Siirt ili Güneydoğu Torosların Dicle Havzası’na girdiği bölümde yer almaktadır. İl toprakları bugünkü görünümünü şiddetli kıvrılma ve kırılmalar sonucunda III.Zamanda almıştır. Üst miyosen devrinde blok halinde il toprakları yükselmiş ve böylece Güneydoğu Toroslar oluşmuştur. Ayrıca çöküntü alanları da meydana gelmiştir. Bu çöküntüler akarsularla aşınmış ve batı, güneybatı ile güney yönünde bir takım vadiler meydana gelmiştir.
Muş Güneyi Dağları
Muş Güneyi Dağları, Güneydoğu Torosların düzenli bir kesimini oluşturmuştur. Diyarbakır Havzasının kuzeyinde başlayan bu dağlar Diyarbakır-Muş-Siirt arasında doğudan güneydoğuya doğru uzanarak Siirt-Bitlis sınırını da oluşturmuştur. Bu dağ sırasının en büyük yükseltileri Aydınlık Dağı (Sason Dağı) (2.973 m.), Subaşı Dağı (Zubser Tepe) (2.721 m.) ve Tanrı Dağı’dır (2.044 m.). Bunlardan Aydınlık Dağı ilin en yüksek noktasıdır. Bu dağlar eski tarihlerde sık meşe ormanları ile kaplı idi. Ancak günümüzde bu ağaçlık alanlar orman niteliğini yitirmiştir.
Siirt Doğusu Dağları
Muş Güneyi Dağları’ndan sonra Bitlis Çayı vadisinin doğusunda uzanan bu dağlar Siirt’in doğusunu bütünüyle kaplamaktadır. Yükseltiler azalarak güneydoğudaki düzlüklere kadar uzanmaktadır. Sonra da Kavusşahap ve Hakkâri Dağları ile birleşmektedir. Bu dağ silsilesi daha çok ayrı ayrı kütleler halindedir ve Dicle Irmağı’na karışan küçük akarsularla da parçalanmıştır. Bu dağların ana kütlesini Yazlıca Dağı (Herekül Dağı) oluşturmaktadır. İlin en yüksek ikinci noktası olan Yazlıca Dağı’nı (2.838 m.) Meydan-ı Süleyman Tepe (2.444 m.) ile Körkandil Dağı, Uğurtepe (1.807 m.), Kelmehmet Dağı izlemektedir.
Bu dağ silsilesinin yanı sıra Siirt’in kuzeydoğusunda Doğruyol Dağı (Beknovil Dağı) (2.741 m.), Kapalı Dağı (2.631 m.) ve Küran Dağı (2.350 m.) dağları bulunmaktadır.
Siirt Doğusu Dağları yüksek ve sarp görünümdedir. Doğu Anadolu’nun yapraklı ağaçlarından oluşan ormanları burada bulunuyordu. Çoğunluğunu meşe ormanlarının oluşturduğu bu bitki örtüsünden de pek azı günümüze gelebilmiştir. Bunun da nedeni sorumsuzca ağaçların kesilmesidir.
Kenthaber Kültür Kurulu