Davutoğlu kararı nasıl yorumladı

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, sözde Ermeni “soykırımı”nı tanıyan tasarının ABD Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi’nde kabul edilmesini değerlendirdi.

Türkiye, tepki olarak dün gece Washington Büyükelçisi Namık Tan’ı Ankara’ya geri çağırma kararı aldı.

Davutoğlu’nun basın toplantısından öne çıkan açıklamalar:

- Hükümetimiz ve Cumhurbaşkanımız gerekli açıklamayı yaptı. Türkiye’nin tutumu net ve bellidir. Türkiye Cumhuriyeti, baskıyla karar alacak bir ülke değildir.

- Bu oylamaya katılanların bu olayla ilgili ne kadar fikir sahibi oldukları da dün gece takındıkları tavırlarla ortaya çıkmıştır.

- 1915’te yaşananları en iyi halk bilir. Ermeniler 1915’i bir tehcir olarak görmektedir. Bizim için ayrıca bu bir Çanakkale'dir.

- 1915 yıllarında Balkanlar'dan 2 milyon insanımız göç etmiştir. Biz Türk milleti olarak bu acıları paylaşmayı biliriz. Bildik. Siyasi sonuçlardan çok insani dersler çıkardık.

- Türk Ermeni ilişkileri büyük bir hoşgörü içermiştir. Bir millet her yerden saldırıya maruz kalmamış olsaydı belki bunlar yaşanmayacaktı.

"GAYRICİDDİ, KOMİK BİR OYLAMAYDI"

- Nerede olurlarsa olsunlar tüm Ermeniler, dünkü gayrıciddi, komik yapılan oylamanın bu sorunun çözümü için ne kadar yanlış olduğu bir kez daha ortaya çıkmıştır.

- Bir oy, diğer tarafta olmuş olsaydı, tarihin akışı değişmiş olacaktı Ve bir danışman, bir temsilci üyesine "yes" değil "no" demiş olsaydı, tarih farklı çıkacaktı. Tarih böyle ele alınabilir mi? Böyle basite indirgenebilir mi?

- Üçüncü tarafların her müdahalesi bu normalleşmeyi imkansız kılmaktadır. ABD Temsilciler Meclisi üyelerine sesleniyorum: Yaptığınız her müdahale, böyle her gayrıciddi karar Türklerle Ermenilerin barışma sürecinin önüne bir engel oldu.

- Bu şekilde davrandığınız takdirde birçok iyiniyetli adımın, sürecin akamete uğrayabileceğini bilmelisiniz.

- Türkiye-Amerikan ilişkileri birkaç kere vurguladığım gibi tarihin en kapsamlı işbirliği dönemini yaşıyor. Her bölgede her bir zamanda her küresel forumlarda birlikte çalışmıştır. Biz bu ilişkilere tam bir stratejik vizyon perspektifinden bakıyoruz.

- Ancak dünkü karar en azından Komite’de bir stratejik vizyon eksikliği olduğunu göstermiştir. Türk-Amerikan ilişkileri böyle kararlarla zedelenmemelidir. Bizi sevindiren 22 üyenin bu meseleye stratejik vizyon perspektifinden bakıyor olması.

- Türk-Amerikan ilişkileri perspektifinde bu kararın sonuçlarını tabii ki değerlendireceğiz. Atılacak her adımı gözden geçirmek üzere Sayın Büyükelçi’yi Ankara’ya çağırdık. Birazdan Amerikan büyükelçisi de bakanlığa gelecek. Gerekli istişareleri yapacağız.

"STRATEJİK VİZYON EKSİKLİĞİ"

- Herkes aldığı kararların sonuçlarını soğukkanlı bir şekilde gözden geçirmelidir. Umarız bundan sonra böyle bir stratejik vizyon eksikliğiyle karşılaşmayız.

- Gerçekten oylama öncesinde büyük gayret sarf edildi. ABD’deki Türk sivil kuruluşları yoğun çaba sarf etti, medyamız hassasiyetle karşılaştı.

- Bütün bu çabalara rağmen stratejik vizyon perspektifini Amerikalı muhataplarımızın yeterince algılamadığını gördük. Umarım bu anlaşılır ve Türk-Amerikan ilişkileri yeni bir sınavdan geçmek durumudna kalmaz. Bundan sonraki süreci yakından izleyeceğiz.

- Tarihimizin konudan bihaber parlamenterler tarafından çizilmesine kesinlikle, altını çiziyorum, kesinlikle izin vermeyiz.

- Ermenistan ile normalleşme sürecini devam ettirmeye kararlıyız. Ancak bu kararlılığımız üçüncü aktörler ve parlamentolar yoluyla istenen bir çerçevede gerçekleştirilebilecek bir kararlılık değil.

- Bundan sonra Türk-Ermeni ilişkilerinin normalleşmesi ve Türk-Amerikan ilişikilerinin stratejik vizyonunun pekiştirilmesi için herkesi sağduyulu olmaya davet ediyoruz.

Soru: Obama yönetiminden son dakikada gelen cılız sesi nasıl değerlendiriyorsunuz?

Cevap: Bütyün muhataplarımıza konunun önemini anlattık. Fakat görünen tablo yeterince ağırlık konmadığını ortaya koyuyor. Bu tablo bizi ciddi şekilde rahatsız etmiştir. Amerika yönetimini daha sonra bu konularda daha etkin çaba göstermesini bekliyoruz. Çünkü bu çaba birçok alandaki işbirliğimizi olumlu yönde etkileyecektir. Aksi takdirde karşı karşıya olacağımız tablo birçok açıdan olumlu değerlendirilecek bir tablo olmayacaktır. Biz olumlu çabaları sürdürmeye devam edeceğiz.

"PROTOKOLLERİ DURDURMA RİSKİNİ GETİRMİŞTİR"

Soru: Protokollerle ilgili süreç ne olacak?

Cevap: Protokollerin Türkiye tarafından yavaşlatıldığı doğru değil. Biz Ekim'de imzaladık ve 10 gün sonra meclise sevk ettik. Bizim 10 günde yaptığımızı Ermenistan 4 ayda yaptı. Kimse Ermenistan’ı yavaşlatmakla itham etmedi. Meclis bunu ne zaman onaylar? O meclisin takdiridir. Bu teknik olduğu kadar siyasi atmosferle ilgili bir konudur. Karşılıklı atılacak adımlarla bu sürecin devamı için elimizden geleni yapacağız. Dün alınan karar bu süreci yavaşlatmak değil durdurma riskini de beraberinde getirmiştir.

- 1915 sadece Ermeni değil, büyük bir göç demek. Ortak acıların paylaşılması lazım. Ortak bir hafıza oluşturulmalıdır. Bu Türkiye’den Ermenistan’a bir çağrıdır. Diğer parlamentoların yargıya varması, uygun bir yöntem değildir.

Soru: Yahudi lobisinin tutumu hakkındaki görüşünüz?

Cevap: Bu konuda kanaat belirtmek istemem. Ancak Türkiye bütün konuları tek başına göğüsleme gücüne de sahiptir.

AFGANİSTAN'DAKİ TÜRK ASKERİ

Soru: Tasarı onaylanırsa ABD ile ilişkilerde ihalelerin iptal edilebileceği söyleniyordu. Önümüzdeki dönemde İncirlik’in tartışılması, Afganistan’dan asker çekilmesi gibi konular gündeme gelir mi?

Cevap: Büyükelçimiz geldiğinde bunu görüşeceğiz. Bakanlar Kurulu’nda ele alacağız. Cumhurbaşkanımızla konuşacağız. O yüzden şu anda bu değerlendirmeyi erken olarak görüyorum.

- Bu alınan karar, Türk-Ermeni ve Türk-Amerikan ilişkilerini etkileyecek boyuttadır. Biz her bahar ABD ile bir kriz yaşanmasını istemiyoruz.