Pervari Genel Bilgi
Doğu Anadolu Bölgesi’nde, Siirt İline bağlı bir ilçe olan Pervari, kuzeyinde Hizan ve Bahçesaray, doğusunda Çatak ve Beytüşşebap, güneyinde Şırnak ili ile Eruh ilçesi, batısında da Aydınlar ve Şirvan ilçeleri ile çevrilidir. Siirt’in doğu kesiminde yer alan Pervari’nin topraklarını Güneydoğu Torosların uzantısı olan dağlar engebelendirmektedir. Akarsu vadileri ile bölünen bu dağlık alandaki belli başlı yükselti Yazlıca Dağı (Herakol Dağı) (2.953 m.)’dır. Dağlık kesimlerin yüksek yerlerinde sulak çayırlarla kaplı yaylalar bulunmaktadır.
İlçe topraklarını Botan Çayı’nın başlangıç kollarından Çatak Deresi, Bahçesaray deresi ve Büyükdere sulamaktadır. Ayrıca güney kesimindeki küçük akarsular da Hazil Çayı tarafından toplanmaktadır. Bu sular Habur Çayı aracılığı ile Dicle Nehrine katılır.
Deniz seviyesinden yüksekliği 1.380 m.dir. İl merkezine 96 km. uzaklıktaki ilçenin yüzölçümü 1.459 km2 olup, 2000 Yılı Genel Nüfus Sayım sonuçlarına göre; toplam nüfusu 31.093’tür.
İlçede karasal iklim hüküm sürmekte olup, yazları sıcak ve kurak, kışlar sert, soğuk ve yağışlı geçer. Yabani fıstık ağacının genel merkezlerinden biri olan Pervari’de çok sayıda yabani fıstık ağacı bulunmaktadır.
İlçenin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Yetiştirilen tarımsal ürünlerin başında arpa, buğday, baklagiller, yem bitkisi, Siirt fıstığı ve sebzedir. Bunların yanı sıra üzüm, nar, şeftali, kayısı ve ceviz gibi ürünler de yetiştirilmektedir. Hayvancılıkta büyük ve küçükbaş hayvancılığın yanında arıcılık da yapılmaktadır. Pervari balı ile ünlenmiştir. Yöreye özgü Ankara keçilerinin koyu renkli tiftiğinden Siirt battaniyesi dokunmaktadır.
İlçenin İlkçağ tarihi konusunda yeterli bilgi bulunmamaktadır. Bununla birlikte tarihi kaynaklar ilçe tarihini Pers egemenliği ile başlatmaktadır. MÖ.332’de Anadolu’nun büyük bir bölümünü ele geçiren Büyük İskender Pers hakimiyetine son vermiştir. İskender’in ölümünden sonra yöre Seleukosların egemenliğine girmiştir. MÖ.129’da Partlar buraya hakim olmuş, ardından Romalılar ile Partlar arasında yöre, birkaç kez el değiştirmiştir. MS.63’te yapılan bir antlaşma ile Siirt yöresi Arsaklılar tarafından yönetilmek üzere Romalılara bırakılmıştır.
MS.V.yüzyılda Sasaniler, 637’de de Araplar buraya hakim olmuştur. Bundan sonra Emevi ve Abbasi dönemlerinde “Amil” denilen beyler, ardından Ermeni prensleri ve Arap emirleri tarafından yönetilmiştir. Bizanslılar 927’de buraya hakim olmuştur. XI.yüzyılda Bizans’a bağlı olan Philaretos isimli bir Ermeni kral tarafından yönetilmiştir. XII.yüzyılda Artuklular, Anadolu Selçukluları yöreye egemen olmuştur. Yavuz Sultan Selim tarafından 1514’te Çaldıran Savaşı’ndan sonra Osmanlı topraklarına katılmıştır.
Eski ismi Bervade olan Pervari, XIX.yüzyılda Bitlis Vilayetinin Siirt Sancağına bağlı bir kaza olarak yönetilmiştir. Cumhuriyetin ilanından sonra da kaza konumunu sürdürmüştür.
Pervari ilçesinde Ayvalıbağ (Tannur), Dolusalkım (Mektis) , Gölgeli (Deştelan) köylerinde bazı kale izlerine rastlanmaktadır. Ayrıca ilçede Abdurrahman Bin Avf Türbesi, Savtan Kalesi bulunmaktadır.
Kenthaber Kültür Kurulu
Fotoğraflar, www.pervari.gov.tr adresinden alınmıştır.
