Atatürk'ün sigarası silinsin mi?

Sartre’dan Che Guevara’ya kadar pek çok ünlü sigara yasağından nasibini aldı. Fotoğraflar değiştirildi, sigaralar silindi. Türkiye’de ise bu konuda Atatürk tartışması başladı.

Yandaki fotoğraf Atatürk'ün çok bilinen fotoğraflarından biri. Parmaklarının arasındaki sigara, Kültür Bakanlığı'nın hazırladığı Atatürk albümüne, bilgisayar teknikleriyle silinmiş olarak yansıdı. Peki Atatürk'ün sigarası silinmeli mi?

Sigara yasağı ilk Red Kit’e uygulandı. Red Kit, ağzında yarım yamalak bir şekilde duran, tek eliyle sarıp, yine aynı eli ile yaktığı sigarasıyla meşhur bir karakterdi.

Fakat daha sonra çocuklara kötü örnek olduğu için sigarayı bıraktı. Saman çöpü ile alışkanlığından kurtuldu.

Artık onun demirbaşı, ağzındaki sigara değil saman çöpüydü...

Tarihin en önemli aydınlarından sayılan filozof Jean Paul Sartre’ın, 100’üncü doğum yılı nedeniyle hazırlanan posterlerdeki fotoğraflara müdahale edilmiş ve Sartre’ın parmaklarının arasından düşürmediği sigarası yok edilmişti.

Le Figaro, sigara yasağını işlediği sayfalarında Che Guevara’nın meşhur Havana Purosunun yerine sarı bir çiçek yerleştirdi...

Türkiye’de ise sigara yasağı tartışılırken, Atatürk’ün sigara içtiği görüntülerinin yer aldığı belgesel filmlerle ilgili uygulamanın ne olacağı gündeme geldi.

Bu, ‘tarihe müdahale etme’ tartışmalarını da beraberinde getirdi. Sağlık Komisyonu Başkanı Cevdet Erdöl, açıklama yaptı. Erdöl, belgeseller ve dokümanter filmlerin televizyonda yayımlanmasında, bu yasağın uygulanmayacağını ancak konunun yönetmelikle düzenleneceğini söyledi.

Peki fotoğraflardan sigaranın silinmesi tarihe müdahale sayılır mı?

İşte bazı görüşler...

Atatürk'ün sigarası silinsin mi?

Onur Öymen / CHP Genel Başkan Yardımcısı

“Tarihe müdahaledir”

Atatürk’ün elinden sigarayı silmek bence tarihe müdahaledir. Şapka devrimini yaptığımızda fotoğraflardan fesi silmediğimiz gibi, sigara yasağı uygulandığı zaman da Atatürk’ün elinden sigarayı silmemeliyiz. “Atatürk sigara içmiyordu” diyebilir miyiz? Hayır. Tabii ki çocukları özendirmemek lazım. Ama çocukların da Atatürk’ü gördüğünde oradan sigarayı örnek alacaklarını düşünmek anlamsız bir şey.

Atatürk'ün sigarası silinsin mi?

Prof. Dr. Toktamış Ateş / İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi

“Bu kadarı ayıp”

Çıkan kanunu abartılı buluyorum. Ancak daha da kötüsü, Atatürk’ün fotoğraflarından sigarasını silmek. Bu yola başvurmayı ayıp görüyorum. Atatürk sigara içse ne olur, içmese ne olur? Atatürk sigara içiyor diye gençler de içecek değil.

Bir yasayla uğraşırken daha ciddi olmak gerektiğini düşünüyorum. Bir kere tarihi anlatan bu fotoğraflarla bu şekilde oynamanın çok ciddi bir suç olduğu kanaatindeyim.

Atatürk'ün sigarası silinsin mi?

Orhan Koloğlu / Tarihçi

“Aslı nasılsa öyle...”

Bu, kesinlikle tarihe müdahaledir. Atatürk’ün o sırada yaptığı şeyi yapmıyormuş gibi göstermektir. Ayrıca Atatürk’ün bütün fotoğrafları sigaralı değil ki.

Ya sigaralı olanları kullanmayacaksın ya da kullanıyorsan fotoğrafın aslı nasılsa öyle kullanacaksın. Bu tür konulara girmek, bizim toplumumuzdaki şaşkın ortamı yansıtıyor. Asıl konulara giremeyenler bu ayrıntılarla uğraşıyorlar maalesef.

Atatürk'ün sigarası silinsin mi?

Emre Aköz / Sabah Gazetesi Yazarı

“Sigarasızını kullanın”

Sigaraya karşı olmak başka, tarihi bir fotoğrafı tahrif etmek başka (…) Peki, gerçek nedir? Gerçek, Atatürk'ün sigara içmesidir. Mutlaka nikotinin de etkisiyle, iki kez kalp krizi geçirmesidir. (…)

Çarpıtmalardan gına geldi! Peki, siz niye bir benzerini yapıyorsunuz? Niye tarihi fotoğraflara müdahale ediyorsunuz?

Atatürk'ün sigarasız fotoğrafı mı yok Allah aşkına? Onları kullansanıza takvimde... (Sabah Gazetesi’ndeki yazısından)

Atatürk'ün sigarası silinsin mi?

Melih Aşık / Milliyet Gazetesi Yazarı

“Bu, bir nevi sansür”

Bu konu, sigara yasağı zamanında tartışıldı. Bunun tartışılması Kültür Bakanlığı’nın işgüzarlığıdır. Atatürk’ün elindeki sigarayı fotoğraftan sansürlemek bir sanat eserine, bir belgeye müdahaledir.

Bir dönem de birileri çıkıp, Atatürk’ün elindeki sigarayı silmiş, yerine tespih koymuştu. Kısacası, Atatürk’ün elindeki sigara ne yasayla, ne başka bir gerekçeyle rötuşlanamaz.

Bu, bir orijinal tarihi belgedir.

Atatürk'ün sigarası silinsin mi?

Tolga Örnek / Yönetmen

“Belgeler saptırılamaz”

Ben bir belgesel yönetmeni olarak bunun tartşılmasına bile karşıyım. Eğer Atatürk’ün sigarayla çekilmemiş bir fotoğrafı kullanılacaksa kullanılır zaten. Ama sinemada ya da belgeselde, bazen sigara bir aksiyonu tamamlar. Üstelik bu, tarihi bir belgedir. Belgelerin saptırılması düşünülemez bile. Bir fotoğrafın, özellikle de böyle bir belgenin üzerinde asla oynanmamalı diye düşünüyorum.