Bornova Genel Bilgi

Ege Bölgesi’nde, İzmir İline bağlı bir ilçe olan Bornova, kuzeyinde Menemen ve Manisa, doğusunda Kemalpaşa, güneyinde Buca, batısında da Konak ve Karşıyaka ilçeleri ile çevrilidir.

İzmir’in kuzeydoğusunda, Yamanlar Dağı eteklerinde yer alan ilçe toprakları hafif engebeli bir arazi yapısına sahiptir. Bornova yöredeki küçük çayların taşıdığı alüvyonlardan oluşmuş bir tepe üzerindedir. Bundan ötürü de Burunova, Burunabat gibi isimlerle anılmış, bu isimler sonradan Bornova’ya dönüşmüştür.

İl merkezine 8 km. uzaklıktaki ilçenin yüzölçümü 205 km2, 2000 Yılı Genel Nüfus Sayım sonuçlarına göre; toplam nüfusu 396.770’tir.

İlçede Akdeniz İklimi hüküm sürmekte olup, yazlar sıcak, kışlar ılık ve bol yağışlı geçer. Yıllık sıcaklık ortalaması 26-27 derecedir.

İlçe ekonomisi ticaret, tarıma dayalıdır. Yetiştirilen tarımsal ürünlerin başında; buğday arpa, özellikle mandalina başta olmak üzere meyve gelmekte olup, üzüm ve zeytin gelmektedir. İlçede endüstri gelişmiş olup ekonomisinde önem taşımaktadır.

İlçenin tarihi çok eskiye dayanmaktadır. Yörede Hititlerin yerleştiği iddia edilmişse de bu konuda kesin bulgulara rastlanmamıştır. Frigler (MÖ.2000-1200) yöreye yerleşmişler ancak, bugünkü kentin İon göçü sırasında MÖ.610 yılında çevresindeki Pınarbaşı, Işıklar, Naldöken ve Kavaklıdere köyleri ile birlikte kurulduğunu, İzmir Arkeoloji Müzesi eski müdürlerinden hakkı Gültekin “İzmir Tarihi” isimli eserinde belirtmektedir. Yöreye Lydialılar (MÖ.610-546), Persler (MÖ.546-333), Büyük İskender (MÖ.333-323), Pergamon Krallığı (MÖ.263-130) ve Romalılar ile Bizanslılar (130-1076) hakim olmuşlardır.

Malazgirt Savaşı’ndan (1071) sonra Türkmen boyları Batı Anadolu’ya yayılmış, Çakabey burada küçük bir emirlik kurmuş ve bunun sonucu olarak da Aydınoğulları Beyliği’nin sınırları içerisinde kalmıştır. Bornova yöre ile birlikte Sultan II.Murat zamanında, 1425’te Osmanlı topraklarına katılmıştır.

Osmanlı döneminde İzmir merkez ilçesine bağlı bir bucak olan Bornova, XIX.yüzyılda Osmanlı Devletinin dışa açılması ve İzmir’in ihraç limanı olmasından ötürü önem kazanması Bornova’yı da etkilemiştir. İzmir-Kasaba (Turgutlu) demiryolunun Bornova’nın 3 km. uzağından geçmesi burasının ticari yönden önem kazanmasında etkili olmuştur. Bornova Belediyesi 1879’da kurulmuş, 1981’e kadar İzmir Belediyesi’ne bağlı bir şube olmuş, 1984’te de ilçe belediyesi olarak Büyükşehir Belediyesi’nden ayrılmıştır. Ege Üniversitesi’nin 1955-1956’da burada kurulmasından sonra 1958’de ilçe konumuna getirilmiştir.

I.Dünya Savaşı’ndan sonra Yunanlıların İzmir’i işgali sırasında 17 Mayıs 1919’da Bornova da işgale uğramıştır. Kurtuluş Savaşı’nın sonunda 9 Eylül 1922’de İzmir ile birlikte bu işgalden kurtarılmıştır.

Bornova’nın bir özelliği de 1890’da İngiliz denizcileri ile Bornovalıların yapmış olduğu ilk futbol maçı ve 1895’te Türkiye’deki ilk atletizm yarışmalarının burada düzenlenmesidir.

İlçede günümüze gelebilen tarihi eserler arasında; Santa Maria Kilisesi, Büyük Cami ve Sivil Mimari Örneklerinden köşk ve evler bulunmakta olup, bunların başlıcaları; Maltas Evi, Belhomme Evi, Paterson Köşkü, Steinbüchel Evi, Chamaud Evi, Charlton Wittal Evi, Well House, Edmund Giraud Evi, Donald Giraud Evi, Kanalaki Evi, Aliotti Evi, Murat Evi, Bari Evi, Pandespanian Köşkü, Paggy Köşkü, Yeşil Köşk’tür.

Kenthaber Kültür Kurulu

Fotoğraflar, www.ziza.net adresinden alınmıştır.