Menua (Semiramis-Şamram) Su Kanalı

Menua (Semiramis-Şamram) Su Kanalı Anadolu’daki Urartulardan günümüze gelebilen en görkemli kanal olup, 51 km. uzunluğundadır. Van’ın Gürpınar Ovası’ndan Urartu Krallığı’nın başkentinin bulunduğu Van Ovası’na (Tuşba) tatlı su getiren Menua Kanalı aynı zamanda tarım alanlarını da sulamaktadır. Van Bölgesi’nin en yüksek engebesini meydana getiren Baş et Dağı’nın batı yönündeki kalker kayalıklarından kaynaklanan su aynı zamanda da yörenin en büyük su kaynağıdır. Bu kaynağın güneybatısındaki kalker kayalığın şekillendirilmesi ile oluşturulan kitabeler yurdumuzdan kaçırılmıştır. Kral Menua’nın bu kitabesi günümüzde Almanya’da Pergamun Müzesi’nde sergilenmektedir.

Bu kanalın çevresinde Kral Menua tarafından kızı Tariria için yaptırılmış teraslar halinde asma bahçeleri bulunuyordu. Menua Kanalı doğudan batıya doğru akarak Hoşap Çayı üzerinden geçirilmiştir. Ancak Hoşap Çayı üzerindeki Urartuların su aşırtma kemerleri yıkılmıştır. Bu aşırtma kemerlerinin yalnızca iri taşlardan yapılmış temel kalıntıları görülmektedir. Kanal suyunun belirli bir seviyede akıtılabilmesi için arazinin bazı yerlerinde çukurlar ve derin vadilere yüksek duvarlar örülmüş ve arazi aynı düzeye getirilmiştir. Bunlardan Gülo Boğazı ile Kadem Bastı mevkileri destek duvarlarının en yüksek olduğu yerlerdir.

Kaynağın çıktığı yerin deniz seviyesinden yüksekliği 1760 m. Menua Kanalı’nın Van Ovası’nda son bulduğu yerin deniz seviyesinden yüksekliği ise 1700 m. dir. Bu kanal 10/10.000–3/10.000 arasındaki bir eğimle Van Ovası’na su taşımıştır. Taşıdığı suyun kapasitesinin 75.000.000 m3’ten fazla olduğu sanılmaktadır. Kanalın yapımındaki destek duvarları Edremit ve Harabedar mevkilerindeki kalker taş ocaklarından elde edilmiştir. Duvarlar bindirme tekniğinde yapılmış, yalnızca taşların dış yüzeyleri kabaca düzeltilmiştir.

Kenthaber Kültür Kurulu

Fotoğraf, www.tebe.org.tr adresinden alınmıştır.