(1851- 1900)

Osmanlı devlet adamı. Afyonkarahisar’lı, Kabaağaçlızade Miralay Mustafa Asım Bey’in oğludur. Babası Şam’da bulunduğu sırada 1851 (1267 H)’de doğmuştur. Ailesi Şakirpaşalar olarak bilindiğinden Cevat Şakir Paşa olarak da bilinmektedir.

Ahmed Cevat Paşa, İlköğrenimini Bursa ve İstanbul'da yaptıktan sonra Harbiye'ye girdi. 1869'da mezuniyetinden sonra Erkan-ı Harbiye'ye alındı ve buradan da birincilikle mezun oldu. Önce kolağası olarak görevlendirildi. Yazdığı El-Ma'lumatü'l-Kafiye fi Ahval-il-Memalik-il-Osmaniyye adlı eserini padişaha takdim ile binbaşı oldu. 93 Harbi’nde Tuna ordusuna gönderilen Ahmed Cevat Paşa, önce başkumandan Süleyman Paşa'nın yaverliğinde, sonra yarbay rütbesiyle Necip Paşa fırkasının Erkan-ı Harbiye reisliğinde (kurmay başkanlığı) bulundu. 27 yaşındayken miralaylığa terfi ederek Peyker Paşa kolordusunun Erkan-ı Harbiye reisliğine getirildi. Savaştan sonra 1878 Berlin Antlaşması hükümlerinin uygulanmasında görevlendirildi. 1884'te Çetine (Karadağ) elçiliğine tayin edilerek rütbesi mirlivalığa (tuğgeneral) yükseltildi.

İstanbul’a dönüşünde Sultan II. Abdülhamit'in takdirini kazanan Ahmed Cevat Paşa, dönüşünden sonra İstanbul'da Teftiş-i Askeri Komisyonu üyeliğine getirildi. Girit'teki karışıklıklar üzerine Girit fevkalade kumandanlık ve vali vekilliğine tayin edildi. Buradaki başarılı görevi nedeniyle müşirliğe (orgeneral) yükseltildi. 1891'de de sadrazamlığa getirildi (1891) . 1894'de sadrazamlıktan alınarak Nişantaşı'ndaki evinde ikamete mecbur edildi. Bu sırada Girit'te yeniden karışıklıkların çıkması üzerine Girit Fırka-i Askeriye kumandanlığına tayin edilerek 1897'de adaya gönderildi.

Girit'te Avrupa devletleri tarafından özel bir yönetim tarzının empoze edileceği anlaşılıp, bu arada da Almanya İmparatoru Kayzer II. Wilhelm'in nun Suriye ve Filistin'e seyahat yapması kesinleşince, Cevat Şakir Paşa Kayzer'in mihmandarlığına getirildi. Ancak imparatorla görüşmesinden sonra karargahı Şam'da bulunan 5. Ordu Kumandanlığına tayin edildi. Burada rahatsızlanan Cevat Şakir Paşa, doktorların verdiği raporla İstanbul'a geldi ve 1900'de vefat etti. Fatih'te Buharalı Emir Ahmet türbesi karşısında yapılan özel bir türbeye gömülmüştür.

Yapıtları:

Tarih-i Asker-i Osmani
Sadova Muharebesine Kadar Muhtasar Tarih-i Askeri
Malumatü’l-Kafiye Ahval-i Memalik-i Osmaniya
Riyaziyenin Mebahis-i Dakikası
Kimyanın Sanayie Tatbiki
Sema
Telefon