Deterjanlar birgün hepimizi 'temizleyecek'

Marketlerde boy boy yükselen, her marka ve firmanın kıyasıya yarıştığı çamaşır suları, deterjanlar, renkli ve şık görünümlü sabunlar, parfümler ne kadar mahzun görünseler de yanı başlarında bulunan ekmeklere, irmiklere, unlara, peynirlere, çaktırmadan çok büyük zarar veriyor.

Uçucu maddeler içeren malzemeler ile aynı ortamlarda bulunan yiyecekler zamanla vücuda zararlı hale dönüşüyor. Yapılan araştırmalara göre yiyecekler ile kimyasal maddeler içeren ürünlerin aynı reyonlarda sergilenmemesi, hatta aynı mekanlarda bulunmaması lazım. Deterjan fabrikalarının şehirlerin içinde bulunuyor olması da insan sağlığını tehdit ediyor. Öğrenim gördükleri okula yakın bir deterjan fabrikasından yola çıkarak bu konuda araştırma yapan Fatih Koleji öğrencilerinden Berhat Bildirir ve Fatih İhtiyar sinekler üzerinde yaptıkları deneyle uçucu maddelerin insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkisini gün yüzüne çıkardılar.

Bildirir ve İhtiyar; insana çok yakın gen yapısına sahip meyve sineğinin üzerinde yaptıkları deneyler sonucunda uçucu maddelerle aynı yerde kalan yiyeceklerin kanser gibi birçok hastalığa sebep olduğunu tespit ettiler. Genç öğrenciler çalışmalarında laboratuvar şartları oluşturarak, aynı dolapta; boya, cam temizleyicileri, deterjan, çamaşır suyu, alkollü içkiler ve kolonya ile 2 ay açık pakette bıraktıkları irmik, maya ve şekeri bir arada tutmuşlar. Ve bu besinleri tüketen sineklerde yaşanan değişiklikleri incelemişler. Üç nesil takip sonucu uçucu maddelerle aynı mekânda bulunan gıdalarla beslenen sineklerin daha sonraki nesillerinin mutasyona uğradığını tespit etmişler. Sineklerin kanat sayısında artış, bacak ve kollarında kopma gibi değişiklikler gözlemişler. Bildirir ve İhtiyar, bu sonuçtan yola çıkarak aynı şartların insan üzerinde de kansere kadar birçok rahatsızlığa sebep olacağı sonucuna varmış. Yanlış depolanan yiyeceklerin genlerinde oluşan değişiklikler insan sağlığını tehdit ediyor.

Bor, birincilik getirdi

Berhat Bildirir ve Fatih İhtiyar “Uçucu maddelerin depolanmış gıdalara (irmik, maya, şeker) etkisi” konulu araştırmalarıyla Brezilya’da yapılan Uluslararası 20. Mostratec Proje Olimpiyatı’nda bronz madalya kazandı. 5 ülkeden 185 projenin sergilendiği aynı bilim olimpiyatında yine Fatih Koleji öğrencisi Hasan Sevim ise bor üzerine yaptığı çalışması ile birincilik kazandı. Dünya rezervlerinin yüzde 70’inin ülkemizde bulunduğu bor madeninin çıkartılması ve kullanılır hale getirilmesi sırasında yapılan işlemlerin çevreye verdiği zararları ve boyutlarını ortaya çıkaran araştırma Brezilya’da çok fazla ilgi görmüş. Zira uzun vadede bor, dünya geleceğinde önemli bir rol üstlenecek. Şimdiden hayatımızın birçok alanına girdi. Camdan diş macununa, deterjandan deri giysilere, krem, pudra, deodorant gibi kozmetik malzemelerine, merhem, antiseptik gibi ilaçlarla hayatımızın her alanında boru zaten kullanıyoruz.