TÜRKİYE'DE YARGI, KENDİ HALKINA YABANCI

TESEV, yeni bir raporu daha tartışmaya açtı. Demokratikleşme sürecinde toplumun yargı algılamasının nasıl olduğunu 'derinlemesine' soruşturmuşlar. Ev hanımından çiftçiye, mühendisten esnafa, doktordan emekliye kadar 20 ilde değişik insanlarla konuşmuşlar. Daha önce adliye koridorlarında 6 ay boyunca hakim ve savcıların zihniyet yapılarını irdelemişlerdi.

Çalışmalarını iki kitap haline getirip kamuoyu ile paylaştılar. Araştırmaları hakkında bilgi veren Prof. Dr. Mithat Sancar, yargıyı 'kara bir kutu'ya benzetti. "Bu kutunun açılmasını istemiyorlar. Çünkü, kutu açılırsa keyfilikler ortadan kalkacak." yorumunu yaptı. Sancar'ın dediği gibi TESEV'in çalışmasında kutunun bir kısmı açılmış. Bu konuda iki çalışmaları daha var. Önümüzdeki haftalarda 'medyanın yargıyı temsili' ve 'yargı ile rejim arasındaki ilişki'yi gündeme getirecekler.

Halkın yargıya olan bakışında alan araştırmasını Suavi Aydın yapmış. Deneklerde görüşmede epey zorlanmışlar. Hakkında konuşulanlar hakim ve savcılar olunca birçok insan 'ne olur ne olmaz' kaygısı ile önce 'resmî görüşünü' söyleyip daha sonra açılmış. Başta Adalet Bakanlığı olmak üzere yüksek yargı organları bu çalışmayı mutlaka görmeli. Yapılan işin, halkta nasıl bir karşılığının olduğu okunmaya değer.

İlk çalışmada görüşülen hakimlerden biri şöyle diyor: "Halkın yargıya düşmanlığı önemli değil. Bana göre, halkın yargıya güvensizliği önemlidir. Eğer güvensizlik doğarsa, işte asıl felaket o zaman başlamıştır." Gerçekten kayda değer bir tespit. Hakimin bu kaygısı halkın cümlelerinde gizli. İşte o cümlelerden bazıları: "Allah hiç kimseyi oraya salmasın (düşürmesin). Mahkemeye gittim, kendim de bizzat mahkemeye düştüm. Orada devletin soğuk yüzünü hissediyorsunuz. Mahkeme salonları çok soğuk ve ürkütücü. Hakim ve savcılar en az mahkeme salonları kadar soğuk. Yargı çalışanları bile insanları küçümser tavırda, yüksek sesle ve azarlayıcı şekilde konuşuyor. Hakimin önünde herkesin önünü ilikleyip elleri önünde suçlu gibi durmaları insanı suçlu gibi hissettiriyor. Böyle olunca mahkemeye çıktın mı suçlu gibisin. Adalet aramak çok pahalı. Yargı tarafsız davranmıyor. Garibanlar hep yenik düşüyor."

İnsanları bir arada tutan önemli değerlerden biri de adalet duygusudur. Görülen o ki, bu duyguda zedelenmeler var.