Adıyaman’ın kuzey-doğusunda yer alan Gerger, kuzeyde Malatya-Pötürge, doğuda Diyarbakır’ın Çüngüş ve Çermik İlçeleri ve Şanlıurfa'nın Siverek İlçesi, güneyde Kahta, batında Sincik ve Pötürge İlçeleri ile sınırlıdır.

İlçenin doğu ve güney sınırını Fırat Nehri üzerinde yapılan Atatürk Baraj gölü çizmektedir. Deniz seviyesinden yüksekliği 770 m olan Gerger tümüyle dağlık bir bölgede kurulmuş olup, Kürdek, Hacı bazı ve Kımıl önemli dağlarıdır.

Gerger İlçesinde bulunan yaylalar; Çet, Kürdek, Ovacık, Kımıl Dağı ve Beyaz çeşme yaylalarıdır. İlçe sınırlarında bulunan göller ise; Güngörmüş ve Gürgenli köylerin arasındaki kara göldür. İlçenin 5 km. uzaklığında Eskikent köyünün kuzeyinde Murfan mağaraları da bulunmaktadır.
Gerger'in eski tarihi ile ilgili kesin bilgiler bulunmamaktadır. İlçe sınırları içerisinde Aşağı Arsemeia, Borsauma, Juriopolis gibi antik yerleşim yerlerinin olduğundan söz edilmektedir. Tarih boyunca dağlık bir alanda yer alması ve ulaşım zorlukları nedeniyle istilalardan uzak kalmıştır. M.Ö. VI. yüzyılın ilk yarısında yaşayan Seleukos Kralı Arsemes, Fırat üzerinde aşağı Arsameia adlı bir kent kurmuştur. Bu kent Gerger Kalesi olarak halen bulunmaktadır. Aşağı Arsameia krallık zamanında kışlık kent olarak kullanılırdı.

Osmanlı Devleti döneminde, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kuruluşuna kadar Gerger, Harput Sancağına

Gerger Kalesi

( şimdiki Elazığ ili ) bağlıydı. Cumhuriyet dönemine Malatya - Pötürge İlçesine bağlı bir köy olarak giren Gerger 1954 yılında il olan Adıyaman’a bağlanmıştır.

İlçe ekonomisinde en ağırlıklı sektör tarımdır. İlçenin doğal yapısı dağlık ormanlık ve engebeli olduğundan tarımda kullanılan arazi azdır. Tarımda kullanılacak arazilerin büyük bir kısmı hububat tarımına ayrılmıştır. Dere ve çay kenarındaki düz ve az engebeli arazilerde sebze ve meyve ziraatı yapılmaktadır. İlçede tarımsal sanayii ürünü olarak tütün ve pamuk ekimi azda olsa yapılmaktadır.

Tarihi eser olarak günümüze en iyi şekilde Gerger kalesi gelmiştir. Çok sarp bir kaya üzerinde kurulan bu kale, ulaşım zorluğundan dolayı istilalardan uzak kalmıştır. Kale Roma döneminde inşa edilmiş, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde surlar, kale kapıları ve Tonozlu bazı yapılar eklenerek kullanılmıştır. Kalıntılarının büyük bölümü ayakta olan kaleye çıkışın güç olması nedeni ile turizm amaçlı kullanılamamaktadır.

Gerger kalesi, MÖ II.yüzyılda Kommagene Kralı Arsemes tarafından kurulmuştur. Kale, Kommagene Kralığının doğu sınırını oluşturmakta olup, Fırat nehri üzerindeki geçişlerin kontrol noktası durumundadır.

Gerger Dağlıca Çeşmesi

Sarp kayalar üzerine, Aşağı Kale ve Yukarı Kale olmak üzere iki bölümde yapılan Kale, Kommagenelilerin ilk idare merkezi olup, ayni zamanda kutsal bir tapınak görevini de üstlenmiştir.

Üç girişi bulunan Yukarı Kale’nin 1. kapısı yakınında kayalardan oyulmuş merdivenler, koridorlar ve mezarlar bulunur. 3. kapı çevresinde Kral Samos ve torunu I.Antiochos tarafından yazdırılan 6 kitabe bulunmaktadır. Kalenin üst kısımlarında yapı temelleri, burçlar, alt kısımlarında su sarnıçları ve evlere ait kalıntılar bulunmaktadır. Aşağı kalede Orta Çağ’a ait İslam Yapı temelleri olduğu bilinmekle birlikte, kalıntıları iyi durumda değildir. Yine kayalardan oyulmuş merdiven ve koridorlar, su sarnıçlarına ait kalıntılar bu bölümde de bulunmaktadır.

Aşağı Kale’nin batı surlarına dışarıdan bakıldığında kayalara oyulmuş Kral Samos’a ait bir rölyefi görülmektedir. 4 m. yüksekliğindeki rölyefte Kral Samos tören giysileri üzerinde silahlarla kuşanmış ve sağ elini ileri doğru uzatmış olarak ayakta tasvir edilmiştir.

Gerger İlçesinde Gerger Kalesi'nden başka tarihi herhangi bir kalıntı bulunmamaktadır.

Kenthaber Kültür Kurulu

Fotoğraflar: gerger.meb.gov.tr ve www.resimler.tv sitelerinden alınmıştır.

Yayın Tarihi : 8 Mayıs 2008 Perşembe 22:22:35

Güncelleme :8 Mayıs 2008 Perşembe 22:22:59

Bu haber hakkında yorum yazmak ister misiniz?

İLGİLİ SAYFALAR

Gerger Genel Bilgi