Mahkemelerde yeni düzen

Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu değişiyor. Mahkemelerde Allah ve namus üzerine edilen yemin, ‘kutsal değerler üzerine’ yapılacak. Duruşmalara internet ve telekonferans gibi yöntemlerle katılmak mümkün olacak...


Hukuk mahkemelerinin görev ve yetkilerinde bir dizi değişiklik öngören Hukuk Muhakemeleri Kanunu tasarısı TBMM Adalet Komisyonu’nda bu hafta görüşülecek. Tasarıya göre, bazı davalar haricinde, malvarlığı haklarından doğan, değer veya tutarı 5 bin YTL’yi geçmeyen davalara, sulh hukuk mahkemeleri bakacak. Bu tutarın üzerindeki davaları asliye hukuk mahkemeleri ele alacak. Tasarının getirdiği düzenlemeler şöyle:
Birden fazla davalı varsa, bunlardan birinin yerleşim yerindeki mahkemede dava açılabilecek. 

Memur, öğrenci, asker gibi bir yerde geçici oturanlara karşı açılacak alacak/mal davalarında, bu kişilerin bulundukları yerin mahkemesi görev yapacak.
Tacirler veya kamu tüzel kişileri, aralarındaki uyuşmazlık hakkında, bir veya birden fazla mahkemeyi sözleşmeyle yetkili kılabilecek. 

Yetki sözleşmesi, ancak tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri konularda yapılabilecek. Boşanma hallerinde yetki sözleşmesi yapılamayacak.
Davanın tarafları, müdahiller ve yargılamanın diğer ilgilileri, kendi haklarıyla bağlantılı olarak hukuki dinlenilme hakkına sahip olacak. 

Hâkimler üçüncü derece dahil olmak üzere kan veya evlilik bağı kalksa dahi kayın hısımlığı bulunanların davasına bakamayacak, buna nişanlısı da dahil olacak.
Hâkimin reddi talebinin kötü niyetle yapıldığının anlaşılması ve esas yönünden kabul edilmemesi halinde, talepte bulunanlar hakkında 500 YTL’den 5 bin YTL’ye kadar disiplin cezasına hükmolunacak.

İnternetten dava dilekçesi
Hâkimlerin yargılama faaliyetinden dolayı devlet aleyhine tazminat davası açılabilecek.
Taraflardan birine olan düşmanlık ya da menfaat sebebiyle, farklı bir anlam yüklenemeyecek kadar açık ve kesin bir kanun hükmüne aykırı karar verilmiş olması, duruşma tutanağında olmayan bir sebebe dayanılarak hüküm verilmesi, tutanaklarla hüküm veya kararların değiştirilmesi durumlarında tazminat davası açılabilecek. Bu davalar Yargıtay’da görülecek.
Devlet ödediği tazminatı, sorumlu hâkimden ödeme tarihinden itibaren bir yıl içinde tahsil edecek. 

Hâkim hakkında açılacak dava esastan reddedilirse davacı, 500 YTL’den 5 bin YTL’ye kadar disiplin para cezasına mahkûm edilecek.
Modern Teknoloji ve Ulusal Yargı Ağı Projesi’nin sağlayacağı olanaklarla, duruşmaya gelemeyenlere internet ve telekonferans gibi yöntemlere dışarıdan duruşmaya katılabilme olanağı sağlanacak.

Yemin de değişiyor
Dernekler ve diğer tüzel kişiler, üyeleri için kendi adlarına dava açabilecek.
Mahkemeler, dava dilekçelerini elektronik ortamda da kabul ve kayıt edebilecek.
Mahkeme dışı çözüm yollarıyla uzlaşmayı mümkün kılacak ve teşvik edecek şekilde bir dizi düzenleme hayata geçirilecek.
Mahkemelerdeki “Allahım ve namusum üzerine yemin ediyorum” yemini değiştiriliyor. Yasa yürürlüğe girince yeminler, “Kutsal saydığım bütün inanç ve değerlerim üzerine yemin ediyorum” diye edilecek.