Dünyayı değiştiren 10 yıl

Büyük umutlarla karşıladığımız milenyumun 10'uncu yılına girerken, son 10 yılda aklımızdan çıkmayan olaylara bakalım istedik. Dünyanın akışını değiştiren işler, aklımızın ve vicdanımızın sınırlarını zorlayan operasyonlar, doğal afetler ve insan eliyle gerçekleşen felaketler ve hepsinden önemlisi kişisel rutinlerimizi alt üst eden akımlar geldi aklımıza. 2010 umarız daha güzel bir yıl olur

İnsan Genom Projesi
ULUSLARARASI bir proje olan İnsan Genom Projesi (Human Genome Project) ile insan DNA'sını oluşturan 20 bin ile 25 bin arası molekülün sıralaması ve haritası çıkarıldı. 1990'da başlayan projede ilk genom haritası 2000'de ve bitmiş şekliyle 2003'te yayınlandı. Hâlâ bu proje ile ilgili çalışmalar ve makaleler yayınlanıyor. Genom haritasının birçok hastalığın tedavisinin bulunması konusunda önemli bir aşama olduğu kabul ediliyor. Haritanın yorumlanıp hastalıklara çare bulunması hala başlangıç safhasında.

Sosyal medya devrimi
SOSYAL medya sitesi Twitter'ın 2006'da kurulması ve başta Facebook olmak üzere sosyal paylaşım sitelerinin kullanıcı sayılarının ciddi oranda artması dünya nüfusunu geçmişte hayal bile edilemeyecek ölçüde birbirine bağladı. Sosyal medyanın rüştünü ispatlaması ise tartışmasız İran'da yapılan tartışmalı cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ardından meydana gelen olaylar sayesinde oldu. Medyanın özgürce haber almasının engellendiği bir ortamda, kitleler hem seslerini dünyaya duyurmak, hem de örgütlenmek için facebook ve twitter gibi sitelerden faydalandı. Dünyanın en büyük haber ajansları, ilk defa "sıradan insanlara" yenik düştü.

Hint Okyanusu'nda tsunami
26 Aralık 2004'te Hint Okyanusu'nda meydana gelen 9.2 büyüklüğündeki depremin neden olduğu tsunami felaketinde yaklaşık 250 bin kişi hayatını kaybetti. Depremin gerçekleştiği Endonezya'da 126 binin üzerinde insan hayatını kaybederken, 93 bin kişi de kayboldu. Başta Endonezya olmak üzere Güneydoğu Asya ve Afrika'da Hint Okyanusu'na kıyısı olan 13 ülkeyi vuran tsunami, çağın en büyük doğal afetlerinden biri olarak değerlendirildi.

Küresel ısınma
SON on sene içinde "Küresel Isınma" gelişmiş ülkelerin kontrol etmesi gereken bir sorundan, tüm dünyanın çözmesi gereken bir soruna dönüştü. 1997'de gelişmiş ülkeler tarafından imzalanan Kyoto Anlaşması'ndan sonra gelişmekte olan Çin, Hindistan, Brezilya ve Türkiye gibi ülkelerde yaşanan endüstriyel büyüme, herhangi bir çözüm için sadece zenginlerin eyleme geçmesinin anlamsız olduğunı gösterdi. Fakat Aralık başında Kopenhag'ta gerçekleşen İklim Zirvesi'nde gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler arasındaki anlaşmazlıklar hala bu konuda belirgin bir uzlaşının uzak olduğunu gösterdi.

11 Eylül saldırısı
YİRMİ birinci yüzyılın en önemli olayı kuşkusuz 11 Eylül saldırısıydı. ABD Başkanı George W. Bush 11 Eylül 2001 sabahı gerçekleşen saldırıdan sonra şahinleşti. Çoğu Suudi Arabistan vatandaşı 19 terörist, dört yolcu uçağını kaçırarak New York'taki Dünya Ticaret Merkezi'yle Washington'daki Savunma Bakanlığı binasına saldırdı ve üç bin kişinin ölümüne yol açtı. 7 Ekim 2001'de ABD, saldırılardan sorumlu tuttuğu El Kaide Lideri Usame Bin Ladin'in bulunduğu Afganistan'a saldırdı. 12 Kasım'da ise başkent Kâbil'e girerek Taliban rejimini devirdi.

Popun kralı Jackson hayatını kaybetti
MODERN müzik tarihinin en büyük starı, Popun Kralı lakaplı Michael Jackson, 25 Haziran günü geçirdiği kalp krizi nedeniyle 51 yaşında hayatını kaybetti. Ölümü, şarkıcının kullandığı propofol ve lorazepam gibi uyuşturucu maddelere bağlandı. 1982'de çıkardığı Thriller albümüyle hâlâ dünyanın en çok satan albümüne sahip olan Michael Jackson, 2000'li yıllarda çocukları taciz ettiği iddiaları, sağlık sorunları ve müzikal düşüşü nedeniyle hayatının ve kariyerinin çöküş dönemini yaşıyordu. Jackson, arkasında çocukları Prens Michael, Paris ve Blanket'in yanı sıra, dünyanın dört bir yanında onun "ay yürüyüşü" nü taklit eden hayranlarını bıraktı.

Finansal kriz
14 Eylül 2008'de Amerikan yatırım bankası Lehman Brothers'ın iflas etmesinin simgelediği küresel finansal kriz, Amerika'dan başlayarak tüm dünyayı sarstı. İpotek kredilerinin yükselmesi ve türev piyasalarda evin gerçek değerinin çok üstünde rakamlarla işlem yapılmasına dayanan balon sistem, 2007'de patladı. Ödenmeyen ipotekler, alacağını tahsil edemeyen bankaları iflasa sürükleyince mali sistem çöktü. Hükümetlerin, Büyük Buhran'dan beri en yıkıcı krizi engellemek ve piyasayı işler hale getirmek için bankalara ve dev şirketlere aktardıkları para da çare üretemedi. Tüm dünyayı etkisi altına alan finansal kriz, şirketlerin ve hatta devletlerin batmasına neden olurken arkasında milyonlarca işsiz bıraktı.

ABD Irak 'a girdi
IRAK'IN eski lideri Saddam Hüseyin'e iktidardan çekilmesi için verilen 48 saat sürenin ardından ABD öncülüğündeki Koalisyon Kuvvetleri düğmeye bastı. Savaşa gerekçe Irak'ın sahip olduğu iddia edilen kitle imha silahlarıydı. 20 Mart'ta 05.34'te başlayan operasyon, koalisyon güçlerinin 9 Nisan'da Bağdat'a girmesi ve Saddam Hüseyin'in Firdevs Meydanı'ndaki heykelinin devrilmesiyle bitti. 14 Aralık'ta yakalanan Saddam Hüseyin üç yıl sonra idam edildi. Fakat ülkede savaş ve belirsizlik hâlâ sürüyor.

ABD tarihinin ilk siyahi başkanı
BARACK Obama 20 Ocak 2009'da yemin ederek göreve başladı. Annesi beyaz babası siyahi olan Barack Hüseyin Obama'nın, ABD'nin 44. başkanı olarak seçilmesi tarihe damgasını vurdu. Obama Cumhuriyetçi lider John McCain'i geride bırakarak seçimlerden galip çıktı. Değişim vaadiyle göreve gelen Obama'nın seçilmesi tüm dünyada büyük yankı yarattı. Dünya gazeteleri olayı "Rüya gerçekleşti", "Beyaz Saray'da ilk siyahi Başkan" "Değişim gerçekleşti: Başkan Obama" manşetleriyle duyurdu. Obama, 10 Aralık 2009'da Nobel Barış Ödülü'nün sahibi oldu.

Domuz gribi
İLK olarak nisan ayında Meksika'da ortaya çıkan ve tüm dünyaya domuz gribi adıyla yayılan H1N1 grip virüsü dünyayı 1920'li yıllardan sonra ilk kez salgın alarmına geçirdi. Yaz aylarında bile hızla kıtadn kıtaya yayılan domuz gribine sonradan A gribi adını koyan Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Haziran ayında "salgın" ilan ederek tüm dünyayı önlem almaya çağırdı. Bazı ülkelerde öpüşmenin ve insan temasının bile yasaklandı. H1N1 virüsünün mutasyona uğramasından korkulurken, salgın karşısında geliştirilen A gribi aşısı hastalığın yayıldığı hemen her ülkeye ulaştırıldı. DSÖ, 27 Aralık günü itibariyle dünya çapında resmi ölü sayısını 12 bin 220 olarak açıkladı. Türkiye'de de 296 kişi A gribi nedeniyle hayatını kaybetti.