Salihli Genel Bilgi

Ege Bölgesi’nde, Manisa İli’ne bağlı bir ilçe olan Salihli, doğusunda Kula ve Alaşehir, Kuzeyinde Demirci, Gördes ve Akhisar, batısında Turgutlu, güneyinde Ödemiş ilçeleri ile çevrilidir. Manisa’nın güney kesiminde yer alan ilçenin kuzey, kuzeydoğu ve güneyi dağlarla çevrilidir. İlçe, güneyinde Bozdağlar Silsilesi, (2.157 m.), kuzeyinde Gediz Ovası ile kaplı olup, ovanın kuzeyinde Dibek Dağları (1.120 m.), Kuzeydoğusunda Üşümüş Dağları (1.085 m.) bulunmaktadır. İlçe topraklarını Alaşehir, Gümüş, Kurşunlu ve Sart Çayları sulamakta olup, Gediz Nehrine karışarak İzmir’den Ege Denizi’ne dökülür. Gediz Nehri üzerinde Demir Köprü Barajı bulunmaktadır. Barajdan sulama, taşkından korunma, enerji ve balıkçılık yönünden faydalanılmaktadır. Manisa’ya 72 km. uzaklıktadır. Deniz seviyesinden 125 m.yükseklite olan ilçenin yüzölçümü 1.302 km2, 2000 Yılı Nüfus sayım sonuçlarına göre; toplam nüfusu 83.137’dir.

İlçede Akdeniz iklimi hüküm sürmekte olup, yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı geçmektedir.

İlçenin ekonomisi tarım, hayvancılık, ticaret ve sanayie dayalıdır. Yetiştirlen başlıca ürünler; buğday, arpa, çiğit, pamuk, tütün, mısır, üzüm, Antepfıstığı, ceviz, elma, kayısı, şeftali, kiraz, zeytindir. Manisa’nın en çık çekirdeksiz kuru üzüm üreten ve ihraç eden ilçesidir.Marmara ve Demirköprü Baraj göllerinde ise balık üretilmektedir. Hayvancılıkta ise küçük ve büyükbaş hayvan besiciliği yapılmaktadır.

İlçedeki başlıca sanayii kuruluşları ise; Salihli Palamut ve Veleks İşletmesi başta olmak üzere, pamuk ipliği, dokumacılık, tarım alet ve makineleri, salça, çırçır ve yaz üretim merkezleridir. İlçe topraklarında altın ve uranyum içeren cevher yatakları vardır. Ayrıca madensuyu kaynakları bulunmaktadır.

Salihli-Demirci karayolunun 30. kilometresi yakınlarındaki Prehistorik Çağ insan ve hayvanlarına ait ayak izleri ile karşılaşılmıştır. Bu da yöredeki yerleşimin 250.000 yıllık olduğuna işaret etmektedir. Ayrıca Salihli-Akhisar karayolu üzerindeki Tekelioğlu Köyü Ahlatçıktepe ve eski Balıkhane adı verilen yerde 1967-1968 yılındaki kazılarla çömlek, taş ve lahitler ile Lydialılar dönemine ait ev kalıntıları ortaya çıkarılmıştır.

Salihli’nin bulunduğu alanda Hititlerin de yaşadığı bilinmektedir. Assuva Krallığı’nın sınırları içerisinde kalan yöre daha sonra Lydia Krallığı’nın egemenliği altına girmiştir. Lydialıların en önemli kentlerinden olan Sardes ilçe toprakları içerisindedir. Lydia Kralı Kroisos (M.Ö.560-547) zamanında Salihli yöresi önemli bir merkez olmuş ve Antik Çağda altından sikke bastıran bir kent olmuştur.

M.Ö.VI.yüzyılda Sardes Batı Anadolu’nun sanat ve kültür merkezi konumundaydı. Bunu Lydia’nın doğal zenginlikleri, özellikle altın madenleri de pekiştiriyordu. Kroisos’un krallığının ilk yılları barış ve diğer ülkelerle uyum içerisinde geçmiş ancak, yüzyılın ortalarına doğru doğuda Pers tehlikesi baş göstermiştir. Bunun üzerine Kroisos M.Ö.547’de Kappadokia bölgesine sefere çıkmıştır. Kızılırmak’ı geçtikten sonra Perslerle karşılaşmıştır. Savaş Sardes’e yakın bir yerde Persler’e yenilmiş ve Sardes askeri ile halkı akropole çekilmiştir. Sardes’in Pers hükümdarı Kyros’un eline geçmesiyle M.Ö547’de Pers egemenliğini tanımak zorunda kalmıştır. MÖ.333 yılında Büyük İskender Pers egemenliğini sona erdirerek yöreyi Makedonya Krallığı’na bağlamıştır. İskender’in ölümünden sonra bir süre Seleukosların yönetiminde kalmış, ardından da Pergamon Krallığı toprakları içerisine girmiştir. Pergamon Krallığı’nın vasiyet yolu ile Roma’ya bağlanmasından sonra Sardes önemini korumuş, Salihli yöresi de Roma egemenliğine girmiştir.

Roma döneminde Asya eyaletinin, Bizans döneminde de Therakesion Theması’nın sınırları içerisinde kalmıştır. Salihli yöresi XIV.yüzyıl başlarında Saruhan Beyliği’nin yönetimine girmiş, XV. Yüzyıl başlarında da Osmanlı topraklarına katılmıştır.

XIX.yüzyıl sonlarında Aydın vilayetinin Saruhan sancağına bağlı kaza konumunda idi. I:Dünya Savaşı’ndan sonra 23 Haziran 1920-5 Eylül 1922 tarihleri arasında Yunan işgali altında kalmıştır. Kurtuluş Savaşı sırasında Salihli’de Kuva-yı Milliye Teşkilatı kurulmuş, Alaşehir Kongresi’nde Salihli temsil edilmiştir. Cumhuriyet döneminde Saruhan (Manisa) vilayetine bağlı ilçe konumunu sürdürmüştür.

İlçede günümüze gelebilen tarihi eserler arasında; Sardies antik kentindeki Artemis Mabedi, Gymnasion, Sardie (Sard) Sinagogu ve Bintepeler’de Kral Mezarı vardır. Ayrıca ilçede Salihli Müzesi ve Kurşunlu Kaplıcaları bulunmaktadır.

Kenthaber Kültür Kurulu

Fotoğraflar, www.salihli.sehri.com ve www.bayar.edu.tr adreslerinden alınmıştır.