Eruh Genel Bilgi
Büyük bir bölümü Doğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan, Siirt iline bağlı bir ilçe olan Eruh, doğusunda Şırnak, batısında Siirt Merkez ilçe, kuzeyinde Pervari, güneyinde Güçlükonak ilçeleri ile çevrilidir. Eruh dağlık ve engebeli bir alanda kurulmuş olup, kuzeyini Yazlıca Dağı (2.943 m.) engebelendirir. Batı-doğu doğrultusunda Şeyhömer Dağı (1.409 m.), Yassı Dağı (2.280 m.), Kayaönü Dağı (2.301 m.); güneyinde Küpeli Dağı (1.831 m.) bulunmaktadır. Bu dağlık alanlar Dicle Nehrine dökülen küçük akarsularla parçalanmıştır.
İlçenin en önemli akarsuyu da Dicle Nehri’dir. Ayrıca Dicle’nin kollarından Botan Çayı ve onunla birleşen Zorova (Zarova) Suyu ilçe topraklarını sulamaktadır. İl merkezine 53 km. uzaklıktaki ilçenin yüzölçümü 1.765 km2 olup, toplam nüfusu 15.454’tür.
İlçede Karasal iklim hüküm sürmekte ve dört mevsim en belirgin özellikleriyle yaşanmakta, Yazları sıcak ve kuraktır.
İlçenin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Yetiştirilen başlıca tarımsal ürünler, buğday, arpa, soğandır. Az miktarda da fasulye ve nohut yetiştirilir. Hayvancılıkta koyun, kıl keçisi ve tiftik keçisi yetiştirilir. Küçükbaş hayvancılık daha çok göçer aşiretleri tarafından yapılmaktadır. Keçi sütü üretilmekte olup, küçük mandıralarda peynir yapılmaktadır. Yün, kıl ve tiftikten Siirt battaniyesi ve keçe yapılmaktadır.
İlçenin İlkçağ tarihi konusunda yeterli bilgi olmamakla birlikte MÖ.1000 yıllarında Urartuların, daha sonra Medlerin ve Perslerin burada hüküm sürdükleri bilinmektedir. MÖ.332’de Anadolu’nun büyük bir bölümünü ele geçiren Büyük İskender Pers hakimiyetine son vermiştir. İskender’in ölümünden sonra yöre Seleukosların egemenliğine girmiştir. MÖ.129’da Partlar buraya hakim olmuş, ardından Romalılar ile Partlar arasında yöre, birkaç kez el değiştirmiştir. MS.63’te yapılan bir antlaşma ile Siirt yöresi Arsaklılar tarafından yönetilmek üzere Romalılara bırakılmıştır. MS.V.yüzyılda Sasaniler, 637’de de Araplar buraya hakim olmuştur. Bundan sonra Emevi ve Abbasi dönemlerinde “Amil” denilen beyler, ardından Ermeni prensleri ve Arap emirleri tarafından yönetilmiştir. Bizanslılar 927’de buraya hakim olmuştur. XI.yüzyılda Bizans’a bağlı olan Philaretos isimli bir Ermeni kral tarafından yönetilmiştir. XII.yüzyılda Artuklular, Anadolu Selçukluları yöreye egemen olmuş, XIII.yüzyılda İlhanlılar, XIV.yüzyılda Eyyubiler buraya hakim olmuşlardır. Yavuz Sultan Selim tarafından 1514’te Çaldıran Savaşı’ndan sonra Osmanlı topraklarına katılmıştır.
Osmanlı döneminde Siirt’in en eski ilçelerinden biri olan Eruh 1872 tarihli Diyar-ı bekir Salnamesi’nden öğrenildiğine göre; Siirt sancağına bağlı dört kazadan biridir. 1899 tarihli Bitlis Salnamesinde ise Eruh’un yine Siirt Sancağının bir kazası olduğu belirtilmiştir.
Cumhuriyet döneminde de Siirt’e bağlı ilçe konumunu sürdürmüştür.
Eruh ilçesinin Kavaközü (Tanzi) Köyü’nde bazı tarihi kalıntılar bulunmaktadır. Çetinkol (Kiver) Köyü’ndeki Kiver (Hatem-i Tay) Kalesinden başka birkaç kale kalıntıları ve Sivil Mimari Örneklerinden evler bulunmaktadır. Ayrıca ilçede Hista Kaplıcası bulunmaktadır.
Kenthaber Kültür Kurulu
Fotoğraf, www.siirt.gov.tr adresinden alınmıştır.
