Tortum Genel Bilgi

Topraklarının büyük bir bölümü Karadeniz Bölgesi’nde, küçük bir bölümü de Doğu Anadolu Bölgesi’nde, Erzurum İli’ne bağlı bir ilçe olan Tortum’un, doğusunda Narman ve Oltu, batısında İspir, güneybatısında Ilıca, kuzeyinde Artvin ili ve Uzundere ilçesi, güneydoğusunda Pasinler, güneyinde Erzurum Merkez ilçe bulunmaktadır. Erzurum’un kuzey kesiminde yer alan Tortum’un engebeli bir arazisi vardır. Kuzeyde Deve Dağı, kuzeydoğuda Akdağ, doğu ve güneyde Kargapazarı Dağları, batı kesiminde Mescit Dağları bulunmaktadır. Bu dağların üzerleri Sarıçam ormanları ile kaplıdır. Ayrıca dağların yüksek kesimlerinde yaylalar bulunmaktadır. İlçe topraklarından kaynaklanan küçük akarsular Tortum Çayı’nda toplanmaktadır.

Denizden 1.450 m. yüksektedir. İl merkezinin 58 km. kuzeyinde bulunan ilçenin yüzölçümü 1423 km2 olup, toplam nüfusu 38.598’dir.

İlçe ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Yetiştirilen başlıca ürünler, patates, buğday, arpa, çavdar ve elmadır. Az miktarda dut, ceviz, soğan ve baklagiller yetiştirilir. Tortum Çayı vadisinde sebze ve meyvecilik yapılmaktadır. İlçenin yüksek kesimlerindeki yaylalarda hayvancılık yapılır. Arıcılık ve bazı köylerde yapılan yünlü dokumalar ilçenin ekonomisine katkısı bulunmaktadır.

İlçenin tarihinde ilk yerleşim MÖ.700’lerin ortalarında göçebe İskitlerle başlamıştır. Bundan sonraki dönemi kesinlik kazanamamıştır. Bununla birlikte Medler, Romalılar, Bizanslıların burada yaşadıkları sanılmaktadır. XI.yüzyılın sonlarında Tortum isimli bir Türkmen aşireti buraya yerleşmiştir. Bu aşiretin ismi ile de yöre anılmaya başlamıştır. XIX.yüzyılın sonlarında Erzurum vilayetinin merkez sancağına bağlı bir kaza olarak yönetilmekte idi. Bu kazanın merkezi de bugün Artvin ilinin Yusufeli ilçesi sınırlarında yer alan Nihah (Yokuşlu) Köyü’nde idi. Sonradan ilçe merkezi Tortum Çayı Vadisinde yeniden kurulmuştur.

İlçede günümüze gelebilen tarihi eserler arasında;Tortum Kalesi, Kesik Köprü, Kireçli Köprü, Tortum Şelalesi, Meryem Ana Kilisesi (Hahuli Manastırı) ile Kale Dibi, Ağca Kalesi, Azot Kalesi ve Üngüzel Kalelerinin kalıntıları ve gözetleme kuleleri, Nihah Kalesi, Kireçli Köprü ve köylerdeki kilise kalıntıları bulunmaktadır.

Kenthaber Kültür Kurulu