Başbakanlık İnsan Hakları Başkanlığı 2004 İnsan Hakları raporu açıklandı. İl ve İlçe İnsan Hakları Kurulları’na geçen yıl 854 başvurunun yapıldı. Şikayetlerde işkence ve kötü muamele ilk sırayı aldı.

Başbakanlık İnsan Hakları Başkanı Vahit Bıçak, düzenlediği basın toplantısında, 2004 yılı İnsan Hakları raporunu açıkladı.

Bıçak, İl ve İlçe İnsan Hakları Kurulları’nın oluşturulmasının "büyük bir ülke olan Türkiye’de şikayetlerin merkezi olarak toplanması zorluğundan" kaynaklandığını belirtti.

Kurullarda şeffaflaşmayı sağlamak amacıyla, yalnızca 2 kamu görevlisinin bulunduğunu belirten Bıçak, diğer üyelerin sivil toplum kuruluşları, sendika, üniversite öğrencileri, muhalefet partileri temsilcilerinden oluştuğunu hatırlattı.

İnsan hakları ihlallerini önlemek için öncelikle sorunu kavrayıp kabul etmek gerektiğini belirten Bıçak, 81 ilde yer alan 850 kurulun topluma ulaşmasını beklediklerini ifade etti.

İŞKENCE SUÇU BAŞI ÇEKİYOR

2004 yılı raporunda, Türkiye genelinde 854 şikayet yer aldı. Şikayetlerde birinci sırada "işkence ve kötü muamele" yer alırken, "adil yargılama hakkının ihlal edilmesi" ikinci oldu.

Üçüncü sırada, "kişi hürriyeti ve güvenliğine ilişkin engellemeler" gelirken, "örgütlenme özgürlüğü" ve "seçme seçilme hakkı"nın engellenmesi gibi ihlallerin son sıralarda olduğu gözlendi.

İnsan hakları kurullarına yapılan başvuruların yüzde 78’i erkekler tarafından yapılırken, kadınların başvuruları, yüzde 47’lik bir pay oluşturdu.

EN ÇOK ŞİKAYET BAŞKENT’TEN GELDİ

Başkent Ankara en fazla şikayet yapılan il oldu. Ankara’yı, İstanbul, Adana, Bartın ve Antalya izledi.

Bıçak, gazetecilerin bazı güneydoğu illerindeki başvuru azlığıyla ilgili sorularını yanıtlarken İnsan Hakları Kurulları’nın henüz bu illerde yeterince tanınmadığını bildirdi. Bıçak "merkezden çözüm anlayışı sürüyor" şeklinde konuştu.

EN ÇOK TERCİH EDİLEN YOL MEKTUP

Başvurularda en fazla tercih edilen yol, mektup oldu. Başvuruların yüzde 50’si mektup ile yapılırken, yüzde 6’sı e-mail, yüzde 2’si faksla yapıldı.

Kuruldan beklentiler arasında, "haklarım iade edilsin" beklentisi yüzde 26 ile ilk sırada yer aldı. "Yanlış uygulama geri alınsın" talebi, yüzde 23 ile ikinci sırada yer alırken, "şikayetin yalnızca kayıt altına alınmasını isteyen ve umutlu olmayanların" oranı yüzde 10 oldu.

POLİSLER "AŞIRI ÇALIŞMA SAATLERİ"NDEN ŞİKAYETÇİ

Başvurular arasında kamu görevlilerinde yer alıp almadığı yönündeki soruları yanıtlayan Bıçak, kamu görevlerinin de ifade özgürlüğünün olduğunu anımsattı.

Buna göre, kendilerine gelen şikayetler arasında, kolluk güçlerinin "aşırı çalışma saatleri"nden şikayetçi olduğunu belirten Bıçak, "Bir ülkenin vatandaşlarına nasıl muamele ettiği artık iç sorun değildir" dedi. Bıçak, başka devletlerin de bu konuda rapor hazırlayabileceğini kaydetti.

"854 BAŞVURU FEVKALADE DÜŞÜK"

Bıçak, ABD insan hakları raporundan geçen yıl yer alan "işkence yapanlara karşı cezasızlık kültürü var" sözünün çıkartıldığını hatırlattı.

854 başvurunun "fevkalade düşük" olduğunun altını çizen Bıçak, "bu aylık 80 başvuruya denk gelmektedir, bu da milyonda bir oranına karşılık gelir" diye konuştu.

Oranın düşüklüğünü uygulamanın henüz yaygın olmamasına bağlayan Bıçak, "oranın artması vatandaşların bunu benimsediklerini göstermesi açısından sevindirici olacaktır" dedi.