Çal'dan Bir Görünüm |
Ege Bölgesi’nde, Denizli İli’ne bağlı ilçe olan Çal’ın, doğusunda Çivril, batısında Güney ilçesi ve Denizli Merkez ilçesi, güneyde yine Merkez ilçe ve Çardak ilçesi, kuzeyinde de Uşak ili bulunmaktadır.
İlçe toprakları kuzey, batı ve güneydoğudaki dağlar ve bunların ortasındaki jeolojik bir çöküntü alanından oluşmuştur. İlçenin doğusunda en yüksek noktası 1.840 m.ye ulaşan Büyük Çökelez Dağı, kuzeyinde de Bulkaz Dağı yer almaktadır. Güneydoğudaki Beşparmak Dağı da kuzeydoğu-güneybatı doğrultusunda uzanmaktadır. Çal ile Çardak ilçeleri arasında doğal sınırı oluşturan bu dağın üzerinde Kuyucak Yaylası bulunmaktadır. İlçenin Büyük Menderes Vadisi, Baklan Ovası ve Çivril Ovası ile birlikte 92.000 hektarlık bir alanı kaplamaktadır. Çökelez Dağı eteklerindeki Çakırlar yaylası ilçenin en önemli yaylasıdır.
Denizden yüksekliği 850 m. olan ilçenin yüzölçümü 1.520 km2 olup, toplam nüfusu 32.932’dir.
İlçenin ekonomisi tarım, bağcılık ve hayvancılığa dayalıdır. Yetiştirilen tarımsal ürünler, buğday, pamuk ve tütündür. Sebzecilik 1970’li yıllardan sonra başlamıştır. Ekonomisinin ana temelini bağcılık oluşturur. Denizli’nin bağ alanlarının %65’i burada olup, razaki üzüm yetiştirilir. Hayvancılık koyun besiciliğine yöneliktir. Denizli ilinin ağaçlandırma çalışmalarında kullanılan fidanların bir bölümü buradan sağlanır.
Hançalar Köprüsü |
Yöre tarihine ait buluntular Roma döneminden başlamaktadır. Ancak bu dönemden daha önceki yıllarda da yerleşim olduğu sanılırsa da kesinlik kazanamamıştır. Roma döneminde kurulmuş olan kent ile ilgili kalıntılar günümüze gelememiştir. Bölgeye Türkmen boylarının yerleşmesinden sonra burada yaşayanların demircilikle uğraşmasından ötürü Demirci Köy olarak isimlendirilmiştir. Daha sonra Çağatay dilinde yüksek yer veya yayla anlamına gelen Çal ismi doğal konumundan ötürü buraya verilmiştir.
Osmanlı döneminde Aydın’ın Denizli Livasına bağlı bir kazadır. Cumhuriyetin ilanından sonra 1923’te Denizli’ye bağlanmıştır. Kurtuluş Savaşı sırasında ismini duyurmuş, Mudafa-i Hukuk ve Reddi ilhak Kongresi’ne (22 Mart 1919), Çal’dan Müftü İzzet Efendi; İstanbul’da 12 Şubat 1920’de toplanan son Osmanlı Mebusun Meclisi’ne de Denizli sancağını temsiler Çal’dan Emin Efendi katılmıştır.
İlçede günümüze gelebilen tarihi eserler arasında; Eskipazaryeri Camisi, Yatağan Baba Türbesi, Hançalar Köprüsü ve Çoğaşlı Köyü Çeşmesi bulunmaktadır.
Kenthaber Kültür Kurulu