1 YTL'lik yola 240 YTL harcırah

Adıyaman'daki ilköğretim müfettişlerinin okul denetimlerinde 1 YTL'lik yol masrafı karşılığında devletten 240 YTL aldıkları ortaya çıktı. Sayıstay Başdenetçisi Muzaffer Sağlık tarafından yapılan incelemede, ilçe belediye başkanlarının müfettişlere rayiç (piyasa fiyatı) olarak 240 YTL'lik matbu evrak verdiği tespit edildi.

Şehir merkezine farklı uzaklıkta ve coğrafı özelliğe sahip ilçelerin aynı fiyatı müfettişlerin talebi doğrultusunda verdiği de denetçinin raporunda yer aldı. Daha önce de Sivas'ta görev yapan müfettişlerin standart rayiç üzerinde devletten yol parası aldığı tespit edilmiş, Danıştay, müfettişlerin haksız olduğuna hükmetmişti. Benzer yöntemin birçok ilde ugulandığı, devletin bu yolla milyonlarca YTL zarara uğratıldığı belirtiliyor.

Sayıştay Başkanlığı, Haziran 2007'de Başdenetçi Muzaffer Sağlık'ı devlet harcamalarını denetlemek üzere Adıyaman'a görevlendirdi. 4 ay boyunca çalışma yapan Sağlık, hazırladığı raporda ilköğretim müfettişlere ağır suçlamalarda bulundu. Sağlık'ın raporuna göre, Adıyaman'a 20 kilometre uzaklıktaki Kahta ilçesindeki bir okulu denetleyen müfettişler 240 YTL yol harcırahı almış. Diğer 8 ilçesindeki okullara yapılan teftişlerde rayiç rakamı aynı. 20 kilometre mesafedeki okul için 240 YTL alan müfettişlere şehir merkezine 2 kilometre uzaklıktaki beldedeki teftiş için de aynı meblağ ödenmiş.

Sayıştay raporunda, ilköğretim müfettişlerinin teftiş amacıyla gittikleri ilçelere 15 dakikada bir hareket eden minibüsler olduğuna da dikkat çekiliyor. Resmi yazıyla minibüs şirketlerine 'bir kişilik yolcu ücretinin ne kadar olduğunu' soran başdenetçiye, Adıyaman-Kahta arası yol masrafının 1 YTL olduğu bildirildi. 240 YTL olduğu öne sürülen yolun gerçekte 1 YTL olduğunu gösteren belge de Sayıştay raporuna girdi.

Adıyaman'ın hem merkezde hem de 8 ilçesindeki belediye başkanlarının aynı rayici nasıl verdikleri ise ayrı bir araştırma konusu oldu. Samsat Belediye Başkanı Abdülkadir Aslan, Başdenetçi Muzaffer Sağlık'a gönderdiği yazıda, kendilerinden rayiç isteyen müfettişlerin 'bir günde bütün okullara teftişe gideceklerini' söyleyip 240 YTL'lik matbu evrak göndererek rayiç istediklerini bildirdi. Arslan, şunları kaydetti: "Merkez ilçeye bağlı bütün köylerin yolu dört güzergah üzerinde olduğuna göre bir günlük taksi ücreti rayici 140-150 YTL mümkün olduğu söylenmişti. Ancak Grup Başkanı A.T. güzergahları takip etmedikleri bütün köyleri, tek tek karışık bir şekilde teftiş ettiklerini, buna yemek gibi masrafların da dahil olduğunu, bütün ilçelerden de 240 YTL rayiç aldıklarını ve hatta bütün ilçelere kendi hazırladıkları matbu dilekçeleri verdiklerini söyledikleri için 240 YTL rayiç verilmiştir."

Her gün bir okulu denetlemişler

Başdenetçi Sağlık, raporunda müfettişlerin bir günde ilçedeki bütün okullara değil sadece bir okula teftişe gittiğine vurgu yapıyor. Raporda müfettişlerin yol masrafına kattıkları yemek ve konaklama gibi masraflarının devlet tarafından ayrıca verildiğine dikkat çekiliyor. Yetkili şoför odalarına göre bütün ilçeler için aynı rayici belirlemenin mümkün olmadığına dikkat çeken başdenetçi, dağlık bir coğrafyaya sahip Adıyaman'ın Çelikhan ilçesi için geçerli olacak yol masrafı ile düz bir coğrafyaya sahip Kahta ilçesinde geçerli olacak yol masrafının aynı olamayacağına raporda değiniyor. Başdenetçiye göre müfettişler, Harcırah Kanunu'na da tebliğe de aykırı hareket etmişler ve rayici yüksek tespit ettirmek için belediye başkanlarını yanıltmışlar.

Raporda, "Yolsuzluğun boyutu Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü'nün Harcırah Kanunu'na tamamen aykırı olan tebliğinin tüm Türkiye'de uygulanmasına paralel olarak artmış bulunmaktadır." deniliyor. Bunun sonucunda normal şartlarda bin 750 YTL maaş alan bir ilköğretim müfettişinin harcırahlarla ellerine geçen paranın 3-4 bin YTL'ye ulaştığı belirtiliyor. Devletin son 10 yılda maliyetinin yaklaşık 500 milyon YTL olduğu tahmin ediliyor.

Danıştay: Uygulama kamu yararına değil

Sivas'ta görevli ilköğretim müfettişlerinin de benzer şekilde devletten haksız yol masrafı aldığı tespit edilmişti. Sivas'ta yol masrafı rayicinin ise 360 YTL olarak belirlendiği öğrenildi. Yargıya taşınan bu olay hakkında Danıştay, hayali bir yol masrafının ödenemeyeceğini, sadece gerçekten yapılmış harcamaların yol masrafı olarak ödenebileceğini, dolayısıyla uygulamanın kamu yararına aykırı olduğu yönünde görüş bildirdi. 21 Şubat 2008 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan Danıştay kararı ile ilköğretim müfettişlerinin, Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü'nün Harcırah Kanunu'na aykırı olarak çıkardığı tebliğe dayanarak 'yol masrafı' almaları açıkça hukuka aykırı bulundu.