2005’in Eylül ayında ‘Medeniyetler Buluşması’ toplantısına ev sahipliği yapan, dünyaya barış ve hoşgörü mesajlarının verildiği Hatay’da terk edilmiş tarihî kilisenin üst katı günümüzde cami olarak kullanılıyor.

Göç eden bir topluluğun yerine, aynı yere gelen başka bir dine mensup insanların öncekinin ibadet yerlerini yıkıp, kendi ibadethanelerini kurmaları alışıldık bir durum olmasına rağmen, Hatay’da bu durumun tam tersi yaşanıyor. Samandağ ilçesine bağlı Yoğunoluk köyünde, alt katı Ermeni kilisesi üst katı cami olan yapı, dinlerarası hoşgörünün ildeki varlığının somut örneklerinden.

Samandağ Kaymakamı Selim Çapar’ın verdiği bilgiye göre, kilisenin ilk yapılışı Geç Roma dönemi zamanlarına ait. 1800’lü yılların son çeyreğinde tekrar tadilatı yapılarak hizmet veren kilise, 1939’da burada yaşayan Ermenilerin kendi istekleriyle bölgeden ayrılmalarının ardından yöreye Müslümanlar yerleşmiş. 1940’larda kiliseye dokunulmadan üst katına cami yapılmış. Şu anda kilise cemaatsizlikten kullanılmazken cami katı hizmet veriyor. Yaklaşık 60 yıldır hiç kullanılmayan kilise oldukça yıpranmış. Kaymakamlık bu yıl içinde kiliseyi restore edecek. Kaymakam Çapar “Şu anda restore projesi hazırlanırken tadilat içinde gerekli izinleri alınıyor. Altı kilise üstü cami olan bir yapı sanıyorum dünyada yok.” diye konuştu.

Yoğunoluk Köyü Muhtarı Mehmet Karaca, dünyada örneği bulunmayan yapı hakkında bilgi verirken Hıristiyanlara da çağrıda bulunuyor ve “Gelsinler burayı restore ettirsinler, gönül rahatlığıyla da ibadetlerini yapsınlar.” diyor. 1896 yılında Ermenilerin buraya yerleşmeleriyle kiliseyi restore edip kullanmaya başladıklarını söyleyen Karaca, 1939’da Ermenilerin bölgeden göç etmesinin ardından kendilerinin 1940 yılının 12. ayında buraya yerleştiklerini, kilisenin orijinalini bozmadan üzerine kiremit çatılı cami yaptıklarını, 1961 yılında da caminin beton olarak yenilendiğini ifade etti.

Ermeni kilisesinin sütunlarının, vaftiz teknesinin, günah çıkarma kabininin, papaz makamının, locanın yerli yerinde olduğunu gösteren Karaca, Ermeni Patriği 2. Mesrob Mutafyan’a bölgeyi ziyaret ettiği sırada kiliseyi restore etmeleri halinde ibadetlerini rahatlıkla yapabileceklerini ilettiklerini, aynı teklifi bölgedeki Ermeni cemaatine de söylediklerini belirtti.

Ermenilerle yıllarca kardeşçe yaşadık!

Bölge tarihine bakıldığında yerleşik olan Ermenilerle bölge halkının hiçbir tartışma veya nahoş bir olaya malzeme olmadıklarının görülebileceğini söyleyen Muhtar Karaca “1880’lerde Ermeniler bölgemize geldi, o zamanlar çok güzel, sosyal, ticarî ve dostane ilişkiler yaşandı. Ermeni soykırımı denilen safsatanın yaşandığına inanmıyorum. Atalarımız yan yana kardeşçe yaşadı, bir tek olaya bile rastlanmadı. 1939 yılında kendi istekleriyle bölgemizden gitmişlerdir. Hemen bitişiğimizdeki, Türkiye’nin tek Ermeni köyü olan Vakıflı köyü ile ilişkilerimiz çok iyidir. Düğünlerde, bayramlarda, cenazelerimizde gider geliriz. Onlarla kardeş gibiyiz. Köyümüzdeki Ermeni kilisesi restore edilip ibadete açılırsa dostane ilişkiler tescillenmiş olacak.” dedi.