Umutlar hurdalarda!

Türkiye'de otomotiv sektöründe mart ayının ikinci yarısında uygulamaya başlanan ÖTV indirimi ilk aylara göre cazibesini kaybederken, tüketiciler ve üreticiler umutlarını hurda indirimine bağladı.

Türkiye'de otomotiv pazarına hareketlilik getiren ÖTV indiriminin cazibesi ilk aylara göre azaldı. Otomobil pazarında 2009 Mart-Haziran döneminde yaşanan hareketlilik, ağustos ayında azaldı. Otomobil pazarı haziran ayına göre yüzde 45 oranında daralırken, tüketiciler ve üreticiler umutlarını yeni indirim paketinin açıklanmasına ve hurda indirimine bağladı.

Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) verilerine göre Eylül 2009'da, Avrupa Birliği (AB) otomobil pazarında haziran ayından beri yükseliş az da olsa devam ediyor. AB ve Avrupa Serbest Bölge Birliği (EFTA) ülkelerinde 2009 Haziran ayı itibariyle sağlanan teşvikler nedeniyle genişlemeye başlayan pazar, temmuz ayında yüzde 2,8, ağustos ayında ise yüzde 3,0 oranında arttı.

AB ve EFTA ülkelerinde otomobil pazarı temmuz ayında 1.3 milyon adetken, ağustos ayının tatil ayı olması nedeniyle azaldı ve 0,8 milyon adet düzeyine geriledi.

Ağustos ayında en sert düşüş yüzde 82,9 ile Letonya'da gerçekleşirken, Almanya otomobil pazarı bu ayda 28,4 oranında arttı.

Türkiye'de 16 Haziran 2009 tarihinden itibaren ÖTV indirim oranlarının azalarak devam etmesi ve geçen süre zarfında piyasa koşulları gereği maliyetlerin araç fiyatlarına bir miktar yansıtılmasıyla, ÖTV indiriminin cazibesi özellikle otomobillerde ilk dönemdeki uygulamaya göre çok azaldı. 2009 Mart-Haziran dönemindeki otomobil pazarındaki hareketlilik, ağustos ayında da etkisini kaybetti ve otomobil pazarı, haziran ayına göre yüzde 45 oranında daraldı. Temmuz ayına göre yeni modellerin pazara girişinin etkisiyle ağustos ayında otomobil satışları bir miktar yükseldi ve 22 bin adet düzeyinde gerçekleşti.

Ağır ticari araçta yüzde 49,4'lük düşüş
2009'un temmuz ayında, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 33,8 oranında azalan AB ve EFTA ülkeleri ticari araç pazarında daralma birkaç puan artarak, ağustos ayında yüzde 34,8 düzeyinde gerçekleşti. Ağustos ayında, ticari araç pazarı, AB ve EFTA ülkelerinde 97 bin adet, Türkiye'de ise 15 bin adet düzeyinde oldu. AB ve EFTA ülkelerinde ticari araç pazarında ağustos ayında en fazla düşüş yüzde 85,5 ile Letonya'da meydana geldi.

Türkiye'de otomobile benzer bir şekilde, ÖTV indiriminin cazibesi bazı hafif ticari araçlarda da ilk dönemdeki uygulamaya göre azalarak, pazar tekrar bir önceki yıla göre daralmaya başladı. Türkiye'de hafif ticari araç pazarı temmuz ayında yüzde 26,5 ağustos ayında ise yüzde 25,6 oranında azaldı. Temmuz ayında 12 bin adet olan pazar ağustos ayında 13 bin adet düzeyinde gerçekleşti.

2009 yılı ağustos ayında AB ve EFTA ülkeleri ağır ticari araçlar pazarı, 2008 yılı aynı ayına göre yüzde 43,8 oranında azalırken; Türkiye ağır ticari araçlar pazarında düşüş oranı yüzde 49,4 düzeyde oldu. Ağustos ayında Türkiye ağır ticari araç pazarı 1,4 bin adet düzeyine gerilerken, AB ve EFTA ülkelerinde 18 bin adet düzeyinde gerçekleşti.

1.600 cc otomobil pazarı canlandı
Verilere ilişkin OSD'den yapılan değerlendirmede, AB ülkeleri geneli göz önüne alındığında verilen teşviklerle beklenen ivmenin sağlanamadığı belirtildi. Açıklamada, Türkiye'de mart ayının ikinci yarısı itibariyle uygulamaya başlanan ve 30 Eylül 2009 tarihine kadar süresi uzatılan ÖTV indiriminin bugüne kadar özellikle 1.600 cc otomobil pazarını canlandırdığı ve satışları önemli oranda artırdığına dikkat çekilerek şöyle devam edildi: "2009 yılı ilk sekiz aylık sonuçlara göre, toplam motorlu araç üretimimiz ve ihracatımızdaki gerileme devam etmektedir. Özellikle sanayi faaliyetlerimizin yüzde 50'sini oluşturan ticari araçlar ve traktörler ile birlikte tüm sanayimizi kapsayacak, KDV indiriminin de dâhil olduğu daha yapısal tedbirlerin öncelikle uygulanmaya başlaması gerekliliği sanayimiz tarafından hükümetimize sunulan raporlarda birçok kez vurgulanmıştı. Özellikle kamyon ve otobüslerden oluşan ve yatırım malı olarak nitelendirilen ağır ticari araçlarda, krizden dolayı durgunluk döneminde bulunan ekonomi nedeni ile talepteki düşüş daha önemli düzeydedir."


VERGİ İNDİRİMİ FAZLA UZARSA ALIŞKANLIK YAPAR
Sanayi ve Ticaret Bakanı Nihat Ergün, vergi indirimlerinin fazla uzatılması durumunda "alışkanlık yapacağı" uyarısında bulundu. Van'da cuma günü valiliği ziyareti sırasında bir gazetecinin Özel Tüketim Vergisi'ne (ÖTV) ilişkin sorusu üzerine Bakan Ergün, konunun gelecek hafta Ekonomi Koordinasyon Kurulu'nda değerlendirileceğini vurgulayarak, şöyle konuştu: "Teknik çalışmaları bürokratik arkadaşlar bir yere kadar getirdiler. Vergi indirimlerinin şimdiye kadarki analizleri ortaya çıkarılacak. Bu analizler çerçevesinde karar vereceğiz. Ekonomik krizde vergi indirimleri, ekonomide kullanılacak bir ilaç gibidir. Eğer fazla dozda verirseniz, alışkanlık yapar. Uyuşturucu etkisi meydana getirir. Ama erken keserseniz, o zaman da tedavi olmaz. Bu toplantıda ilacı kesme zamanı gelip gelmediğine karar vereceğiz."


İndirimin son günlerinde satış trafiği hızlandı
Önlem paketi kapsamında hayata geçirilen otomobilde yüzde 10'luk Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) avantajının son günlerinde satışlar hızlandı.
Opel ve Chevrolet'nin Bursa'daki bayisi Neskar'ın satış müdürü Mehmet Araz, vatandaşların yüzde 10'luk ÖTV avantajını ve kredi faizlerinin düşmesini iyi değerlendirmek istediğini, son günlerde satış trafiğinin hızlandığını söyledi. Araz, şöyle devam etti: "2010 modellerinin piyasaya sürüldüğü bu dönemde böylesine fırsat gerçekten de kaçırılmamalı. Bankalar kredi faiz oranlarını yüzde 1,18'e kadar çekti. Satışlarımızda trafik oldukça hızlandı. Showroom'larımıza gelenlerin sayısı giderek artıyor."

Mehmet Araz, otomobillerde yüzde 10'luk avantajın 2 ile 5 bin lira arasında bir indirim anlamına geldiğini belirterek, "30 Eylül'e kadar bu canlılık sürer. Sonrasında neler olacağını kestirmek çok da zor değil. ÖTV sona erdiğinde satışlar duracaktır. Birçok kişi, bizlere ÖTV'nin uzatılıp uzatılmayacağını soruyor" dedi.

Gözler 30 Eylül sonrasında
Renault Mais Bursa Şube Müdürlüğü yetkilileri de bayram öncesinde başlayan hareketliliğin artarak sürdüğünü, satışlarının oldukça hızlı gittiğini söyledi. Mevcut stokların tekrar erimeye başladığını vurgulayan yetkililer, "Vatandaşlar, ÖTV indiriminin devam etmesini ya da hurda indiriminin getirilmesini bekliyor. Bize hurda teşvikinin ne zaman çıkacağını soruyorlar. Vatandaşlar da sektör temsilcileri de 30 Eylül sonrasını merak ediyor" dedi.

Yetkililer, yüzde 10'luk ÖTV avantajı ve kampanyalar sayesinde bazı otomobillerin fiyatlarının 17 bin liranın altına indiğini belirterek, "Genellikle düşük fiyatlı araçlar satılıyor. 17 bin liranın altında yeni bir otomobil de birçok kişiye oldukça cazip geliyor" diye konuştu.

Fiat'ın Bursa'daki yetkili satış bayisi Banoto Otomotiv Ticaret AŞ yetkilileri de ÖTV avantajı için 1 haftadan az bir zaman kaldığını, vatandaşların bu fırsatı kaçırmak istemediğini bildirdi. Yetkililer, satışların bekledikleri düzeyde çok iyi olduğunu vurgulayarak, "Satış elemanlarımız için 'başlarını kaşıyacak vakitleri yok' desek yeridir" açıklamasını yaptı.