ÇYDD'DEN, 36 BİN KIZA, 29 BİN ÜNİVERSİTELİYE BURS

Türkan Saylan’ın Anadolu’nun ücra köşelerine giderek cüzama karşı başlattığı mücadele ülkenin en önemli sivil toplum hareketlerinden birininin doğmasına da sebep oldu. Saylan, Anadolu’daki çocukların da okuması için 1989 yılında Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği’ni (ÇYDD) kurdu. Vasiyeti de ÇYDD ile ilgili oldu. Ölmeden önce, 100 bin kız çocuğuna ulaşma hedefine ulaşılmasını istedi.

O kızın yerinde olabilirdik’

Saylan eğitimde fırsat eşitliği için mücadele ederken, iki oğlunun yanı sıra okulla kazandırdığı binlerce çocuğun da annesi oldu. Onları kendi çocuklarından farklı görmediğini söyleyen Saylan Anadolu’daki çocuklar hakkındaki duygularını şöyle özetliyordu:

“Anadolu’daki çocukları gördüğüm zaman daha da duygusal oluyorum. Bu çocukların okuma hakkı var, bu çocuklar böyle kalmamalı. Gözleri parlıyor, gözlerinde istek var. Türkiye’deki barışı sağlamamız için ülkenin her yerine fırsat eşitliği sağlayıp onların eğitimini sağlamamız gerekiyor. Okuma yazma bilmeyen 7 milyon insanı nasıl biriktirdik? O kız orada doğmuş, büyümüş, dokuz çocuk doğuruyor... O kız ben de olabilirdim. Sadece bunu düşünsek bile sorumluluk duymalıyız.”

ÇYDD, işte Türkan Saylan’ın bu düşünceleri ışığında 20 yıl önce ‘Herkese eşit bir çağdaş eğitim sağlamak’ amacıyla yola çıktı. Küçük bir ekiple başlayan örgütlenme yıllar içinde tüm Türkiye’ye yayıldı. ÇYDD zamanla çoğunluğunu öğretmen ve akademisyenlerin oluşturduğu 17 bin üyeli, 93 şubeli büyük bir dernek haline geldi.

Saylan ve ekibi Türkiye’yi karış karış gezerek eğitimin eksiklerini tespit etti, kız çocuklarının okula kazandırılması için aileleriyle, eğitimcilerle, devlet yöneticileriyle görüştü. Dernek özellikle kız çocuklarını okula kazandırmada büyük başarılara imza attı. Bugüne kadar 36 bin ilköğretim ve lise öğrencisi kıza burs sağlanırken, kız erkek karışık, 29 bin üniversiteliye de burs verildi.

ÇYDD kızların okumasına yönelik çeşitli şirketlerle ortak kampanyalara da imza attı. Bunlardan biri, 2005’ten bu yana Milliyet’le yürüttüğü ‘Baba Beni Okula Gönder’ kampanyasıydı. Bu kampanyada Milliyet ve ÇYDD, nisan ayı itibarıyla 110 bin hayırseverden 30 milyon TL maddi destek sağladı. Bu parayla Türkiye’nin pek çok yerinde 28 kız yurdu, 10 ilköğretim okulu yapıldı. 7 bin 156 kız öğrenciye de üç yıllık burs verildi. Bu sayede, okulu olmayan köyler okula kavuştu, yaşadığı yerde okul olmayan öğrenciler kalabilecekleri yurtlara yerleşerek eğitime başladı ya da kaldığı yerden eğitimlerine devam etti.

ÇYDD ayrıca çeşitli illerde anaokulları, toplum merkezleri, oyun parkları da yaptırdı, 20 yılda 56 okul inşa ettirdi.

Derneğin en önem verdiği projelerden biri de Yatılı İlköğretim Bölge Okulları (YİBO) oldu. Kırsal alanlardaki bu okulların eksikleri raporlarla kamuoyuna duyuruldu. Kampanyalarla iyileştirme çalışmaları başlatıldı.

Ödül parasını da kızlara

Eğitime adanan yılların ardından Saylan, bu yıl sekizincisi verilen 100 bin dolarlık Vehbi Koç Ödülü’ne layık görüldü. Saylan, bu ödülü de eğitim için harcadı ve “Bu para burs olarak kullanılacak. 36 bin kıza ulaştık, 100 bine ulaşmak istiyoruz. Kimsenin pamuk eli cebine gitmediği için bari benim elim cebime gitsin” dedi. 100 bin kıza ulaşma hedefini son nefesine kadar tekrarladı. Ölmeden önce sözlü vasiyetinde de hedefin yerine getirilmesini istedi.

ÇYDD 2. Başkanı Prof. Dr. Ayşe Yüksel de Saylan’ın okula gidemeyen kız kalmamasının yanı sıra köyde yaşadığı için ilçedeki liselere gidemeyen kızlara her ilçede öğrenci yurdu açılmasını arzuladığını da söyledi.