Depremi önceden haber vermenin zor iş olduğu biliniyor, ama İzlanda’da araştırmacılar yeraltı H20 örnekleri üzerinde yaptıkları araştırmalardan umut verici sonuçlar aldılar.

Birçok jeoloğun en büyük hayali depremi önceden haber verebilmek. Dünya her gün yaklaşık 50 kez titreyip sallanıyor. Bunların birçoğu ya küçük çaplı olduğu için ya da sadece ren geyikleri ve kutup ayılarının yaşadığı uzak bölgelerde olduğu için hissedilmiyor. Ama deprem yoğun yerleşim alanlarını vurduğu zaman etkisi yıkıcı oluyor.

Eğer Marmara depremi öncesinde halka küçük bir uyarı verilebilseydi, kaybedilen hayatların birçoğu kurtarılabilrdi.

Stockholm Üniversitesi’nden deprem araştırması

Stockholm Üniversitesi’nden Alasdair Skelton ve arkadaşları yerin ne zaman titreyeceğini önceden belirlemeye bir adım daha yaklaştırdılar insanlığı. Denemelerini İzlanda’da sürdüren bilimadamları İstanbul gibi İzlanda’da beklenen büyük depremi birkaç hafta öncesinden haber verebileceklerine inanıyorlar.

Dahası, bilimadamları kullandıkları yöntemin dünyanın deprem tehlikesi altında olan diğer bölgelerinede uygulanabileceğini, böylece milyonlarca kişinin içini rahatlatacaklarına inanıyorlar.

İpucu ’suyun kimyasındaki değişim’

Skelton ve ekibi, suyun kimyasındaki bu değişimleri kullanarak çatlakların ilk ne zaman meydana geldiğini hesaplayabileceklerine ve böylece depremin ne zaman vuracağı konusunda önceden fikir sahibi olunabileceğine inanıyorlar.

İzlanda deprem araştırmaları için ideal

İzlanda, basit jeolojik yapısı ve sıkça görülen depremleri nedeniyle deprem araştırmaları için ideal bir yer. İzlanda’da bir hafta içerisinde yaklaşık 100-200 deprem meydana geliyor.

İzlanda’nın beş değişik bölgesinde deprem araştırması

2002 yılı yazında Skelton’un Lillemor Claesson adlı doktora öğrencisi, İzlanda’nın beş değişik bölgesinde yere açılan deliklerden haftada bir kez olmak üzere örnekler topladı. İlk önce tüm örnekler İzlanda’nın güney bölgesinden olacaktı ama doktora öğrencisi yerel halkla yaptığı görüş alışverişinden sonra kuzey de de bir delik açtı.

Olağanüstü bir tesadüf sonucu örneklerin alınmasından 10 hafta sonra 16 eylül 2002 tarihinde 5.8 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Claesson, “depremi bu kadar çabuk ineceleyebilmemiz gerçekten büyük bir şanstı” dedi.

Skelton ve Claesson aldıklar su örneklerini hızla laboratuara götürüp, deprem öncesi alınan örneklerin kimyasında bir değişim olup olmadığını görmek istediler. Sonuç şaşırtıcıydı. Farklı kimyasal maddelerin konsantrasyonu seviyesini gösteren grafiklerde ani ve sert çıkışlar olduğu görüldü.

Bilimadamları İzlanda’da büyük bir deprem olmasını bekliyor

İzlanda halkı o kadar meraklı olmasa da bilimadamları yöntemlerini kontrolden geçirebilmek için şimdi İzlanda’da yeni bir büyük deprem olmasını umuyorlar. Bu yöntemin işlediğinden emin olur olmaz da yöntemi Türkiye, İran, Japonya ve ABD’nin batı kıyılarında denemeye sokacaklar.

Bu yöntemin en büyük avantajı ise ucuz olması. Skelton deprem bçlgelerinde gözlem istayonu ağı kurmanın maliyetinin 25 ile 250 milyar TL civarında olacağını belirtti.