22
Aralık
2024
Pazar
ERZURUM
İbrahim Hakkı
İbrahim Hakkı (1703-1780)
Düşünür. Hasankale’de doğdu. Medrese öğrenimi gördü. Hâzım Muhammed’den Arapça ve Farsça dersleri aldı. Bir süre sonra Siirt’in Tillo Köyü’ne giderek şeyhe bağlandı.
15 yıl Tillo’da şeyhin yanında kaldıktan sonra hilâfet aldı. 1738’de I.Mahmud’un çağrısıyla İstanbul’a gitti. Nakşibendi tarikatına bağlı olan İbrahim hakkı, 1754’te İlahi-nâme adlı bir divan hazırladı (Bu divanın ölümünden iki yıl sonra hazırlanan bir yazması Mevlana Müzesinde bulunmaktadır). Ayrıca Marifet-nâme, İrfâniyye, İhsâniyye, Mecmûatül-Maâni gibi yapıtları yazdı, Kur2andan yorumlar yaptı. Urvetül-İslam, Hey’et-ül –İslam bunların en önemlilerindendir.
Marifet-nâme, çağının dinsel, felsefi düşüncelerini derli toplu sunması bakımından, araştırmacılarca bir ansiklopedi niteliğinde bulunmuştur. Yapıt, dil açısından da yer yer Erzurum ağzının özelliklerini yansıtmaktadır. Anlatımındaki duruluk da zamanına göre önemli bir olgu olarak değerlendirilmektedir. Bulak, Kazan, Paris, İstanbul gibi merkezlerde çeşitli baskıları yapılmıştır (bu yapıtın da Mevlana Müzesi Kitaplığında İ.Hakkı’nın sağlığında Ahmed b. Mustafa’nın yazdığı bir örneği bulunmaktadır). Tillo Köyü’nde öldü ve şeyhinin yanına gömüldü.
Sorular/Cevaplar