İŞ DÜNYASINDAN AMBARGOYA TAM DESTEK

Sanayi ve ticaretin önde gelen temsilcileri, yapılacak ambargoya şartsız destek vereceklerini açıklarken, "Gerekirse bağrımıza taş basarız. Ancak iyi düşünülüp, sonuç getirecek kısıtlamalar yapılmalı. Mesela önce elektrik kesilebilir. İşlenmiş petrol ihracı durdurulabilir." ifadelerini kullanıyor. PKK terörüne karşı yapılacak sınır ötesi operasyon tartışmalarına son günlerde eli kanlı örgütün barındığı Irak'a ambargo uygulanması da eklendi. Bu sayede, PKK ile mücadelede isteksiz davranan ve işi ağırdan alan Bağdat yönetiminin sonuca dönük daha hızlı adım atmasının sağlanacağı ifade ediliyor.

Türkiye, Suriye'den sonra Irak'ın en büyük ikinci tedarikçisi konumunda. Irak, Türkiye'nin dış ticaret fazlası verdiği ülkelerin başında geliyor. Başta akaryakıt ürünleri ve elektrik olmak üzere demir çelik, şeker, ayçiçeği, bakliyat, un, bisküvi, ayçiçeği yağı, elektrikli ürünler, elektrikli makineler, mobilya, otomotiv yan sanayii, plastik, tuz, kablo, inşaat malzemeleri, çimento ve mermer gibi pek çok kalemde ihracat yapılıyor. Irak'tan şimdilerde ithal edilen tek ürün ise Yumurtalık'tan geçen petrol boru hattı. Geçen yıl bu hattan 250 milyon YTL'lik petrol aktı. Bunların yanı sıra Irak'ta Türk inşaat firmalarının yıllık 1,5-2 milyar dolarlık müteahhitlik hizmeti bulunuyor. Irak'ın 2006 yılı itibarıyla toplam ithalatı 23 milyar dolar ve bunun yüzde 20'den fazlasını Türkiye karşılıyor. İhracat kalemleri içinde dikkati en çok elektrik satışı çekiyor. Kartet şirketi, üç yıldır Irak'a günde 250 megavat, yılda yaklaşık 1,5 milyar kilovatsaat elektrik satıyor. Şirketin bu faaliyeti için özel kanun çıkarıldı. Türkiye'den satılan elektrikten ağırlıklı olarak kuzeydeki şehirler faydalanıyor. Bu yüzden elektriği PKK'nın kullandığı iddia ediliyor. Ancak şirket, böyle bir durumun tespit edilmesi ya da devletin 'satma' demesi halinde şalteri anında indireceğini açıkladı.

'Kapıları sadece kuzeye kapatırız'

Öte yandan PKK terör örgütü yüzünden Irak'a yapılması muhtemel ambargoya iş dünyası tam destek verirken, dış ticaretten sorumlu Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen'den anlamlı bir açıklama geldi. Bulduğu her fırsatta komşularla ticari ilişkilerin geliştirilmesi gerektiğini vurgulayan Tüzmen, ambargo konusunda, 'Irak'ın diğer kesimleri ile ticari ilişkileri sürdürme kapasitemiz var.' ifadesini kullandı. Ambargonun yalnızca Kuzey Irak'a yönelik olup olmayacağına ilişkin soruya ise bakanın cevabı, "Her şeyi açıkça söyledim, başka bir şey söylemeyeceğim." şeklinde oldu. Bazı üst düzey bürokratlar, Bakan Tüzmen'in bu açıklamasının, Irak ile ticaretin Habur gümrük kapısından Suriye tarafına kaydırılması ve Irak'ın diğer bölgelerine buradan ulaşılması anlamına geldiğini kaydetti.

Irak'a ihracat 2,5 milyar dolara çıktı

Yıl - Tutar

2003: 829

2004: 1.821

2005: 2.696

2006: 2.578

2007: 2.500*

(*) Tahmini, bin dolar.

[İHRACAT KISINTISI İÇİN NE DEDİLER?]

Türk-Irak İş Konseyi Başkanı Ercüment Aksoy: "Konuya çok boyutlu bakmalıyız. Tabii ki millî menfaatlerimiz daha önemli ve işadamlarının ötesindedir. Habur Sınır Kapısı'nın kapatılması Irak'ı cezalandırır. Ancak Habur'un kapatılması durumunda Irak, İran, Ürdün ve Dubai'den istediğini alan bir ülke olduğu için bu pazarlara kayabilir. Operasyon sırasında Türkiye'ye sempati duyan Irak halkı ile karşı karşıya gelmemeye özen gösterilmeli."

Ankara Sanayi Odası Başkanı Nurettin Özdebir: "Önceliğimiz milli birliğimiz. Çünkü bu bedeli ne olursa olsun hiçbir ticarî kazançla ölçülemez. Yapılan ticaretin de bir anlamı olmaz. Tepki olarak elektriği kesip petrol sevkiyatını durdurmalıyız. Bölgenin durumu hassas. Öte yandan çok sayıda insanımız nakliye işlerinden geçimini sağlıyor. Dolasıyıyla bu ülkeye nakliye yapanlara dönük bazı kolaylıklar sağlanması gerekiyor."

TUSKON Başkanı Rızanur Meral: "Ülkemizin, milletimizin ve devletimizin ana hedefleri ve çıkarları her zaman ön plandadır. İş dünyası gerektiğinde kazancından fedakârlık edebilmelidir. Her türlü ekonomik yaptırım kararını destekleriz. Ancak ambargolar fevri davranılmadan, enine boyuna tartışılarak yapılmalı. Ambargo akıllıca uygulanırsa çözüm olacaktır."

TÜROFED Başkanı Ahmet Barut: "Güneydoğu'da yaşanan terör olaylarına yönelik olarak çıkarılan tezkerenin turizmi olumsuz etkilemesini beklemiyoruz. Türkiye, eski Türkiye değil. Güçlü bir ülkeyiz. 1. Körfez Savaşı dönemindekine benzer bir kriz tablosu ortaya çıkmayacaktır. Turizmimiz bu tür olaylardan çabuk etkilenmeyecek yapıya doğru hızla ilerliyor."

İTKİB Başkanı Süleyman Orakçıoğlu: "Ülkenin çıkarları ve milli bütünlüğü söz konusu olduğu zaman ekonomi ikinci planda kalır. Hiçbir zaman ekonomi boyutundaki yansımaları zararı ne kadar olursa olsun hesaplanmaz. Hazır giyimin bölgeye çok fazla ihracatı yok, daha çok gıda ve inşaat malzemeleri konusunda ihracat yapılıyor. Ama her şeyden önce ülke bütünlüğü için alınması gereken her karar alınmalı."

Diyarbakır TSO Başkanı Mehmet Kaya: "Ambargo kararı alınırken iyi düşünülmeli. Sadece içinde bulunduğumuz bölgenin Irak'la 2,5 milyar dolarlık ticaret hacmi bulunuyor. Habur Sınır Kapısı'nın kapatılması doğru olmaz. Irak pazarı bölge için önemli. 300 bin tanker ve nakliye aracının yüzde 60'ı Irak'a çalışıyor. Habur kapatılırsa buradan geçinen 200 bin kişi ne yapsın, ev de mi oturacak?"