Zonaro'nun rüyası gerçek oldu

İtalyan ressam Zonaro'nun 1924 yılında kaleme aldığı ancak yayımlayamadığı hatıratı, 84 yıl sonra dünyada ilk kez Türkçe yayımlandı. Kitaba, usta ressamın hatıratında söz ettiği desenler, kahve fincanları, fotoğraflar da bir sergiyle eşlik ediyor.

Orhan Pamuk'un Masumiyet Müzesi, "Hayatımın en mutlu anıymış bilmiyordum." diye başlar. İtalyan ressam Fausto Zonaro'nun (1854-1929) İstanbul'dan ayrılmadan önce yaptığı son otoportresini görünce usta ressamın "Hayatımın en mutsuz anıydı biliyordum." sözlerini kulağınıza fısıldayabileceğini düşleyebilirsiniz. Çünkü Zonaro çok sevdiği İstanbul'dan ayrılırken derin bir hüznü beraberinde götürmüştü. 'Orhan Pamuk ve Zonaro arasında nasıl bir ortaklık var?' diye haklı bir sual sorulabilir. Zonaro'nun hatıratında yer alan eserlerin sergilenmesi ikisi arasındaki ortaklığı hemen açık edecektir. Zonaro'nun 1924 yılında kaleme alıp adını, kapağını, resimlerini planladığı, kısacası basılmaya hazır bir kitap haline getirdiği hatıratı, dünyada ilk kez Türkiye'de yayımlandı. "Abdülhamid'in Hükümdarlığında Yirmi Yıl / Fausto Zonaro'nun Hatıraları ve Eserleri" adıyla Yapı Kredi Yayınları'ndan (YKY) çıkan kitapta, sanatçının, İstanbul'a gelişinden bu şehirde yaşadıklarına, İstanbul'daki nezih çevrelerin hayatından 31 Mart Olayı'na, 1894 depreminden Sultan II. Abdülhamid'in tahttan indirilişine İstanbul'un gündelik, siyasi ve kültürel hayatına dair gözlemler yer alıyor. Kitapla birlikte Yapı Kredi Kültür Merkezi Sermet Çifter Salonu'nda bugün Zonaro'nun Türkiye'de ilk kez vitrine çıkan eserlerinin yer aldığı bir de sergi açılıyor. Yapı Kredi ve İtalyan Kültür Merkezi'nin işbirliğiyle gerçekleştirilen "Hayatın ve Işığın Ressamı: Fausto Zonaro / Bir Osmanlı Saray Ressamının İstanbul'daki Hayatı ve Eserleri" başlıklı serginin küratörlüğünü Erol Makzume ve Veysel Uğurlu üstleniyor. Sergideki eserler özel koleksiyonlardan ve Zonaro'nun torunu Jolanda Meneguzzer Trevigne'den derlenmiş.

Kırgın ressam, Pamuk'un müzesini solladı

Sergide, Adolphe Thalasso'nun yazdığı ve 1908 yılında Paris'te 300 adet çok özel bir baskıyla yayımlanan 'Déri Sé'adet ou Stamboul' ve 'Porte du Bonheur' adlı kitaplardaki resimler ile Zonaro'nun resmini yaptığı eserlerin asılları dikkat çekiyor. Bunun yanında İstanbul hayatı üzerine 49 gravür, Zonaro'nun hatıratında anlattığı hediyeler, objeler ve kitabı için hazırladığı tasarımlar ilk kez sergilenen eserler arasında. Zonaro'nun hatıralarında yer alan eşyaların sergilenmesi, Orhan Pamuk'un Çukurcuma'da kurmakta olduğu ve romanıyla aynı adı taşıyan Masumiyet Müzesi'ni akla getiriyor. Pamuk'un müzesinde, romanda sözü edilen pek çok nesne yer alacak. Zonaro'nun hatıratından sergi salonuna kahve fincanları, rozetler, beratlar, desenler, paletler, çizimler, fotoğraflar çıkagelince ülkemizde anıların sergilendiği bir sergi Pamuk'un müzesinden önce ilk kez gerçekleştirilmiş oldu.

Sergide mümkün olduğu kadar Zonaro'nun hatıratında bahsettiği eşyalara yer verdiklerini söyleyen Veysel Uğurlu, "Zonaro, Yapı Kredi için bir gelenek oldu. Ailesi de bu anlamda bize çok destek oluyor. Sergi onun hatıratında geçen eşyalardan oluşuyor. Hatıratı çok önemli bir eser. Şimdiye kadar çeşitli nedenlerden dolayı basılamadı. Zonaro'nun hatıratı bir dönemi tüm çıplaklığıyla anlattığı için çok önemli. Bir sanatçının hayali, kitap olmaktır. Zonaro'nun yıllar evvel hazırladığımız kitabından sonra hatıratının da yayımlanması, onun hayalini gerçekleştirmiş oldu. Bu sergi bir örnek olabilir. Ve kitaplar için de bundan sonra bu tür sergiler yapılabilir." diyor. Sergi, 1 Kasım'a kadar görülebilir.