Şikâyetçi vatandaşlara 7 milyon avro
Türkiye, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde (AİHM) aleyhine açılan davalarda geçen yıl başvuru sahiplerine 7 milyon avro tazminat ödedi.
Türkiye İnsan Hakları Vakfı tarafından hazırlanan rapor, vatandaşların hakkını AİHM’de aramaya başladığını ortaya koydu. Rapora göre, mahkeme, Türkiye’yle ilgili, 1999-2008 yılları arasında 1905 davayı karara bağladı. Türkiye’nin bu davaların 1652’sinde, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) en az bir maddesini ihlal ettiği, 34’ünde ihlal bulunmadığı belirtildi. 203 davada ise ‘dostane çözüm’ formülü uygulandı.
2008 yılında mahkeme, Türkiye aleyhine açılan 264 davayı karara bağlarken raporda, “Bu davalardan 262’sinde en az bir maddenin ihlal edildiği, birinde ihlal bulunmadığı belirtildi, birinde dostane çözüm sonucuna varıldı. Türkiye’nin başvuru sahiplerine ödemeye mahkûm olduğu tazminat miktarı sadece geçen sene 7 milyon 194 bin 292 avroya ulaştı. Son 10 yılda Türkiye aleyhine yapılan başvuru sayısı 24 bin 563’tür” denildi.
‘En çok Türkiye ihlal ediyor’
Geçen yıl gündeme alınan davaların ağırlıklı olarak 1990’larda İstanbul ve Güneydoğu’da meydana gelmiş vakalarla ilgili olduğu vurgulanan rapor özetle şöyle:
“Geçen yıl mahkeme, Türkiye’nin özgürlük ve güvenlik hakkını düzenleyen Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 5. maddesinin 64 davada, ‘adil yargılama hakkı’nı düzenleyen AİHS’nin 6. maddesini 75 davada, ‘Adil yargılama süresinin uzunluğuyla ilgili olarak 64 davada, ‘mahremiyete ve aile yaşamına saygı hakkını’ düzenleyen AİHS’nin 8. maddesini 11 davada, ‘ifade özgürlüğünü’ düzenleyen AİHS’nin 10. maddesini 20 davada; ‘toplama ve örgütlenme özgürlüğü’nü düzenleyen AİHS’nin 11. maddesini beş davada, ‘etkili tazminat hakk’nı düzenleyen 13. maddesini 13 davada ve mülkiyet hakkını düzenleyen AİHS’in birinci protokol’ün 1. maddesini 42 davaha ihlal ettiğine karar vermiştir.”
Rapora göre AİHS’nin 3. maddesinde düzenlenen işkence yasağı kapsamında Türkiye aleyhine sonuçlanan dava sayısı da arttı. AİHM, Türkiye’nin işkence maddesini 2007 yılında toplam 47 kez ihlal ettiğine karar vermişken, 2008’de bu sayı 57’ye yükseldi. Raporda, yaşam hakkı ve işkence yasağı maddelerini en çok ihlal eden ülkenin Türkiye olduğu da öne sürüldü.
