Batık krediler katlanarak büyüyor

Bankaların batık kredi oranında ürküten yükseliş

Likidite krizinin dünya devlerini sarsmaya başladığı Ekim 2008'den bu yana Türk bankacılık sektöründe batık kredilerdeki artış yüzde 28'e dayandı. Bankaların tasfiye olunacak kredileri son 1 yılda ise yüzde 97 arttı.

Merkez Bankası ile Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK) aldığı tedbirlerle küresel krizde önemli bir sınavdan geçen bankacılık sektöründe batık kredi oranı katlanarak büyüyor. BDDK Başkanı Tevfik Bilgin'in başta kredi kartı olmak üzere takibe dönüşüm oranının artacağı uyarısında bulunduğu bankacılık sektörü, dönmeyen kredilerde yaşanan hızlı artışın orta vadede yaratacağı riski fazlasıyla hissetmeye başladı. İşsizliğin yüzde 12,3 ile son 5 yılın en yüksek seviyesine çıkması ve mali bünyesi bozulan birçok şirketin ödeme güçlügü çekmesi bankaları ciddi bir tahsilat sorunu ile karşı karşıya getirdi. Likidite krizinin dünya devlerini sarsmaya başladığı Ekim 2008'den bu yana Türk bankacılık sektöründe batık kredilerdeki artış yüzde 28'e dayandı.

1 yılda yüzde 50 arttı
Bankaların tüketici, kredi kartı ve ticari kredilerinin yüzde 3,1 oranında azaldığı 31 Ekim 2008-6 Şubat 2009 tarihleri arasında batık kredilerdeki artış ise yüzde 27,5'e ulaştı. Bu dönemde batık kredilerin oranı yüzde 3,3'ten 4,4'e çıkarken, tutarı ise 5.2 milyar TL'den 6.7 milyar TL'ye çıktı. 31 Ekim 2008'de 83 milyar TL olan tüketici kredileri, 6 Şubat'ta 80.4 milyar TL'ye inerken, batık tüketici kredileri bu dönemde yüzde 32,5 artarak 2 milyar 119 milyon TL'ye çıktı. Aynı dönemde kredi kartında batık yüzde 26,2 artarak 2.5 milyar TL'ye ulaşırken, taksitli ticari krediler ile kurumsal kredi kartlarındaki batık ise yüzde 34,6 artarak 2 milyar 67 milyon TL oldu.
6 Şubat itibari ile son bir yılda toplam tüketici, kredi kartı ve ticari krediler yüzde 15 artarak 151 milyar TL'ye çıkarken, bu dönemde batıklardaki artış yüzde 97 oldu. Son bir yılda batık tüketici kredileri yüzde 100, batık kredi kartları yüzde 49, batık ticari krediler ise yüzde 216 arttı. Batık oranı ticari kredilerde yüzde 1,8'den yüzde 5,5'e, tüketici kredilerinde yüzde 1,5'ten yüzde 2,6'ya, kredi kartlarında ise yüzde 6,2'den yüzde 7,7'ye çıktı. Kredileri bu yıl da kısmaya devam eden bankalarda toplam kredi hacmi ilk 1.5 ayda yaklaşık 1 milyar TL gerilerken buna karşılık batık miktarı yüzde 12,1 arttı.

Kriz kârdan götörüyor
Türk bankacılık sektörünün 2006'da yüzde 92,1, 2007'de yüzde 30,5 oranında artan net kârı, 2008 yılında ise, özellikle son çeyrekte bozulma ile yüzde 10,2 azalarak 13.3 milyar TL'ye indi. Net faiz marjının azalması, provizyonlar ile genel giderlerin yükselmesi bankaların kârlarında düşüşe neden oldu. Hisse senetleri İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda (İMKB) işlem gören bankalardan Akbank'ın kârı 2 milyar 40 milyon TL'den 1 milyar 782 milyon TL'ye inerken, İş Bankası'nın kârı da 1.7 milyar TL'den 1.5 milyar TL'ye düştü. Garanti Bankası'nın konsolide net kârı ise 2.4 milyar TL'den 1.9 milyar TL'ye indi.

Bilgin uyardı, FT dikkat çekti
BDDK Başkanı Bilgin, 11 Şubat'ta yaptığı açıklamada bankalar için en riskli alanın kredi kartları olduğuna dikkat çekerek, "Takip oranının bir miktar daha yükselmesi beklenebilir" tesbitinde bulunmuştu. Bilgin, bireysel kredilerde takipteki müşteri sayısının 2008'de yüzde 62 artarak 2 milyon 170 bin kişiye ulaştığını, kredi kartında 1 milyon 564 bin kişinin takipte olduğunu dile getirmişti. Merkez Bankası'nın verilerine göre de 2008 yılında bankalara tüketici kredisi ile kredi kartını ödemeyenlerin toplam sayısı yüzde 253 oranında artarak 757 bin 845'e çıktı. Kredi kartını ödemeyenlerin sayısı yüzde 184 artarak 482 bin 928'e, tüketici kredisini ödemelenlerin sayısı da yüzde 513 artarak 274 bin 917'ye ulaştı. Financial Times (FT) gazetesi de önceki gün Türkiye'de sorunlu kredilerin bankacılık sektörü için oluşturmaya başladığı probleme dikkat çekerek, "Türk bankaları, kötü kredilerin sıcağını hissediyor" ifadesini kullanmıştı.