Krize alışmaya başladık
Ipsos'un yaptığı ve global ekonomide tüketicinin nabzını tuttuğu araştırmaya göre, ekonomideki keskin düşüş az da olsa yavaşlıyor.
Ipsos'un Reuters için yaptığı küresel kriz araştırması Haziran 2009 sonuçları açıklandı. Araştırma, Nisan-Mayıs 2009'da küresel gayrisafi hasılanın yüzde 75'ini oluşturan ve aralarında Türkiye'nin de bulunduğu gelişmiş ve gelişmekte olan toplam 24 ülkeden 24 bin kişinin görüşleri alınarak hazırlandı.
Araştırmaya göre, üç keskin düşüş döneminden sonra global tüketici güvenindeki düşüş sadece yüzde 2'de kalarak biraz olsun sabitlenmiş gözüküyor. Bu sabitlenmede tüketici güveninde, Hindistan ve Çin'deki önemli iyileşmelerin yanında ABD'deki az miktarda gerçekleşen artışın da etkili olduğu görülmekte. Buna karşın, Avrupa, Brezilya ve Rusya'da net düşüşlerle karşılıyor.
Nisan 2007'de yapılan araştırmada "Mevcut ekonomik koşulları düşündüğünüzde ülke ekonomisinden ne kadar memnunsunuz?" sorusuna yüzde 55 oranında olumlu yanıt verilirken küresel ekonomik kriz ile birlikte bu oranda ciddi düşüşler yaşanmıştı. Nisan 2008 yüzde 43'e gerileyen oran, krizin en çok hissedildiği Kasım 2008'de yüzde 31'e kadar ciddi oranda gerilemişti. Nisan-Mayıs 2009'daki araştırma sonuçlarında ise bu oran az da olsa gerileyerek yüzde 29 seviyesine ulaşarak biraz olsun sabitlenmiş durumda.
Tüm dünyada kriz algısında bir durulma gözlemlenirken Rusya ve Brezilya'daki memnuniyet oranında ciddi bir düşüş görülüyor. Öte yandan Hindistan ve Çin'de ekonomik gidişattan memnuniyet artıyor. Çin'de ekonomik durumdan memnuniyet Kasım 2008'e göre Nisan-Mayıs 2009'da yüzde 45'ten yüzde 61'e yükselirken Hindistan'da bu oran yüzde 65'ten yüzde 70 çıkıyor. Rusya'da ise Kasım 2008'de yüzde 52 olan memnuniyet oranı yüzde 35'e kadar gerilerken Brezilya'da Kasım 2008'de artış görülen ekonomiden duyulan memnuniyet yüzde 61'den yüzde 56'ya geriliyor.
Türkiye'de düşüş dipten dönüyor
Ekonomik kriz ile birlikte tüm dünyada tüketicilerin yüzde 73'ü gibi büyük bir kısmı hane harcamalarında kısıntıya gidiyor.
Hane harcamalarında Kasım 2008'de yüzde 72 oranında olan kısıntı yeni verilerle birlikte sabitlenmiş görünüyor. Araştırmaya ülkeler bazında bakıldığında Türkiye'nin kriz psikolojisinden daha erken sıyrılmaya başladığını görüyoruz. Kasım 2008'de hanelerin yüzde 84'ü bütçe kısıntısı yaparken Nisan-Mayıs 2009'da bu oran yüzde 76'ya kadar geriliyor. Türkiye'nin aksine Rusya'da tasarruf önlemlerini yüzde 8'lik bir artışla yükselerek yüzde 81 oranına erişiyor.
Nisan-Mayıs 2009'da Ipsos'un 22 ülkede gerçekleştirdiği araştırmaya göre Tatil, eğlence ve lüks tüketimdeki harcamalar kısılırken bakkaliye gibi temel gıda harcama kalemlerinde daha az kısıntıya gidiliyor. Eğlence, tatil ve lüks tüketim ürünlerinde Kasım 2008'e göre küçük bir artış gözlemleniyor. Örneğin Kasım 2008'de eğlence harcamalarında kısıntıya gideceğim diyenlerin oranı yüzde 76 iken Nisan-Mayıs aylarında bu oran yüzde 74'e geriliyor. Öte yandan temel gıda alışverişlerinin yapıldığı bakkaliye harcamalarında bir önceki döneme göre herhangi bir değişim gözlemlenmiyor.
Araştırma kapsamında ekonomik krizin sorumluların kim olduğu sorulduğunda dünyanın yüzde 40 gibi büyük bir çoğunluğu bankaları ve finansal kuruluşları gösteriyor. Bankalardan sonra Bush yönetimini sorumlu tutanların oranı yüzde 16 iken, yüzde 11'lik bir kesim ABD hükümetini sorumlu tutuyor. Yüzde 19'luk bir kesim ise hem bankalar ile finans kuruluşlarının hem de ABD hükümeti ve Bush politikalarının ekonomik krize neden olduğu görüşünde birleşiyor.
