Mazgirt Genel Bilgi

Doğu Anadolu Bölgesi’nde, Tunceli İline bağlı bir ilçe olan Mazgirt, doğu ve güneyinde Elazığ, batısında Tunceli merkez ve Pertek, kuzeyinde yine Merkez ve Nazımiye ilçeleri ile çevrilidir. Tunceli’nin güneydoğusunda yer alan Mazgirt’i Kırklar Dağı (2.033 m.) engebelendirir. Akarsu vadilerinde dar düzlükler bulunmaktadır.

İlçe topraklarını Munzur Suyu ile Peri Suyu sulamaktadır. Bu iki akarsu Keban Baraj Gölü’ne dökülmektedir. Deniz seviyesinden 1.400 m. yükseklikteki ilçenin yüzölçümü 709 km2 olup, 2000 Yılı Genel Nüfus Sayım sonuçlarına göre, toplam nüfusu 12.957’dir.

Karasal iklimin hakim olduğu Mazgirt’te, yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve yağışlı geçer. Yağışlar genellikle sonbahar ve ilkbaharda yağmur, kış aylarında ise kar şeklinde olmaktadır. Yıllık yağış 550 ile 1.100 mm. arasında değişmektedir.

İlçenin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Yetiştirilen tarımsal ürünlerin başında buğday, arpa, fasulye, fiğ, şeker pancarı, soğan, patates, nohut, mercimek gelir. Bunların yanı sıra meyve de yetiştirilmekte olup, armut ve üzüm üretimi önemlidir. Hayvancılıkta küçükbaş hayvan yetiştirilir. İlçenin Akpazar beldesinde çanak-çömlekçilikte yapılmaktadır.

İlçenin Eskiçağ tarihi ile ilgili yeterli ve kesin bilgi bulunmamaktadır. Büyük olasılıkla bu yerleşim IX.yüzyılda Urartular tarafından kurulmuştur. Yöre tarihi dikkate alındığında Urartulardan sonra Muşkiler, Medler, Persler, Kapadokia Krallığı, Ermeni Krallığı, Romalılar ve Bizanslılar yöreye hakim olmuşlardır. VII.yüzyılda da Arap akınlarına uğramıştır.

Malazgirt Savaşı’ndan (1071) sonra Türkmenler buraya yerleşmiş, Selçuklu egemenliğinden sonra Mengücekler, Artuklular ve Anadolu Selçukluları arasında yöre sık sık el değiştirmiştir. XIII.yüzyılda Moğolların yönetimine giren yöre XIV.yüzyılın ortalarında Eretna Beyliğinin ve Erzincan yöresinde bağımsız bir yönetim kuran Mutahharten’in egemenliğine girmiştir. Bunu Timur yönetimi izlemiştir. Otlukbeli Savaşı’ndan (1473) sonra Fatih Sultan Mehmet tarafından Osmanlı topraklarına katılmıştır. XIX.yüzyılda Mamuretü’l Aziz (Diyarbakır) vilayetinin dersim (Tunceli) sancağına bağlı bir kaza merkezi idi. I.Dünya Savaşı’ndan sonra Rus ordusunun Pülümür’e yaklaşması üzerine Mazgirtliler silahlanarak çatışmalara katılmış ve Rusların Mazgirt’e girmesini engellemiştir.

Mazgirt’in Belediyesi 1926’da kurulmuş, ve Tunceli’ye bağlı ilçe konumunu sürdürmüştür.

İlçede günümüze gelebilen tarihi eserler arasında; Mazgirt Kalesi kalıntıları, Kale Köyü kalesi, Bağın Kalesi , Elti Hatun Camisi , Elti Hatun Kümbeti ve Çoban Baba Türbesi bulunmaktadır. Ayrıca ilçede Dedebağ Köyü’nde Bağın Kaplıcası vardır.

Kenthaber Kültür Kurulu

Fotoğraflar, www.tunceli.bel.tr adresinden alınmıştır.