Karadeniz Bölgesi’nin Doğu Karadeniz Bölümünde, Erzurum İli’ne bağlı bir ilçe olan Pazaryolu, doğusunda İspir, batısında Bayburt, güneyinde Aşkale, kuzeyinde de Rize ile çevrilidir. İl merkezine 121 km. uzaklıktaki ilçenin yüzölçümü 750 km2 olup, toplam nüfusu 9.595’tir.
İlçede Karasal iklim hüküm sürmekte olup, kışları soğuk ve sert, yazlar sıcak geçer.
İlçenin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. Çoruh Vadisi ve Çoruh’a inen dere yataklarında sebze ve meyvecilik yapılmaktadır. Hayvancılıkta koyun ve sığır besiciliği ön plandadır. Ayrıca arıcılık da yapılmaktadır. Yetiştirilen başlıca tarla ürünleri, buğday, arpa, fiğ ve patatestir. Az miktarda da fasulye, çavdar ve soğan yetiştirilir. En çok elma, armut, dut ve ceviz gibi meyveler ve çeşitli kış sebzeleri yetiştirilmektedir.
Pazaryolu’nun eski ismi Norgah’tır. Bu sözcük Yenişehir veya Sulak Yer anlamına gelmektedir. İlçenin tarihi kesin olarak bilinmemekle beraber, Perslerin, Makedonyalıların, Roma ve Bizanslıların egemenliği altında kaldığı sanılmaktadır. Doğubeyazıt ile Çoruh Vadisi arasında Orta Asya Türklerinden bir grubun yerleştiği bilinmektedir. Yöreye Saltukoğulları, Selçuklular ve Akkoyunlular, Cenevizliler hakim olmuş, Fatih Sultan Mehmet’in Trabzon’u fethi sırasında Osmanlı topraklarına katılmıştır. I.Dünya Savaşı’ndan önce Rus işgaline uğramış, Rus İhtilalinden (1917) sonra, Ruslar geri çekilmişlerdir. İspir’e bağlı bir bucak olan Pazaryolu 1987’de ilçe konumuna getirilmiş ve halk oylaması sonucunda da Erzurum İli’ne bağlanmıştır.
İlçede günümüze gelebilen eserler arasında; Selçuklu ve Cenevizlilere ait Kale ve Hamam kalıntıları bulunmaktadır.
Kenthaber Kültür Kurulu