Gördes Genel Bilgi
Ege Bölgesi’nde, Manisa iline bağlı bir ilçe olan Gördes, doğusunda Demirci ve Köprübaşı, güneyinde Salihli, batısında Akhisar ve Kuzeyinde ise Balıkesir iline bağlı Sındırgı ilçeleriyle çevrilidir. İlçe toprakları küçük akarsu vadileriyle yarılmış bir yayla görünümündedir. Manisa ilinin dağlık ve engebeli kuzey kesiminde yer alan Gördes’in kuzeyinde Kepez Dağı, kuzeydoğu ve doğusunda Demirci-Simav Dağları, güneydoğusunda da Çomaklı Dağı bulunmaktadır. Bu dağların orta kesiminde de Gördes Çayı Vadisi bulunmaktadır.
İlçe topraklarını Demirci-Simav Dağlarının güney yamaçlarından doğan Gördes Çayı sulamaktadır. Gördes Çayı bir süre sonra Kumçayı ismini alarak Gediz Nehri’ne akar. Kumçayı Vadisinin tabanında Gediz Ovasının uzantısı olan Gördes Ovası bulunmaktadır. İlçenin güneydoğusunda Demirköprü Baraj Gölü bulunmaktadır. Demirci-Simav Dağlarının eteklerinde, kuzeyden güneye doğru alçalan Gördes-Uşak Platosu olarak isimlendirilen düzlükler bulunmaktadır. İlçenin dağlık kesimlerinde iğne ağaçlı yapraklarından oluşan zengin bir orman örtüsü bulunmaktadır. Deniz seviyesinden 680 m. yükseklikteki ilçenin yüzölçümü 1.052 km2 olup, 2000 Genel Nüfus Sayımına göre; toplam nüfusu 27.279’dur.
İlçede Akdeniz iklimi hüküm sürmekte olup, yazları kurak ve sıcak, kışları ılık ve yağışlı geçer. Yıllık yağış ortalaması 500 - 700 M3 arasında değişmektedir. Ortalama sıcaklık 11 - 13 c° dir.
İlçenin ekonomisi tarım, hayvancılık, halıcılığa dayalıdır. Tarımsal ürünlerin başında tütün gelmektedir. Son yıllarda haşhaş ekimi de yapılmaktadır. Anadolu Türk halılarının düğüm tekniğine isim veren Gördes halıcılığı XVII.yüzyıldan itibaren yaygınlaşmaya başlamış, kısa sürede Anadolu’nun ünlü halı merkezlerinden biri haline gelmiştir. Gördes düğümü denen çift atmalı düğüm, tüm Anadolu’ya yayılmış Türk halılarını diğer ülkelerin halılarından ayıran bir özellik olmuştur. Gördes düğümü hem halının ömrünü uzatır, hem de halıya bir kadife inceliği verir. Yurt içinde ve yurt dışında bir çok müzede örnekleri bulunan halılar genellikle seccade tipindedir. Yün malzeme ile, Gördes düğümü tekniği ile dokunmuş, ipleri kök boya ve doğal boyalarla boyan boyanmış Gördes halılarında kırmızı, kahverengi, mavi, lacivert ve beyaz renkler hakimdir.
İlçedeki kızılçam ormanlarından reçine üretimi yapılmaktadır. İlçe topraklarında feldispat, tianit, mika, linyit ve uranyum yatakları vardır. Kayacık ve Ece de de Madensuyu kaynakları bulunmaktadır.
Eski bir yerleşim yeri olan Gördes’in ilk Çağdaki ismi İulia Gordos’tur. Bu konudaki bilgiler oldukça yetersizdir. Bununla birlikte, Kumçayı’nın yukarı kısmındaki yamaçlarda bazı kent kalıntı izleri ile karşılaşılmıştır. Ayrıca Kadys (Gediz) ile ortak sikke bastırdığı bilinmektedir.
Kent sonraki yıllarda bu yamaçlardan daha güneye doğru taşınmıştır.
Ch.Texier’in Küçük Asya isimli kitabında Gördes’in, Atina kralı Kadüz’ün oğlu tarafından kurulduğu yazılıdır. Helenistik Çağdan sonra yöreye Romalılar, Bizanslılar hakim olmuştur.
Malazgirt Savaşı’ndan (1071) sonra Türkmen boyları buraya yerleşmiş, Selçuklu Devleti’nin yıkılmasından sonra, Manisa ile birlikte Saruhanoğullarının hakimiyetine girmiştir. Ardından Karesioğulları buraya egemen olmuş, Osmanlıların Karasioğulları Beyliğini ortadan kaldırması ile Osmanlı topraklarına katılmıştır.
XIX.yüzyıl sonlarında Aydın Vilayetinin Saruhan sancağına bağlı bir kaza konumunda idi. I.Dünya Savaşı’ndan sonra Mondros Mütarekesi’ne dayanan Yunanlılar 15 Temmuz 1920’de Gördes’i işgal etmişler, 5 Eylül 1922’de de bu işgalden kurtarılmıştır.
Cumhuriyet döneminde ilçe konumunu sürdürmüştür. Gördes’te 23 Ocak 1940’ta şiddetli bir toprak kayması olmuş ve şehir 1948 yılında bugünkü yerine taşınmıştır.
Kenthaber Kültür Kurulu
Fotoğraf, www.manisa.gov.tr. adresinden alınmıştır.
