Cem Uzan'a kitap tavsiyeleri

Başbakana hakaret ettiği gerekçesiyle ‘öfke kontrol kursu’na gitme ve beş kitap okuma cezasına çarptırılan Cem Uzan’a Mümin Sekman’dan tavsiyeler: Marcus Aurelius, Larry King ve Dale Carnegie kitaplarıyla, Gary Chapman’ın ‘Beş Sevgi Dili’ni okuyabilir

Kişisel gelişim ile ilgili popüler bir tartışmaya tanık olduk. Konu, Cem Uzan’a başbakana hakaret ettiği bir konuşması nedeniyle, ‘öfke kontrol kursu’na gitme ve 5 kişisel gelişim kitabı okuma ‘cezası’ verilmesiydi. Böyle bir hükmün ‘ceza’ olup olmadığı tartışmaları bir yana, ‘kişisel gelişim kitabı’ deyince akla gelen isim olan Mümin Sekman bu konuyu Radikal Kitap için değerlendirdi. “Mazeretim var asabiyim ben” diyenlere okunacak kitaplar listesi sundu...

Öfke yönetimi nedir?

Öfke, başımıza gelen olaylar karşısında, içimizdeki duygusal tepkilerimizi yönetemeyip kontrolden çıkmamızdır. Öfke bir duygusal köpürme halidir. Öfkelilik bazı insanların doğuştan fabrika ayarlarında vardır. Bu insanlar öfkelenmeye diğer insanlara göre daha yatkındırlar. Bazıları ise öfkeli görünmeyi bir strateji olarak kullanır. İnsanlardan istediklerini almanın bir yoludur öfkeli görünmek. Öfke kontrol sistemi, kişinin kendisi üzerindeki duygusal ve mantıklılık denetimini güçlendirip, olumsuz duygularını kontrol etme becerilerinin geliştirilmesidir.
Amaç, öfkeyi içine atmadan, başkalarına da saldırmadan, doğru bir şekilde kendisini ifade etmesidir. Öfke bir kendini ifade etme biçimidir. Öfkeli insanlar için ünlü psikolog Maslov “Elinde sadece çekiç olan, her şeyi çivi olarak görür” der. Öfkeli insanların sorunu, bildikleri tek sorun çözme yolunun bağırmak olmasıdır.
Öfke yönetimi sorunu olanlar, anlık psikolojiyle ve kestirilebilir olmayan fevri hareketleriyle ünlüdür. Onlar öfkelerini yönetmez, öfkeleri onları yönetir. Bir tür ‘duygu durum bozukluğu’ yaşarlar. Duygusal otokontrol problemi yaşarlar.
Burada ilginç olan nokta, çok öfkeli erkeklerin aslında gizli bir depresyon yaşıyor olmasıdır.

Öfkeli insanlar aslında gizliden gizliye depresyon yaşayan kişiler midir?

Öfke bir maskeli depresyondur. Türk erkeklerinin agresifliği, aslında gizli bir depresyon ifadesidir. Depresyona giren insanların bazıları içine kapanarak, bazıları ise çevrelerine saldırarak depresyonunu yaşar. Genellikle erkekler ve maço kültürü agresyon ile depresyonu gizlemeye çalışır. Öfke, hayal kırıklığından doğar. Kişinin kendisine verdiği değer ile ‘piyasa değeri’ (ona başkalarının verdiği değer) arasındaki fark açıldıkça, öfkenin derecesi yükselir. Eski gücünden düşme, güçlü bir öfkelendirici faktördür. Öfke kontrolü için kullanılan yardımcı araçlardan biri görünür yerlere sakinleştirici sözler asılmasıdır. Bu sözlerden en ünlüsü Amerikalıların ‘huzur duası’ dedikleri cümledir: “Tanrım bana değiştirebileceğim şeyleri değiştirebilecek cesareti, değiştiremeyeceğim şeyleri kabullenecek sabrı ve ikisini birbirinden ayıracak aklı ver!”

Cem Uzan’dan başka hangi politikacının öfke yönetimi eğitimine ihtiyacı var?

Bence Cem Uzan’dan sonra öfke yönetimi kursuna en çok ihtiyacı olan ikinci kişi Başbakan Tayyip Erdoğan. Erdoğan’ın da bir gün ‘öfke bir hitabet sanatı değildir’ kursuna gönderilebileceğine inanıyorum. Erdoğan bazen gerçekten öfkeleniyor, bazen de öfkeli taklidi yapıyor. Bazen öfkeliyi oynuyor. Çünkü kitlesine bir düşman göstermesi, grup içi birliği artırıyor, başarısızlıkları gizliyor. Bu onun bir çatışma yönetimi tekniği. Erdoğan’ın sık sık kullandığı, “Öfke bir hitabet sanatıdır” cümlesi de Dale Carnegie’nin Söz Söylemek ve İş Başarmak Sanatı adlı kitabından alıntıdır. O kitapta ‘bir çöpçüden dünyanın en iyi hitabetini duymak isterseniz, onu itip yere düşürün’ der. İnsanların gerçekten haksızlığa uğradığında ya da öyle olduğunu düşündüğünde iyi konuştuğunu iddia eder. Asya toplumlarında sözünüz kaderinizdir. Bence Cem Uzan’ın da Tayyip Erdoğan’ın da Türkçenin ilk sözlüğünü hazırlayan Kaşgarlı Mahmut’un “İnsanda söz ile değişir kader, ya yurda baş olur ya da başı gider” sözünü unutmaması gerekir.

Cem Uzan’a hangi kitapları okuması önerilebilir?

Mahkeme kararında Cem Uzan’ın okuyacağı kitapların türü belirtilmiş ama ismi belirtilmemiş durumda. Öfke terapisini destekleyecek psikoloji kitapları ile kişisel gelişim kitapları okuması öneriliyor. Rehber olarak atanacak kişi okuyabileceği kitapları listeleyip Cem Uzan’a sunmalı, Uzan da bu listeden seçim yapmalı. Sonrada okuduğu kitabın altını çizmesini isteyebilir. Altını çizdiği yerden Uzan’ın psikolojik profilinin bazı ipuçları çıkarılabilir. Kitap seçiminde Uzan’ın psikolojik profili dikkate alınmalıdır. Bence Uzan için en iyi kitaplardan biri Marcus Aurelius’un Kendime Düşünceler adlı kitabıdır. Bu kitap eski bir Roma imparatorunun kendini iç huzura kavuşturma günlükleridir. Bu kitap Cem Uzan’ı nirvanaya ulaştıramasa da, yaklaştırabilir! Öfke monalitik mantık denilen, tek doğrucu dünya görüşüne sahip insanlarda sıklıkla görülür. Bu mantıktakiler dış dünya kafalarına uymayınca öfkelenirler. Monalitik mantığın kör noktalarını öğrenmek için Eric Hoffer’in Kesin İnançlılar adlı kitabı okutabilir. Dale Carnegie’nin Üzülmeyi Bırak, Yaşamaya Bak, Daniel Goleman’ın Duygusal Zekâ adlı kitabı da okutulabilir. Çünkü aşırı öfkelilerin duygusal zekâsı az gelişmiş oluyor.
Larry King’in yazdığı, Kiminle, Ne Zaman, Nerede, Nasıl Konuşmalı? adlı kitap da öfke yönetimi için gerekli dil disiplinini sağlayabilir. Aile içindeki öfke yönetimi için Gary Chapman’ın Beş Sevgi Dili adlı kitabı okunabilir. Bir de öfkeli düşüncelerin sağlığa zararını azaltmak için Louise Hay’in Düşünce Gücüyle Tedavi kitabı okunabilir. Uzan, engellenmişlik hissinden kaynaklanan, başarısızlığın verdiği öfkeyi ortadan kaldırmak için de Her Şey Seninle Başlar’ı okuyabilir. Son olarak, öfkenin psikolojik mekanizmasını öğrenmek için Ne Hissettiğiniz Kendinize Bağlı adlı kitabı okuyabilir.