Toprakkale Genel Bilgi

Akdeniz Bölgesi’nde, Osmaniye İline bağlı bir ilçe olan Toprakkale, Osmaniye ilinin güneybatısında bulunan Toprakkale İlçesi; güneyde Hatay, batıda Adana, doğu ve kuzeyinde Osmaniye ili ile çevrilidir. İlçe Amanos Dağları ile Doğu Torosların eteğinde Karaçay Suyu denilen bir alanda yer almaktadır. İlçe topraklarını Akdeniz’e dökülen Karaçay sulamaktadır. Deniz seviyesinden 123 m. yüksekliktedir. Osmaniye’ye 7 km. uzaklıktaki ilçenin yüzölçümü 130 km2 olup, 2000 Yılı Genel Nüfus Sayım sonuçlarına göre; toplam nüfusu 14.519.’dur.

İlçede Akdeniz iklimi hüküm sürmektedir. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlı geçer. Yağışlar sonbaharda başlar, ilkbahara kadar sürer. Amanos Dağları Akdeniz’den gelen yağmurları iç kesimlere bırakmadığı için Amanos Dağlarının denize bakan yamaçları gür ormanlarla kaplıdır. İlçede ortalama yağış miktarı 610 mm. olup, yağışlar özellikle yağmur şeklindedir.

İlçenin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalı olup, iklim bölgede her çeşit tarımsal ürünün yetiştirilmesine elverişlidir. Yetiştirilen başlıca ürünler; buğday, mısır, soya, yer fıstığı, turunçgiller, sebze, meyve ve zeytindir. Hayvancılıkta büyük ve küçükbaş hayvan yetiştiriciliği yapılmakta olup, koyun, keçi, sığır, hindi ve tavuk beslenen başlıca hayvanlar olup, arıcılık da yapılmaktadır. İlçe topraklarında maden kömürü ve linyit yatakları vardır.

İlçenin tarihi Çukurova tarihi ile aynıdır. MÖ.VIII.yüzyılda yörede Hititler yerleşmiştir. Hititlerden sonra Asurlular, Persler, Makedonyalılar buraya hakim olmuşlardır. Büyük İskender İmparatorluğu’ndan sonra Çukurova ile birlikte Toprakkale yöresi de Seleukosların payına düşmüştür. M.Ö. 312-64 yılları arasında Seleukoslar 75 m. yükseklikteki yığma bir tepe üzerinde bir kale kurmuşlardır. Toprakkale ismini bu kaleden almıştır. Abbasiler döneminde Harun Reşit’ in Çukurova’yı fethinde (786) siyah taş kullanılarak kale yeniden yapılmıştır.

Seleukosların ardından yöre, Romalıların egemenliğine girmiştir. MS.395’de Roma’nın ikiye ayrılmasından sonra Adana ile birlikte, Doğu Roma’nın (Bizans)yönetimine girmiştir. Abbâsilerle, Araplar bu bölgeye akınlar düzenlemişler ve kısa bir süre sonra 965 yılında Bizanslılar yöreye yeniden egemen olmuşlardır.

Malazgirt Savaşı’ndan (1071) sonra Türkmen boylarından bazıları yöreye yerleşmişler, Anadolu Selçuklu Devleti’nin yıkılmasından sonra 1335’te Ramazanoğulları Beyliğinin eline geçmiştir. Haçlı seferleri sırasında da Çukurova’da Kilikya Ermeni Prensliği kurulup varlığını sürdürmüştür. 1336 yılında Memlûklular bölgeyi hâkimiyetleri altına almışlardır. 1378 yılında Ramazanoğulları Beyliği döneminde bölgede ziraat ve hayvancılık yeniden gelişmiş, kent ve yollar îmar edilmiştir. Yavuz Sultan Selim’in Mısır Seferi sırasında Osmanlı topraklarına katılmıştır.

XIX.yüzyılın ilk yarısında Osmanlı Devleti’ne isyan eden Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa tarafından bölge istila edilmiştir. 1833 Kütahya Anlaşması ile bölge Mısır’a bağlanmış ise de 1840 Londra Anlaşması ile yeniden Osmanlı topraklarına dahil olmuştur. Toprakkale İlçesi de Osmanlı idaresi altındaki Cebel-i Bereket vilayetinin içinde yer almıştır.

Kurtuluş Savaşı sırasında da önemli bir rol oynayan Toprakkale’nin stratejik konumundan dolayı, itilaf devletleri 30 Ekim 1918 Mondros Ateşkes Antlaşması’nın 7. maddesine dayanarak güvenliklerini tehdit ettiği gerekçesiyle bölgeyi işgal etmiştir. Bölgeyi ilk işgal eden devlet, Toprakkale Karabahadır mevkine tabur olarak yerleşerek Karaçay civarında bulunan Tepe Burnu’na kamp kuran İngilizler’dir. İngilizlerin bir aylık işgalinden sonra daha önce yapılan protokol gereği bölge Fransızlar’a terk edilmiş, Fransızlar da Toprakkale’yi karargah olarak kullanmıştır. Fransız işgali sırasında halk işgale tepki göstererek, Kuvay-ı Milliye çetelerine çeşitli yardımda bulunmuşlardır. 20 Ekim 1921 tarihinde imzalanan Ankara Antlaşması ile Fransızlar bölgeyi terk etmişlerdir.

Daha önce Adana’ya bağlı Osmaniye ilçesinin bir kasabası olan Toprakkale, 1996’da Osmaniye’nin il yapılmasıyla, ilçe konumuna getirilerek Osmaniye’ye bağlanmıştır.

İlçede tarihi eser olarak Toprakkale Kalesi ve Kalenin kuzeyinde, Adana yolu üzerinde eski Kınık Şehri (Örenşar) bulunmaktadır.

Kenthaber Kültür Kurulu

Fotoğraflar, www.toprakkale.gov.tr adresinden alınmıştır.