Lukianos
(Samsat, İ.S 125? – Mısır, İ.S 192)
Kommagene Krallığının başkenti olan Samsat’ta doğdu. Samsatlı diye anılan ünlü Yunan filozofu, yazarı ve hatibidir. Kesin olmamakla birlikte İS. 125’lerde doğup, 192’de Mısır’da öldüğü sanılmaktadır. Dayısının heykel işliğinde çalışırken, bir mermer parçasını kırdığı için dayak yer, kaçar ve okumaya karar verir. Ne eğitimi aldığı bilinmemekte, ancak yapıtlarından, kendini çok iyi yetiştirdiği anlaşılmaktadır.
Önce Antakya’da bir süre avukatlık yaptı, sonra gezginci sofistlere katıldı, konferanslar vererek çeşitli ülkeleri dolaştı. Atina’da yirmi yıl kaldı. Yaşamının sonlarına doğru Mısır’a gitti ve bir ara yüksek memurluklarda bulundu. Filozoflardan tanrılara dek hemen her çevreyle alay etti, ozanlardan, yazarlardan parçalar aktararak tümünü eleştirdi.
Lukianos’tan Seçme Yazılar adı altında çeviriler yapan N.Ataç’a göre yazar özgürlük ister, özgürlüğe aşıktır; uyruklarını ezen krallara yoksulları hor gören zenginlere, bilgileri ile böbürlenen kimselere saldırır.
Lukianos, sayısı 83’e ulaşan yapıt bırakmıştır. Din, felsefe, sanat, çağının görenek ve gelenekleri, inançları üzerinde çalıştı ve bunları eleştirdi. Yapıtlarını genellikle felsefi diyaloglar biçiminde ve güldürü öğeleriyle işleyerek yazdı. Bir özelliği de kahramanlarının konuşmalarının gerçek yaşamla büyük bir uygunluğu idi.
Yapıtları:
Tiranın Katili, İki Phalaris, Portreler, Tarih Nasıl yazılmalı, 165’e Doğru, Pantomin, Anakharsis veya Gymnasion’lar Üstüne, Tanrıların Diyalogları, Ölülerin Diyalogları, Ücretliler İçin, Savunma, Damla Hastalığı, Trajedi, Tezayak.
