Beydağ Genel Bilgi
Ege Bölgesi’nde, İzmir iline bağlı bir ilçe olan Beydağ, kuzeyinde Kiraz, doğu ve güneyinde Aydın, batısında Ödemiş ile çevrilidir. Küçükmenderes Vadisinin doğu ucunda, Beydağ, Aydın Dağları’nın uzantısı olan Beydağ’ın eteklerinde yer almaktadır. İlçe toprakları Ege Denizi’ne dik inen tepelerle engebelenmiştir. Bunların arasında tarım alanı olarak kullanılan ovalar bulunmaktadır.
İl merkezine 142 km. uzaklıktadır. Denizden yüksekliği 235 m. Olan ilçenin 2000 Yılı Genel Nüfus Sayım sonuçlarına göre; toplam nüfusu 14.147’dir.
İlçede Akdeniz İklimi hüküm sürmekte olup, yazları sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlı geçer. Yağışlar genellikle yükseklerde kar, Beydağ ilçesi yakınlarında yağmur şeklindedir. İlçenin doğal bitki örtüsü; dağ eteklerinde zeytin, incir, üst kısımlarda kestane ve meşe, tepelerde ise iğne yapraklı çam ormanları ile kaplıdır.
İlçenin ekonomisi tarım, hayvancılığa dayalıdır. Yetiştirilen tarımsal ürünlerin başında; tütün, pamuk, susam, patates, zeytin, incir, kavun karpuz ve çeşitli sebzeler gelmektedir.
Beydağ’ın bulunduğu yerin eski bir yerleşim yeri olduğu kaynaklardan ve çevredeki tümülüslerden öğrenilmektedir. MÖ.2000-1000 yılları arasında Luwilerin burada yaşadıkları bilinmektedir. MÖ.1200’deki Dor göçü ve İon yerleşmesinin Beydağ’ın bulunduğu bu alana kadar yayıldığı sanılmaktadır. Çevredeki tümülüslerden Lydialıların buraya egemen olduğu, Kimmer ve Pers akınlarında yöre zarar görmüştür. MÖ.603’ten sonra Persler yöreye hakim olmuşlardır. Persler döneminde bugünkü Ödemiş köylerinden Günlüce’de Hypaipa isimli Pers kutsal alanının varlığı Perslerin bu bölgeye önem verdiğini göstermektedir. Büyük İskender’in Anadolu’ya hakim olmasından sonra Beydağ yöresi de Makedonyalıların, İskender’in ölümünün ardından Antigonos’un, Lysimakhos’un ve Pergamon Krallığı’nın yönetimine girmiştir. Pergamon Kralı III.Attalos’un ölümünden sonra vasiyet yolu ile yöre ile birlikte Beydağ da Romalıların egemenliğini kabul etmiştir.
MS.IV.yüzyılda Bizanslıların hakimiyetine giren yörede Hıristiyanlık yayılmış, bir takım kiliseler yapılmış ve Hıristiyanlığın önemli bir merkezi olmuştur. Bunlardan birisi de Beydağ Kalesi ile Seyrek kavak arasındaki Kirse Mevkiinde bulunuyordu.
Malazgirt Savaşı’ndan (1071) sonra Türkmen boyları Anadolu’ya yayılmıştır. Selçuklu emirlerinden Emir Çaka Bey de Merkezi İzmir olmak üzere bir beylik kurmuştur. Bu beylik sınırlarını Beydağ’ın bulunduğu alana kadar genişletmiştir. Beydağ’ın bulunduğu bölge Haçlı seferleri sırasında çeşitli çatışmalara sahne olmuş, Aydınoğlu Mehmet Bey’in oğlu İbrahim Bahadır Bey bir süre yöreye hakim olmuş ve burasını kendi emirliğine bağlamıştır. Daha sonra da Osmanlı topraklarına katılmıştır.
Beydağ Osmanlı dönemine kadar Palaiapolis olarak anılmış, Osmanlı topraklarına katılmasından sonra ismi Balyambolu olarak değiştirilmiştir. Balyambolu 1838-1849 yıllarında Aydın Livasına bağlı bir kaza idi. Bu dönemde Osmanlı devletinin önemli gelir kaynaklarından olan tuz ticareti Gediz yöresinden yapılarak İzmir Kuşadası ve Mudanya limanlarına taşınıyordu. Bu ticareti yapabilmek için de Balyambolu’nun da içerisinde bulunduğu Tire, Bayındır, Ödemiş, Birgi ve Keleş gibi ilçelerden develer sağlanıyordu.Balyambolu 1867’de nahiye olmuş ve Ödemiş kazasına bağlanmıştır.
İzmir Vilayet Salnamesinde (1927-1928) Beydağ bucak merkezi olarak görülmektedir. Bu dönemde savaşlar ve salgın hastalıklar nedeniyle nüfusunun azaldığı anlaşılmaktadır. 1926 yılı İzmir Vilayeti Meclis-i Umumi kararı ile Balyambolu ismi Beydağ olarak değiştirilmiştir. 1927 yılında nüfusunun azlığından ötürü belediyesi kaldırılmış, 1964 yılında Belediyesi yeniden kurularak belde konumuna getirilmiştir. Beydağ 1988 yılında İzmir’e bağlı bir ilçe yapılmıştır.
Kenthaber Kültür Kurulu
Fotoğraflar, www.beydag.gov.tr adresinden alınmıştır.
