Gümüşhane Türk Telekom Fen Lisesi öğrencisi 17 yaşındaki Emir Furkan Doğru, Gümüşhane yöresinde yetişen Karadut’un içindeki Resveratrol maddesinin kanserin tedavisine yardımcı olacağını iddia ediyor.

TÜBİTAK-BİDEB tarafından düzenlenen Orta Öğretim öğrencileri arası araştırma projeleri bölge sergisi 23-25 Mart tarihlerinde Erzurum Atatürk Üniversitesi Fen Fakültesi Dekanlık binasında açılacak. Bölge sergisine Gümüşhane’yi temsilen Türk Telekom Fen Lisesi öğrencisi Emir Furkan Doğru katılacak.

Gümüşhane Türk Telekom Fen Lisesi Müdürü Ömer Pir Erzurum’da yapılacak Araştırma projeleri yarışması öncesi Milli Eğitim Müdürü Ferda Yıldırım’ı ziyaret ederek yarışma ile ilgili bilgi verdi.

Fen Lisesi öğrencisi Emir Furkan Doğru tarafından hazırlanan “Gümüşhane yöresinde yetişen Karadut’un HPLC yöntemiyle resveratrol miktarının bulunması” konulu biyoloji projesinin Erzurum bölgesinde yapılacak olan yarışmaya davet edildiğini ifade eden Pir, araştırma projesinin birçok kanser türünün tedavisine yardımcı olacağının savunulduğunu söyledi.

Ardahan, Artvin, Bayburt, Erzincan, Erzurum, Gümüşhane, Iğdır, Kars, Rize ve Trabzon illerinden oluşan gurupta sekiz dalda 37 proje yarışacak. 37 proje arasından seçilen dört proje 29 Nisan-4 Mayıs tarihleri arasında Ankara’da yapılacak Türkiye finaline katılacak.

Projesini İl Milli Eğitim Müdürü Ferda Yıldırım’a anlatan genç mucit Emir Furkan Doğru, 1947 yılında “Fransız Paradoksu” adlı bir araştırmadan çıkan resveratrol hormonunun Fransa’nın Bordeaux bölgesinde bol yağlı ve sigara tüketimine rağmen kalp rahatsızlıklarının yok denecek kadar az görülmesi üzerine İngiltere’de bir üniversitede başlatılan araştırmanın ardından Karadut’ta Resveratrol’un varlığının tespit edildiğini fakat miktarının açıklanmadığını söyledi.

KANSER TEDAVİSİNDE YENİ BİR ÇIĞIR AÇILABİLİR

Doğada 72 adet bitki türünde bulunan resveratrol adlı hormonun bazı bitkilerde saldırı altındayken (mantar enfeksiyonlarına karşı), verimsiz araziler ve soğuk hava şartlarında bitkinin kendisini koruması için üretilen bitkisel bir hormon olduğunu ifade eden Doğru, Gümüşhane’nin hem yüksek rakımda bulunması, hemde soğuk hava şartlarına ağaçların dayanıklı olması nedeniyle böyle bir araştırma yapmaya karar verdiklerini söyledi. Doğru, araştırma için çeşitli üniversitelerle görüştüklerini fakat laboratuar ortamında yapılacak tahliller için kendilerinden yüksek meblağlarda ücret istenince TÜBİTAK’a ait bir laboratuarda tahlilleri yaptıklarını ve çıkan sonuçların çığır açabilecek düzeyde olduğunu belirtti.

Yapılan tahliller sonucunda bir kilogram Gümüşhane Karadutunda 87,73 miligram resveratrol hormonu bulunduğunu tespit ettiklerini belirten Doğru, “Klinik çalışmalarda fareler üzerinde yapılan deneylerde 22 miligram/kilogram resveratrol iki farklı fareye verildi. Bol yağlı diyetle beslenen farelerden resveratrol verilen fare diğer fareye göre yüzde 30 daha fazla yaşamıştır. Ölüm riski yüzde 30 daha azalmıştır. Fareye verilen 22 miligram ama 1 kilogram karadutta bu hormon 87,73 miligram çıkmıştır. Başka bir analizde ise diyabet hastası olan fareye 50 miligram/kilogram resveratrol verildiğinde 3 hafta sonra diyabetin yüzde 21 düşürüldüğü görüldü. Yani karadut diyabete de iyi geliyor” dedi.

GÜMÜŞHANE’Yİ DUT ŞEHRİ YAPMALIYIZ

Projenin hem Gümüşhane hem de ülke açısından önemli bir noktaya gelebileceğinin altını çizen Doğru, “Karadutun değerini bilip Gümüşhanemizi de dut şehri haline getirirsek, ilerde karadutun kanser önleyici madde olarak kullanılacağı, Resveratrol haplarının çıkacağı şimdiden belli” diyerek farklı bir perspektif çizdi.

Laboratuar ortamlarında yapılan tahlillerde Gümüşhane ve Malatya beyaz dutlarında ki resveratrol oranlarını da ölçtüklerini ifade eden Doğru, her iki şehirdeki beyaz dutta resveratrol miktarını 3,5 miligram/kilogram olarak ölçtüklerini, aradaki farkın çok fazla olduğunu söyledi.

Laboratuar tahlillerinin yanı sıra Karadut’a birtakım kimyasal analizler yaptıklarını da belirten Doğru, “Gümüşhane Karadut’unun organik asit ve mineral tahlillerini de yaptık. C vitamini Karadutta yüzde 26 oranında çıkarken, Gümüşhane beyaz dutunda ise yüzde 13, Malatya beyaz dutunda ise yüzde 8 çıktı. Her açıdan bakıldığında Gümüşhane Karadut’u çok iyi bir noktada bulunuyor” dedi.

Dut ağaçlarının Türkiye’de her bölgede yetiştiğini fakat Karadut’un resveratrol hormonunu yetiştiği bölgedeki çevre şartlarına göre şekillendirdiğini ifade eden Emir Furkan Doğru, “Ne kadar soğuk olursa, ne kadar mantar saldırılarına uğrarsa, ne kadar verimsiz arazilerde bulunursa ve ne kadar yüksekte bulunursa resveratrol miktarı o kadar artıyor” diye konuştu.

KARADUT ÖZELLİKLE HEM ENDÜSTRİ HEM İLAÇ HEMDE SANAYİ BİTKİSİ OLARAK YETİŞTİRİLEBİLİR

Milli Eğitim Müdürü Ferda Yıldırım, ise Türk Telekom Fen Lisesi Öğrencisi Emir Furkan Doğru’nun projesini Erzurum’da savunacağını belirterek, “Proje çok güzel hazırlandı. TÜBİTAK bu konuda genç beyinlere, araştırmalara çok önem veriyor. Bu amaçla Emir Furkan Doğru’da güzel bir çalışma yapmış. Bu çalışma sonucunda hem diyabet hastaları için hem kanser hastaları için bir umut olabilir. Belki de ilerde pestil köme kadar karadut’ta Gümüşhane için büyük bir ekonomik değer olabilir. Bu konuda da çok güzel bir çalışma. İnşallah yarışma sonucunda derece alacak projemiz. Önümüzdeki aylarda ilimizde düzenlenecek Tarım Kongresinde projesini sunmasını istiyoruz. Karadut özellikle hem endüstri hem ilaç hemde sanayi bitkisi olarak yetiştirilebilir. Bu da hem Gümüşhane’ye katkıda bulunur hemde ülkemize de katkısı olur. Karadut ülkemizin her tarafında yetiştiriliyor ama bizim bölgemizin iklim koşulları ile içeriğindeki resveratrol oranının yüksek çıkması da büyük bir avantaj. Bunu ekonomiye de çevirirsek sağlık açısından da çok yararlı olabilir” diyerek, projede emeği geçen öğretmen Kadriye Ağaç, Okul Müdürü Ömer Pir ve öğrenci Emir Furkan Doğru’yu tebrik etti.