Irak ve İran yepyeni sayfa açtı!
Irak'ın başkenti Bağdat, 30 yıl aradan sonra ilk kez bir İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad'ı ağırladı. Tarihi ziyarette, taraflar, birbirlerine dostluk mesajı verdi.
Ahmedinecad, "Aramızda yeni bir dönem başlıyor" derken, Irak Devlet Başkanı Celal Talabani ise, "İran rejimi karşıtı Halkın Mücahitleri Örgütü'nü, Irak topraklarında barındırmama sözü verdi.
İran ve Irak, bu buluşmayı görebilmek için 8'i savaşla geçen 30 yıl boyunca bekledi.
1979 yılındaki İran İslam Devrimi'nden bu yana ilk kez bir İran cumhurbaşkanı, Mahmud Ahmedinecad ırak'a gitti.
Irak Cumhurbaşkanı Celal Talabani, Ahmedinecad'ı törenle karşılarken, törene Iırak'ın Sünni başkan yardımcısı Tarık El Haşimi katılmadı.
Haşimi'nin bu tavrı, Sünni tarafın Şii Ahmedinecad'ın ziyaretine duyduğu tepkinin göstergesi olarak yorumlandı.
Resmi ziyaret için geldiği Bağdat'ta Irak Cumhurbaşkanı Celal Talabani ile bir araya gelen Ahmedinecad, görüşmelerden sonra Talabani ile basın toplantısı düzenledi.
Irak'ı ziyaret etmeyi nasip ettiği için Allah'a şükrederek konuşmasına başlayan Ahmedinecad, "diktatörsüz bir Irak'a yapılan ziyaretin gerçekçi olduğunu ve kendilerine mutluluk verdiğini" söyledi.
"Mazlum" olarak nitelendirdiği Irak'ta Iraklı kardeşleriyle bir araya gelmekten duyduğu memnuniyeti dile getiren Ahmedinecad, "Irak'taki görüşmelerim çok olumlu geçti, Irak tarafıyla mutabıkız. Her iki ülkedeki siyasi irade ilişkileri devam ettirme konusunda istikrarlıdır" diye konuştu.
"Yeni bir sayfa açılacak"
İran lideri, "Irak bütün zorluklara rağmen bu zor merhaleyi aşacaktır. Birleşik ve gelişmiş bir Irak bölgenin çıkarınadır. Bu ziyaret, ikili ilişkiler ve işbirliği konusunda bölgede yeni bir sayfa açacaktır" dedi.
Ahmedinecad, iki ülke arasındaki ilişkilerde yeni bir dönem başladığını söyledi.
Bir gazetecinin İran rejimine karşı eylemleriyle bilinen 'Halkın Mücahitleri Örgütü ile ilgili görüştünüz mü?' sorusuna Ahmedinecad, alaycı bir tavırla, "ne dediniz? halkın münafıkları mı dediniz?' sorusuyla karşılık verdi.
Talabani ise teröre dikkat çekti ve İran rejimi aleytarı Halkın Mücahitleri Örgütü'ne ırak topraklarında yer vermeyeceklerinin altını çizdi
Ziyaretin zamanlaması da dikkat çekici. Ahmedinecad'ın ziyareti, Amerika'nın İran'ı izole etme ve BM Güvenlik Konseyi'nden yeni yaptırım kararı girişimlerinin hemen öncesine rastladı.
Ahmedinecad'ın bu ziyaretle, "İran'ın ırak politikasında etkili bir aktör" olduğunu göstermek istediği belirtiliyor.
Bu ziyaret, Irak'ta 158 bin askeri buluanan ABD yönetimini de yakından ilgilendiriyor.Amerikan Genelkurmay Başkanı Mike Mullen'in Bağdat ziyareti Mahmud Ahmedinecad ile aynı güne rastladı.
Ziyarette "iki ülke arasındaki sınır sorununun" ele alınacağı belirtiliyordu ancak iran, bu konunun yeniden müzakere edilmeyeceğini açıkladı.
Sınır sorunuyla, iki ülke arasında 1975'te imzalanan Cezayir anlaşması kastediliyor.Bu anlaşma ile Şattül Arap su yolu anlaşmazlığı, suyun kontrolünün bir bölümünün İran'a bırakılmasıyla çözüme bağlandı.
Dicle ve Fırat nehirlerinin birleşmesiyle oluşan Şattül Arap su yolu, Irak'ın İran ile güney sınırını oluşturuyor.
Anlaşmayla Irak, İran'a bu bölgede toprak da bıraktı, ancak Irak bu anlaşmayı benimseyemedi.
Saddam Hüseyin'in anlaşmayı meclis kürsüsünde yırtması iki ülke arasında 8 yıl sürecek savaşı başlattı.
Irak yönetimi şimdi de anlaşmanın geçersiz olduğunu savunuyor ancak Tahran bu iddiayı şiddetle reddediyor.
Ziyarette neler konuşuluyor?
Ziyaretin açıklanan temel amacı, iki ülke arasındaki sınır sorunlarının çözülmesi. Ancak ziyaret sırasında Irak'taki siyasi konular da gündeme geliyor.
Ahmedinecad, bu ziyaretle İran İslam Devrimi'nden sonra Irak'ı ziyaret eden ilk cumhurbaşkanı oldu.
İran Dışişleri Bakan Vekili Ali Rıza Şeyhattar, bu ziyaretle "iki ülke arasında kalıcı barış sınırlarını belirleme düşüncesinin hayata geçirilmesi"nin hedeflendiğini söyledi.
Ahmedinecad'ın, Irak Cumhurbaşkanı Celal Talabani'nin ardından Başbakan Nuri El Maliki ile de görüşmesi bekleniyor. İran lideri ayrıca önde gelen Iraklı Şii din adamı Ayetullah Sistani ile de bir araya gelecek.
Uzmanlara göre, İran bu ziyaretle "Irak politikasında etkili bir aktör" olduğunu göstermek istiyor.
Ahmedinecad'ın ABD işgali altındaki Irak'a ABD askerlerinin gözü önünde gidip dönmesinin İran için "siyasi bir başarı" olacağı görüşü de hakim.
İran-Irak savaşı 8 yıl sürmüştü
Nüfusları büyük oranda Şii olan İran ve Irak, 1980'li yıllarda savaşmış ve 8 yıl süren savaşta 1 milyon insan hayatını kaybetmişti.
Savaşın birbirine düşman ettiği iki ülke arasındaki ilişkiler, Saddam Hüseyin'in 2003'teki Amerikan işgalinin ardından devrilmesi ve daha sonrasında Şiilerin Irak yönetiminde güçlenmesiyle gelişti.
Saddam döneminde uzun yıllar İran'da sürgünde yaşayan Şii ve Kürt liderleri, iktidara geldikten sonra İran'la ilişkileri geliştirmeye özen gösterdi.
Irak Devlet Başkanı Talabani, Kasım 2005'te İran'ı ziyaret etti. Bu ziyaret, iki ülke arasında 40 yıl aradan sonra devlet başkanı düzeyinde yapılan ilk ziyaret oldu.
