Eyüp’teki Feshane Kültür Merkezi’nin işletmesini 2009 yılına kadar İstanbul Büyükşehir Belediyesi BELTUR A.Ş. yapacak. Mülkiyeti Büyükşehir Belediyesi’ne ait olan Feshane’yi, Kültür ve Turizm Bakanlığı işletiyordu. Geçtiğimiz hafta yapılan yeni bir protokolle, bölgenin işletmesi, önümüzdeki 5 yıl BELTUR’a devredildi.

BELTUR, Feshane Kültür Merkezi’nin işletmesini, 2 milyon YTL’ye devraldı. Feshane’nin, Büyükşehir Belediyesi’nin bir şirketi tarafından işletilmesini, özellikle Başkan Kadir Topbaş’ın istediği öğrenildi. Öte yandan, kültür merkezi alanındaki lunapark bölümünü ise bir başka şirket işletiyor. Ancak, bölgenin asıl gelir getiren yeri burası. Fakat, işletmeci firma, burayı Büyükşehir Belediyesi’ne devretmek istemiyor.

Feshane, Eyüp ilçesinin Defterdar semtinde 1835 yılında Osmanlı'nın önemli sanayi ürünleri olan çuha ve feshin temini için kurulmuş yapı üretimi özelliğiyle de türünün ilk prefabrik çelik konstrüksiyon tekstil fabrikasıdır. Kolonlar Belçika'da döküm olarak imal edilerek getirilmiştir. Bina bu özelliğiyle de büyük önem taşımaktadır.

Osmanlı ordusu 19. yüzyıl ortalarına doğru kıyafetlerinde değişikliğe gitmiş, yeni kıyafetlerin temininde Feshane Dokuma Fabrikasının rolü büyük olmuştur. 1893 yılında Chicago'da açılmış olan Uluslararası sergide Feshane fabrikası sergilediği yünlü kumaşlar ve feslerle ödüle lâyık görülmüştür. Feshane'de kumaş ve fes dışında özel olarak halı da üretilmiştir. Hatta Çanakkale Zaferi dolayısıyla 1918 yılında Mustafa Kemal Paşa'ya Talat Paşa tarafından hediye edilen halı Feshane'de üretilmiştir.

1953 yılı itibariyle 389 kadın işçinin fabrikada çalışıyor bulunması Türk toplumunda artık kadınların da iş hayatına girdiğini göstermesi açısından dikkat çekicidir, 1986 yılında İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından Haliç ve çevresini düzenleme projesi kapsamında fabrika boşaltılmış konfeksiyon bölümü Bakırköy sanayi işletmesine taşınmış ve fabrika büyük dokuma salonu dışında yıkılmıştır.

1992 yılında Büyükşehir Belediyesi ve özel bir kuruluşun girişimiyle çağdaş el sanatları müzesine dönüştürülen Feshane binası takip eden yıllarda Haliç tarafı cümle kapısı önünün sular altında kalması ve bu suların içerilere kadar girmesi nedeniyle kullanılamaz hale gelmiş ayrıca binanın restorasyonu da tamamlanamamıştır, Dolayısıyla 1986 yılında fabrikanın boşaltılmasıyla başlayan 12 yıllık süreçte çürümeye yüz tutan Feshane ancak 1998 yılında İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin yeni bir proje kapsamında restorasyon çalışmalarını başlatmasıyla kurtarılabilmiştir.

Bu alanlardan 1.721 m2'lik mekana el sanatları çarşısı, 700 m2'lik mekana kahveli çarşı, 550 m2'lik mekana restoran-kafeterya-mutfak ve yönetim ofisi, 274 m2'lik mekana geçici sergi, konferans vb., 4004 m2'lik Feshane'nin karakteristik tüm özelliklerinin izlenebildiği mekana da çok amaçlı salon işlevleri kazandırılmıştır.

Tasarımda 2421 m2'lik alan el sanatları çarşısı ve kahveli çarşı olarak değerlendirilmiştir. Böyle bir işlevin yer almasına sebep; günümüzde teknolojinin gölgesinde kalmaya başlayan çeşitli konulardaki Türk El Sanatlarımızı ve Zanaatlarımızı (bu konular ile iştigal eden sanatkâr ve zanaatkarlarımızı gün ışığına çıkararak bir merkezde toplayabilmek) genç nesile tanıtabilmek ve yeni kuşaklara aktarabilmektir. Zira konu ile ilgili çeşitli meslek grupları ve özellikle el sanatlarıyla uğraşan sanatkârlarla yapılan görüşmeler İstanbul gibi sanatın ve sanatkârın yüzyıllardır beşiği olmuş bir şehrin böyle bir merkeze ne derece ihtiyacı olduğunu da ortaya koymaktaydı.

Feshane binasının 4004 m2'lik alanı hiçbir bölüntünün olmadığı açık bir mekandır, Orijinal iç duvarlarının, tüm çelik konstrüksiyonun çatı sisteminin, çatı kaplamalarının, pencere ve kapılarının geniş bir perspektif içerisinde izlenmesine ve binanın tüm yalınlığıyla sergilenmesine imkân sağlayan özelliğiyle bu mekanda minimal bir tasarım yöntemi kullanılmıştır, Bina içi restorasyonunun da bu mekanda izlenmesi mümkündür. Mekanın sunduğu rahatlık itibariyle sergi, fuar, konser, müzayede, kongre ve çeşitli davetler gibi farklı işlevleri kapsayacak şekilde tasarlanmış, alt yapı ve konfor donanımları bu farklı fonksiyonları işletebilecek kapasitede düşünülmüştür, Bu mekanda önceki restorasyonda kullanılan kavisli duvar; cümle kapısından girişte, çok amaçlı salon önünde bir fuaye ve koridor oluşturması ve binaya ferahlık vermesi itibariyle doğru bulunmuştur. Dolayısıyla bu duvar kullanılmış, ayrıca yoğun organizasyonlarda giriş ve çıkışların daha kolay algılanması maksadıyla kapı üzerlerine yapılan taç ilavesiyle yenilenmiştir.

Bütün bu fonksiyonların işletmesi ve konforuna yönelik alt yapı, havalandırma, ısıtma ve soğutma, aydınlatma, Telekomünikasyon ve tüm güvenlik sistemleri Feshane'nin elektro mekanik ihtiyaçları açısından ileri teknoloji donanımlarıyla çözülmüştür.

Eyüp Feshane binasının 56.000 m2 bahçesi peyzaj çalışmasıyla çevre düzenlemesi kapsamında ele alınmıştır, Bu alanın 18,000 m2'si Feshane'deki aktivitelerin katılımcılarına yönelik otopark olarak, geri kalan 38.000 m2 alanda ise yürüme yolları, seyir ve dinlenme bölümleri, çocuk parkı, bahçe, restaurant ve ana girişe yönlenmiş doğal görünümlü süs havuzuyla Feshane'nin çevresine ve Eyüp-Haliç sahiline canlılık katmak amacıyla tasarlanmıştır. Ayrıca Feshane'nin tam orta aksında bir motor iskelesi düşünülmüş ve böylece Feshane'ye deniz yoluyla ulaşım da sağlanmıştır.