Gölbaşı Genel Bilgi

Gölbaşı Tepeden Görünüm

İç Anadolu platosu üzerinde bulunan Gölbaşı ilçesi Başkent Ankara’ya 20 km.uzaklıkta kurulan Gölbaşı İlçesi, doğusunda Bala, batısında Yenimahalle, güneyinde Haymana, kuzeyinde Çankaya ilçeleri ile çevrilidir. Yüzölçümü 1.010 km2, denizden yüksekliği ise 970 metredir.2000 Yılı genel Nüfus Sayım sonuçlarına göre; toplam nüfusu 62.602'dir.

İlçe Mogan Gölü çevresinde kurulduğu için (Gölbaşı) adını almıştır. Bugün Ankara'nın mesire, sayfiye, turizm ve sanayi bölgesi durumundadır. Mogan ve Eymir Gölleri, doğal güzelliği, temiz havası ve balık üretimi ile ilçeye turistik bir değer kazandırmaktadır.

M.Ö.3000.-1000'de yörede ilk yerleşimin olduğu Kültür Bakanlığı'nın Selametli, Tulumtaş, Tulumtaş-Ortaçayır Mevkii, Kızılcaşar-Gökçepınar Mevkii, Bacılar Köyü, Bezirhane Kültepe Mevkii, Bezirhane-Kepenekçi ve İncek-Harmantepe Mevkiinde yapmış olduğu araştırmalarda ortaya çıkmıştır.

Gölbaşı'ndan Bir Görünüm

Ankara gibi Gölbaşı ve yöresi de en eski medeniyetlerin yerleşim alanlarından biridir. Gölbaşı sınırları içinde, buranın eski tarihine ışık tutan sit alanı ve ören yerleri bulunur. Yapılan kazı ve araştırmalarda bölgede ilk Tunç, Hitit İmparatorluğu, Roma ve Bizans dönemlerine ait bulgulara rastlanmıştır. Bunlardan bir kısmı ilçe sınırları içindedir. Buluntulara genellikle yörede bulunan küçük yerleşim alanlarında rastlanmaktadır. Bunlar, kuzeybatıda Ahlatlıbel ve Taşpınar, güneybatıda Gökçehöyük, güneydoğuda Karaoğlan, güneyde Selametli Beldesi, doğuda Yurtbeyi Köy yerleşimleridir. Selametle, Gökçehöyük ve Bezirhane köylerinde ilk Tunç çağına ait höyükler ve kalıntılar, Taşpınar Köyünde Roma döneminden kalma mezarlık ve sütun başları; Karaoğlan’da Bizans Dönemine ait sikkeler ve kalıntılar; Yurtbeyi ve Karaoğlan köylerinde Erken hıristiyanlık dönemine ait kilise kalıntıları bulunmuştur.

Osmanlıların Söğüt'e gitmeden önce Gölbaşı, Beynam, Karaoğlan, karaali ve Oğulbey'de bir süre yaşadıkları bilinmektedir. Ankara Savaşı öncesi (1402) Timur fillerini Gölbaşı yöresindeki ormanlarda saklamıştır.

Mogan Gölü'nden Bir Görünüm

İlçe yakınında yer alan diğer önemli bir ören yeri ise Tulumtaş mağarasıdır. Ankara Çevre Otoyolunun yapımı sırasında işletilen bir taş ocağında çıkan bu mağara İncek, Hacılar ve Tulumtaş köyleri arasındaki Karayatak Tepe Mevkiinde bulunur. Ankara’ya 15 km uzaklıktadır. Uzunluğu 5 km, genişliği 1-1.5 km, yüksekliği 30-40 m olan, büyük bir kireç taşı bloğunun içinde kimyasal erimeler sonucunda oluşan mağarada görülmeye değer dikit, sarkıt ve sütunlar bulunmaktadır. Bu mağara ve çevresi 1. derece doğal sit alanı ilan edilmiştir.

İlçe 70 yıl öncelerine kadar Örencik Köyüne bağlı 10 haneli Gölhanı olarak anılan bir mahalle iken, 1923 yılında, buraya Oğulbey Köyü'ndeki Bucak Müdürlüğü ile Jandarma Karakolunun taşınması ile Gölbaşı Nahiyesi adını almıştır. Gölbaşı Nahiyesi 1936 yılında ilçe olan Çankaya’ya bağlanmış, 1945 yılında da bağımsız muhtarlığa kavuşmuştur. 1953 yılında Gölbaşı’ndan Devlet Karayolunun geçmesi ile, nüfus artışı ve gelişme hızlanmıştır. 1965 yılında Bucak’ta Belediye Teşkilatı kurulmuştur. Bunun ardından Gölbaşı, 30 Kasım 1983 gün ve 2963 Sayılı Kanun ile ilçe yapılmış ve ilçe teşkilatı kurulmuştur.
 

Kenthaber Kültür Kurulu

Fotoğraflar, ankaragolbası.bel.tr adresiinden alınmıştır.