(1878-1949)

1878’de Afyonkarahisar’da doğdu.Kebapçıoğulları ailesindendir.Babası Afyonkarahisarlı Ahmet Ağa, Annesi Fatma Hanımdır. İlk ve Ortaokulu Afyonkarahisar’da, askeri liseyi Bursa’da okudu. 1898’de Harp Okulunu bitirerek piyade subayı oldu.

Teğmen, üsteğmen ve yüzbaşı olarak Makedonya ve Arnavutluk dağlarında isyancılarla çarpıştı. Makedonya’da bulunduğu sıralarda İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin etkin bir üyesi oldu. Kırçova Bölgesini bu cemiyetin en güvenli çalışma alanı durumuna getirdi. 1908’de Balkanlarda uygulanacak yasalar komisyonuna üye oldu.

Trablusgarp’ta, Atatürk’ün yanında savaştı. Irak’ta İngilizlere karşı dövüştü, İngiliz ordu kumandanı General Townshend’in hayranlığını kazandı. Bu general anılarında Ali Çetinkaya’ya yer vermiştir. Mondros Bırakışmasından sonra Ayvalık’ta 172.Alay Komutanı oldu. 28 Mayıs 1919’da Yunanlıların bu bölgeyi işgale girişmesi üzerine ilk cepheyi kurdu.

Meclis-i Mebusan’a katıldı. Malta’ya sürgün edilen Ali Çetinkaya, kurtulunca Afyonkarahisar temsilcisi olarak TBMM’ye katıldı. İstiklal Mahkemesi Başkanlığı da yaptı. 1946 seçimlerine kadar TBMM’de Afyonkarahisar milletvekili olarak bulundu.

Ali Bey, fikir ayrılıkları dolu olan bu birinci mecliste, 1.gurupta yer aldı. 2.Mecliste Atatürk'ten yana olanların büyük çoğunluk sağlamalarında Ali Bey'in büyük payı oldu. 2. Mecliste Cumhuriyet Halk Partisi Programı ile Anayasa taslağının hazırlanmasında Kazım Karabekir, Ziya Gökalp, İsmail Canbolat, Yusuf Akçura, Ahmet Ağaoğlu ve Celal Bayar ile birlikte görev aldı. Uzun yıllar Halk Partisinin Gurup Başkanlığı görevini sürdürdü... Doğudaki kürt isyanlardan sonra kurulan Ankara İstiklal Mahkemesi Başkanlığına getirildi. 16 Şubat 1934 Tarihinde Bayındırlık Bakanlığına seçildi. Ulaştırma İşlerinin Bayındırlıktan ayrılması üzerine oluşturulan Ulaştırma Bakanlığının, 3 Nisan 1939 Tarihinde İlk Bakanı oldu. Her iki Bakanlıkta da büyük işler başardı.

Yabancı şirketlerin elinde bulunan demiryolu, havagazı, elektrik, tünel, tramvay işletmelerinin millileştirilmesini gerçekleştirdi.Daha sonra Ulaştırma Bakanı oldu. Bu bakanlığın da kuruluş yasasını meclisten geçirtti. 4.000 km.lik demiryolunun yapımında, THY.nın kuruluşunda emeği geçti.

Soyadı Kanunu çıkınca Atatürk ona “Çetinkaya” soyadını verdi. Zira Ayvalıkta düşman karşısında, gerçekten Çetin bir kaya olmuştu. Sonraları, adıyla, soyadıyla Ali Bey, yurdun çeşitli yerlerinde yaşatıldı.

Ali Bey zaman zaman halkevi tarafından Afyonkarahisar’da yayımlanan Taşpınar dergisine makaleler yazdı. O arada Hans kohn tarafından yazılan “Türk Milliyetçiliği” adlı eseri Türkçeye çevirerek kitap bütünlüğünde yayımlanmasını sağladı. Aralıksız 1946 yılına kadar Afyonkarahisar Milletvekilliği yapan Ali Çetinkaya, çok partili sisteme geçilip, Demokrat Partinin seçimleri kazanması üzerine o yıl seçilemedi ve Milletvekilliği sona erdi.

Çetinkaya, 21 Şubat 1949 Tarihinde İstanbul'da vefat etti. Afyonkarahisar Belediyesi tarafından Asri Mezarlık içersinde inşa edilen Anıt Mezar'a defnedildi.