Çubuk Genel Bilgi

Çubuk Genel Görünüm

İç Anadolu Bölgesi'nde Ankara İli'ne bağlı bir ilçe olan Çubuk İlçesi, doğuda Kalecik ve Akyurt ilçeleri , Batıda Kızılcahamam ve Kazan ilçeleri , Kuzeyde Çankırı ilinin Şabanözü ve Orta ilçeleri , güneyde Elmadağ , Altındağ ve Keçiören ilçeleri ile çevrili bulunmaktadır.

İlçe topraklarının büyük bir bölümü doğu batı doğrultusunda dağların engebelendirdiği bir plato konumundadır. Aydost Dağı'nın uzantıları ilçenin kuzeyini, Mire Dağı güneybatısını, İdris ve Karbasan dağları da güneydoğusunu engebelendirir. İlçenin üç tarafı dağlarla çevrili , güneyi ovaya doğru açık ve denizden uzak olduğu için kara iklimi hüküm sürmektedir. İlçeye bağlı, arazisi verimsiz ve genellikle engebeli köylerin bir kısmında nüfusun şehir merkezine doğru kaydığı görülmektedir. Ova köylerinde ise böyle bir durum söz konusu değildir.

İlçenin batı bölümünü Kocaçay, doğusunu Çubuk Çayı sulamaktadır.İlçe merkezinden geçen Çubuk Çayı ilçeyi ikiye böler. Çubuk Çayı üzerindeki Çubuk I ve Çubuk II barajları Ankara'nın su gereksinimini sağlar.Yüzölçümü 1.248 km2‘ dir. Deniz seviyesinden yüksekliği ise 1.100m. olup, 2000 Yılı genel Nüfus Sayım sonuçlarına göre; toplam nüfusu 75.119'dur.

İlçenin ekonomisi tarım a dayalı olup, arpa, buğday, baklagil türleri, Çubuk Çayı çevresinde de sebze, meyve üretimi yapılır. Ayrıca ilçede mermer ve perlit yatakları da bulunmaktadır.

Çubuk Ay Kayası

Eski bir yerleşim yeri olan Çubuk'ta Hititlerden kalma bir kale kalıntısı ile bir mağaraya rastlanmıştır. Hititlerden sonra Frig, Galat, Pers, Roma, Bizans ve Selçuklu egemenliğine girmiştir. Çubuk ve civarı Anadolu’nun Türkler tarafından fethi sırasında ilk ele geçen yerlerdendir. Bu bölgeyi, Selçuklu komutanlarından Çubuk Bey ele geçirmiştir. Çubuk isminin buradan gelmiş olabileceği sanılmaktadır. Bundan sonra Oğuz Boyları buraya yerleştirilmiştir. Nitekim XVI.yüzyıldan kalan Osmanlı tahrir defterlerindeki köy isimlerinin Alayundlu, Çavundurlu, Eymür, İğdir, Kınık, Peçenek ve Yazır oluşu bu iddiayı kuvvetlendirmektedir. Ayrıca Karakeçili ve Akçakoyunlu aşiretleri de Çubuk’a yerleştirilmiştir.Gelenler yerleşik düzene geçmiş, XVI.yüzyılda bunlar göçerliği bırakmış ve köylerde oturarak, zirai üretim ve hayvancılıkla uğraşmaya başlamışlardır. Bölgede, bu dönemde sadece iki aşiret yerleşik hayata geçmemiştir. Bunlardan Murad Fakihlü ve Işık Gazilü aşiretleri yerleşik düzene geçmelerine rağmen yayla yaşamını da sürdürmeye devam etmişlerdir.

Osmanlı döneminde önem kazanan yöre, Ankara savaşı'ndan (1402) sonra bir süre Moğolların yönetiminde kalmış, sonra da Osmanlı topraklarına katılmıştır. Osmanlı döneminde Çubukâbâd olan ismi, sonradan Çubuk'a dönüştürülmüştür. Şemseddin Sami Kâamusü'l-Âlâm'da Çubuk'tan Ankara vilayeti merkez sancağına bağlı bir kaza olarak söz etmektedir. XIX.yüzyıl sonlarında Ankara Vilayeti Merkez sancağına bağlı bir kaza iken, XX.yüzyıl başlarında nahiye yapılmıştır. 1921 yılında da ilçe konumuna getirilmiştir.

Çubuk Barajı

Ankara'nın 12 km. kuzeyinde, Çubuk Çayı üzerinde Çubuk I Barajı'nın yapımına 1929 yılında başlanmış, 1936 yılında da işletmeye açılmıştır. Yuvarlak eksenli beton ağırlıklı baraj, 220 m. yarı çaplıdır. Ayrıca baraj gövdesinin 4,5 m. önüne de sızmayı ve kabarmayı önlemek amacıyla ağaçlama ve baca sistemleri yapılmıştır. Barajın gölet alanı 1.76 km2 olup, 13,5 milyon suyu toplamaktadır.

Ankara'nın 54 km. uzaklığında, Çubuk ilçesinin 8 km. kuzeyine de yine Çubuk Çayı üzerine Çubuk II Barajı yapılarak 1964'te işletmeye açılmıştır. Barajın su toplama havzası 190 km2, gölet alanı da 1.28 km2'dir. En çok su miktarı da 27.2 milyon m3'tür. Bu baraj andezit, bazalt ve volkanik aklomeralardan oluşan bir zemin üzerindedir.

Çubuk barajı sırtları üzerine Atatürk’ün zaman zaman dinlenmesi için küçük bir köşk yaptırılmış Atatürk Baraja geldiği zaman bu köşkte dinlenmişlerdir. Atatürk’ün ölümünden sonra köşk bazı ek yapılarla genişletilmiş ve baraj müdürlüğü binası olarak kullanılmaya başlanmıştır. Bugün köşkte Atatürk’ün baraj gezilerinde bindiği bir deniz motorundan başka o günlere ait herhangi bir eşya kalmamıştır.

Çubuk Barajı sıtlarındaki Atatürk Köşkü

Ankara'nın kuzeyindeki Aydost dağı'nın güney yamaçlarından doğarak kuzey doğrultusundan akan, Çubuk Ovasını geçen Çubuk Çayı bu barajların suyunu sağlamaktadır. Çam ve akasya ağaçlarının yeşillendirdiği bu baraj çevresi Cumhuriyetin ilk yıllarından beri önem kazanmıştır.
 

Kenthaber Kültür Kurulu

Fotoğraflar, cubuk.gov.tr adresinden alınmıştır.