1 milyar doları bile tartışıyorlar
ABD Senatosu, yüzsüzlüğü iyice eline aldı. Başta turizm olmak üzere, birçok sektörü oksijen çadırına sokan ve ekonomiyi tamamen durma noktasına getiren, savaşın sorumlusu ABD, senatoda Türkiye'ye verilecek 1 milyar doların tartışmasına girdi.
ABD Dışişleri Bakanlığı'nın, Avrupa ve Avrasya ile ilişkilerden sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı Vekili Charles Ries, 1 milyar dolarlık hibenin, Türkiye'nin Irak savaşında ABD'ye verdiği stratejik önem taşıyan desteği tanımasını temsil ettiğini belirtti. Ries, ''Bizim katkımız, Türkiye'nin çok ciddi ekonomik, makro-ekonomik zorluklarla yüzleşmesinde, ayrıca ordunun kendi modernizasyon programında yardım edecek'' dedi. ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesi, Avrupa dış yardım programları konulu oturumunda ağırlıklı konu, Türkiye'nin Irak savaşında sağladığıdestek ve ABD Başkanı George Bush yönetiminin, Türkiye için kongreden talep ettiği 1 milyar dolarlık hibe oldu. Bazı Senatörler, Türkiye'nin yeterli destek vermediğini öne sürerek 1 milyar dolarlık desteği haklı çıkaracak gerekçeler konusunda, Ries'e terleten sorular yöneltti. Demokrat Parti Florida Senatörü Bill Nelson, Türkiye'nin kuzey cephesi için ABD'ye izin vermemesi yüzünden, çok fazla Amerikan kanı döküleceğini iddia ederek ''Bu durum benim canımı sıkıyor. Türkiye ile ilişkilerimizi onarmaya değer mi? Muhtemelen değer. Ama bunun bize1 milyar dolara mı patlaması gerekiyor?'' diye konuştu. Cumhuriyetçi Parti Virginia Senatörü George Allen ise, ABD'nin üs ve asker yerleştirme taleplerine Türkiye'nin izin vermemesinin çok sıkıntı yarattığını, ancak ABD'nin sonunda başarılı olacağına inandığını söyledi. Allen, ''Ancak Türkiyesiz daha zor olacak. Sizin, can kayıplarını bu zorluğa bağlamanız mümkün. Mantıklı bir değerlendirme olabilir. Amaher durumda Türkiye bizim için kilit bir müttefik. Müslüman bir demokrasi'' dedi.
''ÖZEL KUVVETLER KUZEY'E TÜRKİYE SAYESİNDE GİRDİ''
Allen, Türkiye'nin, Irak operasyonuna verdiği desteğin önemini vurgulayarak, Türkiye'nin ABD'ye uçuş hakkı tanıması sayesinde, Amerikan özel kuvvetlerinin, Kuzey Irak'a taşınabildiğini ve burada Kürt grupları organize ettiğini söyledi. Senatör Allen, Türkiye'nin verdiği bu izin sayesinde, Amerikan pilotlarının, daha uzun uçuş gerektiren görevleri gerçekleştirerek, karadaki Amerikan askerlerine destek sağladığını da kaydetti. ABD'nin Avrupa ve Avrasya ile ilişkilerden sorumlu Dışişleri Bakanyardımcısı Elizabeth Jones'un, ABD Dışişleri Bakanı Colin Powell'ın, Türkiye'yi de kapsayan ziyaretlerine eşlik etmesi nedeniyle, Senato'daki oturuma Jones'un vekili olarak katılan Ries, özellikle Senatör Nelson'ın zorlu sorularına yanıt vermek durumunda kaldı. Ries, ''Türkiye'ye ayrılan para, savaş durumunda Türkiye'nin bize çok önemli, stratejik olarak önem taşıyan bir destek verdiğini tanıdığımızı temsil ediyor'' dedi. Charles Ries, Türkiye'nin, Kuzey Irak'taki Amerikan askerlerine su, yiyecek, yakıt taşınması, acil durumlarda Amerikan uçaklarına iniş izni verilmesi konusunda da söz verdiğini belirtti. Ries ayrıca, Türkiye'nin 12 yıldır Keşif Güç operasyonuna destek verdiğinin unutulmaması gerektiğine dikkati çekti. Charles Ries, 1991 Körfez Savaşı yüzünden Türk ekonomisinin zarar gördüğünü kabul ederken, ''Uluslararası toplumdan aldıkları destek de yetersizdi'' dedi. Ries, ''Türk ekonomisi şimdi, hatta savaş öncesinden beri, çok ciddi zorluklarla karşı karşıya. Çeşitli sektörlerde problemler var. Biz, Türk ekonomisinin, kendi yararı için IMF çerçevesinde kalması gerektiğini düşünüyoruz. Zaten bu süreçte de yardım ettik. Bizim desteğimizi, Türkiye'nin çok ciddi ekonomik, makro-ekonomik zorluklarla yüzleşmesinde, ayrıca ordunun kendi modernizasyon programında yardım edecek, ki bu NATO'ya da bir katkıdır'' diye konuştu. Savaş olasılığının ortaya çıktığı zamanlardan başlayarak Türk turizminin, seyahat işleri ve Türkiye'deki bazı iş gruplarının etkilendiğini belirten Ries, BM'nin gıda karşılığı petrol programında, Irak petrolünün ihracında Türkiye'nin transit ülke olduğunu da hatırlattı. Ries, ''Türkiye kilit ülke. İslam dünyasında lider, laik demokrasi. Bir İslam ülkesinin piyasa ekonomisine ve demokrasiye sahipolabileceğinin kanıtı. Türkler, ABD'nin yıllardır dostu. Irak savaşı için taleplerimizi karşılama yönünde hükümet her çabayı gösterdi ancak parlamento onay vermedi. Buna karşın ek bütçede Türkiye'ye destek öneriyoruz. Bize uçuş hakkı verdiler. Powell, Amerikan kuvvetlerine yiyecek, su, yakıt yardımı, insani yardımın Türkiye'den geçmesi ve uçuş hakkı sözünün devamı için söz aldı. Bu bizim savaşımıza büyük birkatkı ve biz de Türkiye'nin ekonomik kalkınmasıyla ilgilenmeye devam edeceğiz. Türkler, kendi başlarına Kuzey Irak'a girmeyeceklerini ve bize danışacaklarını da söylüyorlar'' dedi. ABD Başkanı George Bush, ek savaş bütçesi talebinde Türkiye için de 1 milyar dolar hibeyi kongreden talep etmişti. Bush, ek bütçe talebinin, Nisan ortasında kongre Paskalya tatiline girmeden önce kabul edilmesini istiyor. Beyaz Saray sözcüsü Ari Fleischer, Bush'un, Türkiye'ye desteğin gerekli olduğuna inandığını ve kongrenin de buna göre karşılık vermesini beklediğini söylemişti. Kongrenin alt ve üst kanadındaki tahsisler komitelerinden geçen yaklaşık 80 milyar dolarlık ek bütçe tasarısının Senato ve Temsilciler Meclisi genel kurullarında onaylanması gerekiyor.
