor. Bölge, sağlık turizmi, yamaç paraşütü, kültürel etkinlikler için bulunmaz güzellikte. Terör medyada fazla abartılı gösterilince memur ağlayarak gidiyor. Önce Sivas’tan öteki taraf yaşanmaz yargısı yıkılmalı.”
ALEVİLERİN 718 YILLIK GİZLİ BELGESİ
Araştırmalar sırasında bugüne kadar kimselere gösterilmeyen sandıklar çıktı ortaya. Bir Alevi dedesinin sandığında bulunan pembe kağıt üzerine yazılmış 6 metrelik şecere (soy ağacı) tüm ekibi heyecanlandırdı. Arap alfabesiyle yazılmış metnin altındaki 1231 tarihi doğruysa, belge 718 yıldır bez torbalarda saklanıyor. Yazının karakteri, kök boyadan özel olarak üretilmiş mürekkebi çok eski bir belge olduğuna işaret ama gerçek yaşın tespiti için kağıttan bir parça, “acil” kodlu olarak karbon testine gönderildi. TÜBİTAK’tan testin sonucu bekleniyor. Prof. Yalçın’a göre belge, Alevilik tarihinin Power Point bir sunumu gibi: “Sonuç doğru çıkarsa bu belge bulunan en eski Alevi şeceresi olarak tarihe geçecek. Bu şecere Cem törenlerinde asılıyor. Acil koruma altına alınması lazım.”
BOŞANMAK İSTEYEN KADININ MAVİ FERACE HAKKI
Araştırmanın bir ayağı da Türkiye’de gündemden düşmeyen kadın hakları tartışmalarını alevlendirecek çarpıcılıkta. Sünni ile Alevi aşiretler arasındaki ilişkileri de inceleyen ekip, en önemli farkın evlilikte olduğunu gözlemledi: Sünni aşiretlerde çok evlilik göze çarparken, Alevilerde tek eş hüküm sürüyor. Mesela İmam Rıza Ocağı’na bağlı Tecirli Alevilerinde, tek evliliğin garantisi mavi ferace. Eşi zina yapan kadın, mavi feraceyi giyerse kocasını boşamış sayılıyor. Bu geleneğin 1900’lü yıllara dek devam ettiği anlatılıyor.
AŞİRET HARİTASI ÇIKTI
Araştırma sonucunda bir de aşiret haritası oluşturuldu. Bölgede değişik dönemlerde yüzden fazla aşiret yaşadığına işaret eden Yalçın, göçler ve savaşlar nedeniyle çok fazla sirkülasyon olduğuna dikkat çekiyor. 18. yüzyıldan önce Cibran aşiretine rastlanmadığını, padişah fermanlarında geçen Ulus aşireti mensuplarının ise bugün varolmadığını anlatan Prof. Yalçın, bölgede hangi yüzyılda hangi aşiretlerin varlığını sürdürdüğüne, sürdüremeyenlere ne olduğuna ilişkin verilerin üç cilt halinde çıkarmayı düşündükleri kitapta yer alacağını ifade ediyor.
SAYILARLA AŞİRET ARAŞTIRMASI
Kaç gün sürdü: 15 gün alan, 2 ay arşiv çalışması
Kat edilen yol: 3300 km
Görev alan kişi: 12
Yüz yüze görüşülen kişi sayısı: 42
Çekilen fotoğraf: 2285
Çekilen görüntü: 19 saat
Ses kaydı: 22 saat
Taranan kitap: 195
İncelenen mühimme defteri: 15 cilt
Vakıf belgesi: 150
İncelenen tapu tahrir defteri: 2000 sayfa
İncelenen hazine-i evrak defteri: 1800 sayfa
Taranan toplam metin sayfası: 15.000
selda aktas IP: 149.254.49.xxx Tarih : 29.08.2009 23:54:38
koskoca universite hocalarinin bilimsel arastirma dedikleri seye bakin: toplam 42 kisiyle gorusup, Musa Anter'i ve Kemal Burkay'i bir cirpida Turkmen yaptilar, Aleviligin tarihini de cozuverdiler, bravo dogrusu. Neden bu durumda oldugumuzun en iyi kanitidir.
seyhan bardakcı IP: 88.234.51.xxx Tarih : 24.08.2009 02:33:03
tamam kardesim tamam herkes türktür hz muhammedde prens charls elizabeth,bush,marks.lenin herkes türktür hadi madem bende olayım oyle nede olsa türkün türkten başka dostu yok!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
tekin yakut IP: 88.253.41.xxx Tarih : 26.08.2009 00:42:56
bugün türk,kürt ayrımı yapılmak için büyük gayret gösteriliyor,birde askeriyeye bakın ve örnek alın içinde kürt albayıda var generalide.astsb,da,eride hiç bir sorun yok,ama sivil hayatta bunun dış işbirlikçileri halkları birbirine kırdırmak için ellerinden geleni yapıyor,bunlar ERMENİ OYUNUDUR,DİKKAT EDELİM
gönül kayadibi IP: 88.227.33.xxx Tarih : 25.08.2009 16:12:54
Tekrar başa mı döndük.Kürtler türktür masalına.ama artık istediğiniz kadar masallar uydurun bu kimseyi kandıramayacaksınız.Ayrıca Gazi üniversitesinin öğrencileri ve akademisyenleri ile hangi görüşe ve amaca hizmet ettikleri çok iyi biliniyor. en kötü ihtimalle geçmişim türk olsa bile Ben kendimi kürd olarak hissediyorum ve de kürdüm.
İBRAHİM ÇAKICI IP: 88.244.93.xxx Tarih : 24.08.2009 02:45:33
SİTE MÜDAVİMLERİ YORUMLARIMDAN ANIMSAR; SÜREKLİ " KENDİNİ KÜRT SANAN TÜRKMENLER " DİYE VURGU YAPARIM... 2 YILDAN FAZLADIR ARAŞTIRIYORUM. " ATMALI " AŞİRETİNİN TÜRKMEN AŞİRETİ OLDUĞU SONUCUNA VARDIM. HALBUKİ AŞAĞI ATMALILAR DEĞİL AMA YUKARI ATMALILAR KÜRTÇE KONUŞUYORLAR. GAZİANTEP CİVARINDA YERLEŞİK AŞAĞI ATMALILAR ZATEN KENDİLERİNİ ALEVİ TÜRKMEN SAYIYORLAR. YUKARI ATMALILAR MALATYA CİVARINDA YERLEŞMİŞLER. BU KONUDAKİ ARAŞTIRMALAR GEÇTİĞİMİZ YILA KADAR BU GÜNE ORANLA KOLAYDI. ŞİMDİ ARŞİVLERİ - NEREDEYSE - BU ARAŞTIRMALARA YASAKLAMIŞLAR. GEÇEN YIL DEVLET ARŞİVLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SİTESİNDE BÜTÜN DOKÜMANLAR YER ALIYOR, SİZ İSTEDİĞİNİZİ ALIYOR-İNCELİYORDUNUZ. SONRA SİTE ŞEKLİ DEĞİŞTİ. BU GÜN SİZ BELGEYİ İSTİYORSUNUZ GÖNDERİLİYOR - ( BİR YIL ÖNCE YÜZDEN FAZLA DOKÜMAN İSTEDİM , BİR TANE BİLE GELMEDİ.) MUŞ...HATIRLARSANIZ GEÇEN YIL TTK BAŞKANI PROF. HALAÇOĞLU GÖREVDEN ALINDI. KENDİSİ 14 YILDIR BAŞKANDI VE BU KONUDA EKİPLER KURARAK ARAŞTIRMALAR YAPTIRIYORDU. BUGÜN GELDİĞİMİZ NOKTADA KÜRDÜ TÜRKTEN AYIRMA , BAŞKA BİR ETNİK SINIF OLUŞTURMA ÇABALARINI DA ÜSTÜSTE KOYDUĞUMUZDA İNSAN SORMADAN EDEMİYOR; BU MEMLEKETTE NE YAPILMAYA ÇALIŞILIYOR? YUKARIDAKİ HABER VE YORUMUMA GELECEK OLASI ELEŞTİRİLERE KARŞILIK ŞİMDİDEN YAZAYIM;
DİL İNSANLARIN ETNİK KÖKENİNİ BELİRLEMEDE GÜÇLÜ BİR ARAÇ OLMAKLA BİRLİKTE DAHA ÖNEMLİ BULGULAR DA VAR. ( İKİ-ÜÇ NESİLDE TAMAMEN BAŞKA BİR DİL, ANADİL OLABİLİR. ALMANCI'NIN GİTTİĞİ YERDE TÜRKLERLE GÖRÜŞMEDİĞİNİ VE TÜRKİYE'YE HİÇ GELMEDİĞİNİ DÜŞÜNÜN: İKİNCİ ÜÇÜNCÜ NESİLDE ALMANCADAN BAŞKA DİL KALIR MIYDI. 40 YILDA BU HALE GELDİLER! ) HALBUKİ ELDEN ELE BIÇAK ALIP VERMEMEK, EŞİKTEN ATLAMAMAK GİBİ BİR KÜLTÜR ÇOK ZOR YOK OLUYOR. BUNUN GİBİ KÜLTÜREL DAVRANIŞLAR TÜRK-KÜRT ( ÖZELLİKLE ALEVİ KÜRT ) ARASINDA O KADAR AYNI Kİ; DİL'İ BİR KENARA ATIYOR!... KALDI Kİ BUGÜN BİR ÇOK ÜLKEDE KÜRDOLOJİ BÖLÜMLERİ HARIL HARIL ÇALIŞTIKLARI HALDE ORTAK BİR KÜRTÇE OLUŞTURAMAMIŞLAR, TÜRKÇE TEMELLİ ARAPÇA VE FARSÇA KATKILI BİR DİL OLMAKTAN ÖTE BİR KONUMDAN SIYIRAMAMIŞLARDIR.
PKK LILAR BİLE KENDİ ARALARINDA TÜRKÇE KONUŞURLAR. UÇ BİR ÖRNEK DAHA VEREYİM; BARZANİ İLE TALABANİ BİLE ARALARINDA KÜRTÇE ANLAŞAMAZLAR; ARAPÇA KONUŞURLAR. ÇÜNKÜ İKİ AŞİRETİN KONUŞTUĞU KÜRTÇE FARKLIDIR. BURADA AYRICA ( ÇOĞU TARAFINDAN GÖREVDEN ALINMASINA GEREKÇE GÖRÜLEN ) PROF. HALAÇOĞLU'NUN AÇIKLAMASINI TEKRARLAMAK İSTERİM. ŞÖYLE DİYORDU;
" ALEVİ KÜRT OLMAZ. ALEVİLİK TÜRKMEN'E ÖZGÜDÜR. ANADOLU'DA ASLINDA TÜRKMEN OLDUĞU HALDE KENDİNİ KÜRT OLARAK GÖREN ALEVİ AŞİRETLER VARDIR. BUNLARIN % 90 INDAN FAZLASI TÜRKMENDİR. ÇOK AZ BİR KISMI İSE TEHCİRDEN KAÇMAK İSTEYEN ERMENİLERDİR. "
BU AÇIKLAMAYI BASIN BELKİ BİLİNÇLİ BELKİ BİLİNÇSİZ SAPTIRARAK " ALEVİ KÜRTLER ERMENİ DÖNMESİDİR " DİYE VERİNCE ALEVİ DERNEKLERİ AYAKLANDILAR. FAKAT OLAYIN VE AÇIKLAMANIN ASLI ANLAŞILINCA GERİ DURDULAR.BUGÜN TTK BAŞKANININ NEDEN GÖREVDEN ALINDIĞINI DAHA İYİ ANLIYORUZ!...
hasan karsak IP: 88.244.135.xxx Tarih : 24.08.2009 23:34:21
musa anter ve kenal burkay türkmenmiş.bu habere cok sevindim desem sevinmedim üzüldüm desem üzülmedim.çünkü ikisini de hiç sevmem ve sevmek mecburiyetinde de degilim onun için beni hiç ama hiç ilgilendirmiyotr belki ilgilenenler vardır onlar düşünsün ve yorum yazsın.ilgienenlere duyrulur
savaş bayrak IP: 81.212.101.xxx Tarih : 28.08.2009 15:18:46
İBRAHİM ÇAKICI BEYİ YAZINDAN DOLAYI KUTLARIM.AYRICA ARAŞTIRMA CILARIDA.EVET GERÇEKLR BUNLAR.BAZILARININ BUNLARA ALINDIKLARINI HAYRETLE KARŞILIYORUM.YA İTİRAZ EDECEĞİNİZE SİZDE ARAŞTIRIN KARDEŞİM.KÜRT DİYE BİR IRK OLMADIĞINI ÖĞRENECEKSİNİZ. BENDE UZUN ARAŞTIRMALARIMDAN SONRA KENT HABER'E VE DİĞER SİTELERE YAZMIŞTIM. ÇOĞU KİŞİDEN HATTA KENDİSİNİ KÜRT HİSSEDEN İNSANLARDAN BİLE TEŞEKKÜR CEVABI ALDIM.BU GÜN KÜRTLERİN KÜRTÇE DİYE KONUŞTUKLARI MOĞOLİSTANDAKİ ELEGEŞ TAŞ ANITIN ÜZERİNDEKİ YAZILARLA AYNI.HAS TÜRKÇE.ŞİMDİ KONUŞULAN BU HAS TÜRKÇEYE ARAPÇA VE FARSÇA KARIŞMIŞ.FARK BU KADAR.RROF.DR.YUSUF HALAÇOĞLUNUN ARAŞTIRMALARI DA SON DERECE NET VE KESİNDİR.BU ARAŞTIRMALARINI HAYKIRA HAYKIRA MEYDANLARDA TV PROGRAMLARINDA DİLE GETİRDİ DİYE, İÇ VE DIŞ DÜŞMANLARIMIZIN ZÜLFİKARLARINA DOKUNMUŞ OLACAK Kİ ADAMI APAR TOPAR GÖREVDEN ALDILAR.HEYHAT!!HİÇ KİMSE SAHİP ÇIKMADI.MİLLİYETÇİ GEÇİNENLER BİLE.BENİM ANLADIĞIM; BU ÜLKEDE MADDİ SIKINTIDAN OLSA GEREK, HERKESİN ELİ AYAĞI BAĞLANMIŞ, KIMILDAYACAK HAL BIRAKILMAMIŞ İNSANLARDA.ŞİMDİ BU YAZILAN VE ÇİZİLENLERE ALINAN ARKADAŞLARA İKİ KELİMEYLE BİRŞEYLER İFADE ETMEK İSTİYORUM.EĞER ARAŞTIRMACI,GERÇEKTEN OKUMUŞ VE BİLGİLİ,BİRAZCIK DA KÜLTÜRLÜ İSENİZ ŞUNU SORUYORUM NAÇİZANE ARAŞTIRMALARIM DOĞRULTUSUNDA:DİYELİM Kİ TARİHTE KÜRTLER VAR İDİ.BASILI SİKKELERİ,BASILI YAZITLARI DA VARMIYDI? ELBETTE YOK. PEKALA KÜRTLER TARİHTE ŞU IRKLA SAVAŞTI ŞU IRKA GALİP GELDİ ŞU IRKA YENİLDİLER KONULU BİR BELGEYE RASLADINIZMI? ODA YOK.EEE YOKTAN VAR OLMAK VARMI?ODA OLAMAZ ÇÜNKÜ YOKTAN VAR EDEN BİR TEK YÜCE ALLAHTIR.BU IRK SONRADAN UZAYDAN MI? GELDİ.BU KÜRT MASALLARI YABANCI GÜÇLERİN UYDURDUKLARI MASAL.OLMAYAN BİR IRK YARATILMAK İSTENİYOR.ÜLKEYİ BÖLMEK KARDEŞİ KARDEŞİ KIRDIRMAK SURETİYLE GEÇMİŞİN ÖCÜNÜ ALMAK İSTİYORLAR.AMAÇ, BU ŞEKİLDE ERMENİLERİN ÖNÜNÜ AÇMAK VE ÜLKEYİ BÖLME NOKTASINA GETİREBİLDİKLERİNDE ERMENİLERİN TOPRAKLARINI GENİŞLETMEK.ESKİDEN KİMSE KİMSEYE IRKINI SORMAZDI,IRK MESELESİ BİLİNMEZDİ BİLE.HERKES HERKESİ KARDEŞÇESİNE HEMŞERİM BEYEFENDİ,HANIMEFENDİ (BAYANLARA BACI,ERKEKLERE BİRADER) DİYE HİTAP EDERDİ.NERELİSİN SORUSUNA HERKES DOĞULUYUM,KUZEYLİYİM,GÜNEYLİYİM YADA BATILIYIM MEMLEKETİM ŞURASI DERDİ.TIPKI TOPRAKLARDA KOYUN KOYUNA YATAN TÜM ŞEHİTLERİMİZ GİBİ.
Veli GÜLEÇ IP: 88.236.167.xxx Tarih : 23.08.2009 23:23:21
ÜLKEMİZDE SAYILARI YÜZDEN FAZLA OLAN ÜNİVERSİTELER NE İŞE YARAR ACABA ?
kadir IP: 85.97.198.xxx Tarih : 28.08.2009 18:52:52
peki ya kendini türk sanan yüzbinlerce kürt ne olacak ?batıya yerleşip orda yaşayan çakır ali efe nin de eğiticisi ve hocası olan kürt ne olacak ?herkes kürt mü yoksa ?herşeye tek taraflı bakmayın aynı şey kürtler içinde geçerli...
keyfoaga IP: 92.107.4.xxx Tarih : 29.08.2009 14:35:35
o zaman bende dinazorum... gazi üniversitesi de ilkokul...
gönül aydemir IP: 85.102.166.xxx Tarih : 29.08.2009 04:25:05
İnsanları böyle yapay ayırıma tabi tutmak ,emperyalizmin bir oyunudur.Bir birimizi yiyelim diye.Herkes kendisini ne sanıyorsa o olsun.Bu tür çatışmalar,ilkel kabile çatışmalarıın bir devamı.Açlığa,işsizliğe,yoksulluğa hiçbir çaresi yok.Kürt DNA 'sı,Türk DNA'sı diye bir şey mi var?Tek tek,aile aile ayrılımann alemi ne?Elin oğlu sınırlarını kaldırıyor,parasını,emeğini birleştiriyor,bizimkiler klan siyaseti güdüyor. Yapmayın.Safkan Türk,safkan Kürt laboratuarda bile elde edilemez.Edilmeye çalışılması da insan haklarına aykırıdır.