Emet Genel Bilgi
Ege Bölgesi’nde, Kütahya İli’ne bağlı bir ilçe olan Emet, batısında Balıkesir, kuzeyinde Orhaneli, güneyinde Gediz ve Simav ile çevrilidir. Kendi adını taşıyan çayın 3 km. doğusunda bir vadi üzerinde kurulan ilçe topraklarının batısını kuzeydoğu doğrultusunda Eğrigöz Dağı (2.072 m.) engebelendirmekte olup, ilçenin diğer yükseltileri; Gölcük Dağı (1.850 m.), Düşecek Dağı (1.800 m.) ile ilçenin doğusunda Hisarlık Tepesi, kuzeyinde Kocakıran Tepesi’dir. Dağlık ve dalgalı bir arazi yapısına sahip olan Emet’in doğusunda Emet çöküntü alanı bulunmaktadır. Bu çöküntü alanı Eğrigöz dağlarının güney eteklerinde, genellikle kuzey-güney doğrultusunda uzanır. Eğrigöz dağının eteklerinde başlayan, Hamamköy’e kadar uzanan dar ve derin vadinin tabanı, Hisarcık yakınlarında genişler. İlçe sınırları dışındaki Şaphane Dağı’nın kuzey eteklerinden kaynaklanan Emet Çayı, Eğrigöz Dağı’ndan inen bir takım kollarla beslendikten sonra, ilçe sınırları dışında Kirmasti adını alarak Apolyont gölüne dökülür. Örencik Ovası ilçenin belli başlı ovasıdır. Emet ilçesinin doğusundaki bir çöküntü alanının doğusuna yayılan bu ova, Aslanapa Ovasından bir eşikle ayrılır. kuzeydoğu-güneybatı doğrultusunda uzanan ovadan Koca Su kaynaklanmaktadır. Ayrıca ilçede Tetik, kirazlı, Karataş, Sarıalan, Tahtalı ve Düşecek yaylaları vardır.
Eğrigöz dağının etekleri Peleozoik yaşlı kayalardan oluşmuştur. Bunlar Peleozoik yaşlı oluşumlar olup, gnays, mikaşist ve amfiboliklerdir. Eğrigöz kütlelerinin özellikle yüksek kesimleri granit, grandiyorit ve kuvarslı diroyitlerden oluşmuştur. Emet çevresi, sık depremler olan tektonik çukurluklar ve kırıklıklar dizisi içerisinde yer almaktadır. Kütahya ve çevresinde zaman zaman büyük zararlara ve ölümlere yol açan depremler olmuş, Emet ilçesi de büyük ölçüde etkilenmiştir. Bunlardan en önemlisi 1970 yılında olan Gediz depremidir.
İlçe topraklarının büyük bir bölümü çam ormanları ile kaplıdır. T epelik yerlerde meşelikler çok yer tutar. Ormanların eteklerinde çevre halkının murt adını verdiği küçük boylu, çok dallı ve geniş sert yapraklı ağaçlar görünür. Çam ormanlarıyla kaplı dağlarıyla, Emet, zengin bir orman varlığına sahiptir. Emet çayının suladığı vadinin her iki tarafı bağlar ve meyve ağaçlarıyla kaplıdır. Deniz seviyesinden 888 m. yüksekliktedir. İl merkezine 93 km. uzaklıktaki ilçenin yüzölçümü 1.406 km2 olup, toplam nüfusu 48.218’dir.
İlçenin iklim yapısı çeşitlilik gösterir. Ege, Marmara ve İç Anadolu Bölgesi iklim tipleri arasında bir geçiş iklimine sahiptir.
İlçenin ekonomisi tarım, hayvancılık, madencilik ve sanayie dayalıdır. Yetiştirilen başlıca tarımsal ürünler, buğday, arpa, şeker pancarı, patates, soğandır. Bunların yanı sıra elma, armut, vişne, kiraz, üzüm ve dut yetiştirilir. Hayvancılıkta ise, dağlık kesimlerde küçükbaş, ovalık kesimlerde de büyükbaş hayvan besiciliği yapılır. Tiftik keçisi yetiştirilir. Buna bağlı olarak ilçede iplik ve dokuma tesisleri kurulmuştur. Konservecilik ilçe ekonomisinde önemli bir yer tutmaktadır. Yeraltı kaynakları bakımından oldukça zengin olan ilçenin en önemli madenleri boraks, Linyit, Kaolin, mermer, demir ve kurşundur. Türkiye’nin en geniş ve zengin bor yatakları Emet’tedir. Kütahya ili düzeyindeki zengin linyit yataklarının 6 milyon tonluk rezervi Emet ilçesindedir. Çavdarhisar ve Örencik yakınlarındaki mermer yataklarının, ilçenin diğer kesimlerinde bulunan kaolin, demir, asbest, kurşun yataklarının rezervleri bilinmemektedir. Ayrıca rezervi bilinmeyen bakır-kurşun-çinko karışımı yataklar da vardır.
İlçenin çeşitli yerlerinde ele geçen küçük buluntular, özellikle çanak çömlekler, üç ayaklı kaplar ve maşrapalar, yazıtlar, yöredeki ilk yerleşimin Hitit dönemine kadar indiğini göstermektedir. Emet’ten 1987 yılında ayrılan Beyköy’de bulunan Hitit yazıtları da yörenin Hititlerle olan bağlantısını ortaya koymuştur. Hititlerin ardından Frigler yörede hüküm sürmüş ve başta kaya mezarları olmak üzere o döneme ait çeşitli eserler günümüze kadar ulaşmıştır. Frigler bu bölgeye Rindikos ismini vermişlerdir. Lydialıların kral yolları Emet’in çevresinden geçmesinden ötürü, yörenin Lydialılar zamanında da önem kazandığını göstermektedir. Kral yolları Mezopotamya’da Ninova’dan başlayarak Sart üzerinden Emet yakınlarından geçmektedir.
Roma döneminde yörede önemli bir yerleşim olmuş, Tiberipolis ismi ile anılmıştır. Roma’nın ikiye ayrılmasından sonra Bizanslıların egemenliğine giren kent, önemli bir piskoposluk merkezi olmuştur.
Malazgirt Savaşı’ndan (1071) sonra, Oğuzların Çavuldur boyu yöreye yerleşmiştir. Kütahya ile birlikte Emet de Selçukluların egemenliği altında kalmış, daha sonra Germiyanoğlu Beyliğine bağlanmıştır. Kütahya bölgesine hakim olan Germiyanoğulları 1389 yılında Karamanoğulları baskısını azaltmak için Devlet Hatun’u Yıldırım Beyazıt’a gelin olarak vermişler ve Emet de çeyiz olarak Osmanlı Devletine geçmiştir. Osmanlı döneminde Emet, Voyvodalık haline getirilerek Nasuhoğlu’nun yönetimine bırakılmıştır. Sultan II.Beyazıt devrine ait tahrir defterlerinden, Emet’in Simav ile birlikte Kadılık olduğu öğrenilmektedir.
1867 Vilayet Nizamnamesinde Eğrigöz (Emet), Hüdavendigar (Bursa) vilayetine bağlı Kütahya sancağının kazasıdır. Eğrigöz (Emet), 1877 ve 1903 Devlet Salnamelerine göre, Hüdavendigar (Bursa) Vilayeti, Kütahya sancağı, Merkez kazasına bağlı nahiye durumundadır.
Milli Mücadele döneminde Emet, Yunanlılar tarafından işgal edilmiş, halk “Emet Milli Müfrezesi”ni kurarak kurtuluş savaşına aktif olarak katılmıştır. Genelkurmay kayıtlarında "Emet Vak’ası" olarak geçen, halkın Yunan hükümet binasına saldırmasından sonra yapılan Cevizdere Savaşında büyük kahramanlık göstermiştir. Bu dönemin anısına savaşın olduğu bölgede Cevizdere Şehitleri Anıtı yapılmıştır. İlçe 3 Eylül 1922’de işgalden kurtarılmıştır. Emet’de Yunanlılar ile yapılan çatışmalarda şehir büyük zarar görmüş, yakılmıştır. Bu yüzden de günümüze pek az tarihi eser gelebilmiştir. İlçede Dereli Kaplıcaları ile Yeşil ve Kaynarca Kaplıcaları bulunmaktadır.
Cumhuriyetin ilanından sonra, 1922’de Kütahya iline bağlı bir İlçe konumuna getirilmiştir.
Kenthaber Kültür Kurulu
Fotoğraflar, www.kutahya.gov.tr ve www.emet.gov.tr adreslerinden alınmıştır.
