Anayasa'da son dakika değişikliği

Anayasa paketinin Meclis'e sunulabilmesi için gerekli imza toplandı, pakette değişiklik var

TBMM'nin HSYK'ya üye seçmesi paketten çıkartılırken Cumhurbaşkanı'nın seçeceği üye sayısının arttırıldğı bildirildi.
 

ÖNCEKİ HABER:

Hükümet haftalardır tartışılan Anayasa değişikliği konusunda dün önemli bir adım attı. Başbakan Tayyip Erdoğan, ilgili bakanlarla hukukçu kurmaylarını dün Başbakanlık’ta toplayarak, ‘mini Anayasa paketi’nin kapsamını belirledi.

Toplantıdan çıkan ‘reform paketi’ Avrupa Birliği’nin beklediği kritik düzenlemeleri içermiyor. Hükümet ve AKP sözcülerinin zaman zaman dile getirdiği seçim barajı, Türkiye milletvekilliği, kamu çalışanlarına toplusözleşme hakkı, Anayasa Mahkemesi’nin üye yapısının değiştirilmesi gibi düzenlemelerle muhalefetin talepleri arasında yer alan milletvekili dokunulmazlığının kaldırılması, dün kamuoyuna yansıdığı kadarıyla pakette yer almıyor.

Pakette, hükümetin sık sık karşı karşıya geldiği Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nun (HSYK) üye yapısıyla ilgili değişiklik yapılması öngörülüyor. Buna göre Adalet Bakanı ve Müsteşar HSYK’da kalmaya devam edecek. Ancak kurulun üye sayısı artırılacak ve TBMM de HSYK’ya üye seçecek. Siyasi partilere kapatma davası açılmasının TBMM iznine bağlanması öngörülen pakette Venedik Kriterleri’nin en önemlisi olan ‘şiddet’in kapatma kriteri olup olmayacağına henüz karar verilmedi. 10 -15 madde olması beklenen Pakette ayrıca Yüksek Askeri Şûra ve HSYK kararlarına yargı yolunu açacak düzenlemeler de yer alacak.

Erdoğan dün, Başbakanlık’ta Anayasa değişikliği çalışmalarına son şeklini vermek üzere kurmaylarıyla dört saat süren bir toplantı yaptı. Toplantıya, Başbakan Yardımcıları Cemil Çiçek ve Bülent Arınç’ın yanı sıra, Devlet Bakanı Hayati Yazıcı, İçişleri Bakanı Beşir Atalay, Adalet Bakanı Sadullah Ergin, AKP Grup Başkanvekili Bekir Bozdağ, AKP Genel Başkan Yardımcısı Haluk İpek, TBMM Adalet Komisyonu Başkanı ve Ankara Milletvekili Ahmet İyimaya, TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı ve İstanbul Milletvekili Burhan Kuzu ile Adana Milletvekili Ömer Çelik katıldı.
Toplantının ardından AKP Grup Başkanvekili Bekir Bozdağ, Anayasa değişikliği çalışmalarına son şeklinin verildiğini söyledi.

Paketin 10-15 madde arasında olması bekleniyor. Bugün son şekli verilmesi beklenen paketle ilgili görüş alışverişinde bulunmak üzere AKP ve hükümet temsilcileri muhalefet turuna çıkacak. Başbakan Yardımcısı Çiçek, Adalet Bakanı Ergin ve AKP Grup Başkanvekili Bozdağ muhalefeti ziyaret edecek. Muhalefet turları kapsamında CHP, MHP, BDP, Saadet Partisi, BBP, DP ve DSP’nin kapısı çalınacak.

HSYK’nın üye sayısı artırılıyor

Değişiklik paketin’e yer alması kesin gözle bakılan düzenlemeler şöyle:

HSYK’NIN YAPISI: Hükümet ile yargı arasındaki çekişmenin odağındaki HSYK yeniden yapılandırılacak. Kurulun üye sayısının 15 mi 19 mu 21 mi olacağı ise bugün yapılacak toplantıda kesinleşecek. HSYK, ‘geniş tabanlı temsil’ esasına göre oluşturulacak, iki veya üç daire şeklinde yapılandırılacak.

YAŞ KARARLARI: Yüksek Askeri Şûra’nın (YAŞ) ihraç kararlarının yanı sıra HSYK’nın bazı kararları da yargı denetimine açılacak.

PARTİ KAPATMA: Siyasi partiler hakkında kapatılma davası açılması Meclis iznine bağlanacak. Meclis’ten üçte iki yani 367 milletvekilinin vize vermesi halinde dava açılabilecek.

KAMU ÇALIŞANINA YARGI YOLU: Anayasa’nın 129. maddesinin üçüncü fıkrasındaki, “Uyarma ve kınama cezalarıyla ilgili olanlar hariç, disiplin kararları yargı denetimi dışında bırakılmaz” şeklindeki ibaresi değiştirilerek, disiplin ve uyarı cezası alan kamu görevlilerine de yargı yolu açılacak.

POZİTİF AYRIMCILIK: Anayasa’nın ‘Kanun önünde eşitlik’ başlıklı 10. maddesinin “Kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptir. Devlet, bu eşitliğin yaşama geçmesini sağlamakla yükümlüdür” şeklindeki ikinci fıkrasına, “Bu maksatla alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı olamaz” cümlesi eklenecek. Böylece ‘kadına pozitif ayrımcılık’ Anayasa’ya girecek. Maddeye, yaşlılar, çocuklular ve engelilerle ilgili de pozitif ayrımcılık hükmü eklenecek.

OMBUDSMANLIK: Anayasa’nın ‘hakların korunmasıyla’ ilgili bölümüne Kamu Denetçiliği Kurumu’na ilişkin madde eklenecek. Bu kurum, vatandaşla kamu kurumları arasındaki sorunlarda ‘ombudsmanlık’ rolü üstlenecek.

KİŞİSEL VERİLERE GÜVENCE: ‘Kişi hürriyeti ve güvenliği’ başlıklı 19. maddeye, kişisel verilerin korunmasına ilişkin hüküm eklenecek. Buna göre, kişisel bilgiler, ancak kişinin rızasına veya kanunla öngörülen bir sebebe dayalı olarak kullanılabilecek. Kişi kendi hakkındaki bilgilerin amaçları doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığını öğrenebilecek.

VERGİ’DE YASAK GEVŞİYOR: ‘Yerleşme ve seyahat hürriyeti’ başlıklı 23. maddeye, “Yurtdışı yasakları ancak mahkeme kararıyla verilebilir” hükmü eklenecek. Böylece, özelli kle vergi cezalarında kişilere yurtdışı yasağının önüne geçilmiş olacak.

Askere sivil yargı için karar bugün

Pakette yer alıp almaması tartışılan ve bugün yapılacak toplantıda karara bağlanacak düzenlemeler şöyle:

VENEDİK KRİTERLERİ: Parti kapatmaların Venedik Kkriterleri doğrultusunda zorlaştırılmasına ilişkin Anayasa’nın 69. maddesinde değişiklik yapılması konusunda farklı görüşler var. Bu maddenin pakette yer alıp almayacağı netleşmedi.

ASKERE SİVİL YARGI: CHP’nin başvurusu üzerine Anayasa Mahkemesi’nin iptal ettiği askerlere sivil yargı yolunu açan düzenlemenin Anayasa’nın 145. maddesinde değişiklik yapılarak Anayasal düzenleme haline getirilmesi ihtimali yüksek.

MEMURA GREV HAKKI: Memurlara grevli toplu sözleşme hakkının verilip verilmemesi konusunda da farklı görüşler dile getirdi. Personel reformu yapılmadan Anayasa’da düzenleme yapılmasının sıkıntı yaratacağı dile getirildi. Bu nedenle pakette yer almayabileceği de ifade edildi.

İNSAN HAYSİYETİ: ‘Temel hak ve hürriyetlerin niteliği’ başlıklı 12. maddeye “İnsan haysiyetine dokunulamaz” hükmü eklenerek, yasalar ve idarenin eylemlerine yeni sınır getirilecek. Buna göre, yasalar, mahkeme kararları insan onurunu zedeleyemeyecek. Gözaltında onur zedeleyici davranışların karşılığı Anayasal suç olacak.

Seçim sistemi yok
Hükümet ve muhalefet tarafından daha önce dile getirilen ancak pakette yer alması beklenmeyen düzenlemeler şöyle:

DOKUNULMAZLIKLAR: Yasama dokunulmazlığı konusunda herhangi bir değişikliğe gidilmeyecek.

TEMSİLDE ADALET: Küçük partilerin Meclis’te temsiline olanak sağlamak amacıyla Türkiye Milletvekilliğine ilişkin düzenlemeler yer almayacak. Yüzde 10’luk seçim barajının düşürülmesine ilişkin herhangi bir adım atılmayacak.

ANAYASA MAHKEMESİ: Anayasa Mahkemesi’nin yapısına ilişkin düzenleme de son anda bir değişiklik olmasa pakete yeralmayacak.