Tunceli ili Çemişgezek ilçesi Medrese Mahallesi’nde bulunan bu medresenin yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır. Bununla beraber Sultan II. Abdülhamit zamanında, XIX. yüzyılın sonlarında yapıldığı sanılmaktadır. Bazı kaynaklarda medrese temellerinin Selçuklu dönemine ait olduğu yazılmıştır. Ayrıca Başbakanlık arşivinde bulunan 1526 tarihli bir belgede Süleyman Bey Medresesi ismi ile bir yapıdan söz edilmekte olup, bu yapı günümüze gelememiştir. Büyük olasılıkla Hamidiye Medresesi bu medresenin üzerine yapılmıştır. Medresenin kitabesini Harputlu Hacı Hayri yazmıştır:
“Şah-i Faruk-i Siyer Hazret-i Sultan Hamid
Etti bu medreseyi talibi ilme tesis
Yazdı cevherle de Hayri kulu tarih-i selis
Merkezi Feyz-i Ebed ola bu darüttedris”
Medrese kesme taştan dikdörtgen planlı olarak yapılmıştır. Avlu etrafında medrese odaları sıralanmıştır. Odaların dışa açılan pencereleri yuvarlak kemerlidir. Sonraki dönemlerde medresenin üzerine ikinci bir kat eklenmiştir. Her iki kat arasındaki mimari uyumsuzluklar ve dönem farkı da açıkça görülmektedir.
Günümüzde özel şahısların mülkiyetinde olup, konut olarak kullanılan medrese, bir süre adliye binası olarak kullanılmıştır.
Kenthaber Kültür Kurulu
Fotoğraf, www.cemisgezek.gov.tr adresinden alınmıştır.