Çerkeş Genel Bilgi

İç Anadolu Bölgesi’nde, Çankırı İli’ne bağlı bir ilçe olan Çerkeş, kuzeyinde Karabük’e bağlı Ovacık, doğusunda Bayramören ve Atkaracalar, güneyinde Ankara’ya bağlı Kızılcahamam ve batısında Karabük’e bağlı Eskipazar ve Bolu İline bağlı Gerede ilçeleri ile çevrilidir. İlçe toprakları engebeli bir arazi yapısına sahiptir. İlçenin belli başlı yükseltileri, güneyde Işık Dağı (2015 m), güneydoğuda Dumanlı Dağı, güneybatıda Karataş (1875 m.) ve Kütüklü Dağları, kuzeyde Çal Yaylası (1432 m.), kuzeydoğuda ise Derviş Tepe (1760 m.) ve Kocadağ’dır. Orman örtüsü bakımından oldukça zengin olan ilçenin ormanları büyük ölçüde tahrip edilmiştir. Günümüzde yalnızca dağların yüksek kesimlerinde ormanlara rastlanmaktadır. Bu ormanlar av hayvanları yönünden de zengindir. İlçe topraklarını Melan (Soğanlı) Çayı ve Çerkeş Suyu sulamaktadır. İlçenin doğu-batı doğrultusundaki Çerkeş Ovası Melan Çayı’na katılan Çerkeş Suyu boyunca uzanır. Çankırı il merkezine 120 km uzaklıkta olan ilçenin yüzölçümü 990 km2 olup, toplam nüfusu 12.800’dür.

İlçenin ekonomisi tarım, hayvancılık ve ormancılığa bağlıdır. Yetiştirilen tarımsal ürünler arpa, buğday, şeker pancarı, sebze ve meyvedir. Hayvancılıkta tiftik keçisi, koyun besiciliği, tavukçuluk ve arıcılık ön planda gelmektedir. Ayrıca montofon ırkı sığır besiciliğinin yaygınlaşması için ilçede bir istasyon yapılmıştır. İlçede irili ufaklı tuğla ve kereste imalathaneleri bulunmaktadır. İlçe topraklarında bentonit ve diyatomit yatakları da vardır. Bunların yanı sıra İmanlar Köyü’nde traverten kökenli mermer ocakları bulunmaktadır.

Yörede bulunan kalıntı ve buluntulardan Hitit, Roma ve Bizans dönemlerinde burada bzaı yerleşmeler olduğu anlaşılmaktadır. Nitekim Gerdek Boğazı kaya mezarı MÖ.VII.yüzyıla tarihlendirilmiştir. Ayrıca Karakoyunlu Köyü’nün çevresinde de kaya mezarları bulunmaktadır.

Malazgirt Savaşı’ndan (1071), 1080’li yıllarda Türkmen boyları Çerkeş çevresine yerleşmiştir. Anadolu Selçukluların hakimiyetindeki bu bölge, Çelebi Sultan Mehmet’in 1417’de daha sonra da Osmanlılara sığınan Kasım Bey’in yönetimine girmiştir. İran seferine çıkan Sultan IV.Murat buradan geçmiş, Çerkeş ilgisini çekmiş ve burası imar edilmiştir.

XIX.yüzyılda Kastamonu vilayetinin Çankırı sancağına bağlı bir kaza idi. Kurtuluş Savaşı öncesinde Çerkeşliler, padişah ordularına karşı savaşmış, Kuvay-ı Milliye’den yana olmuş, Düzce Ayaklanmasında da önemli rol oynamışlardır. 13 Nisan 1920’de başlayan Düzce Ayaklanması, Çerkeş ve çevresine de yayılmıştır. 58.Alay bu ayaklanmayı bastırarak Çerkeş’te karargâh kurmuştur. Çerkeş Gençler Mahfeli 1920’de kurulmuş, Milli Mücadelede de etkili olmuştur. Cumhuriyetin ilanından sonra ilçe konumuna getirilmiştir.

İlçede günümüze gelebilen tarihi eserler arasında; Ören Köyü Camisi, Piri Sani Türbesi, Çerkeş Hamamı, Gerdek Boğazı Kaya Mezarı, Karain Kaya Mezarı, Acısu Kaplıcası, Kös Kaplıcası, Akbaş Köyü Köprüsü, Çaylı Köyü Köprüsü, Sivil Mimari Örnekleri bulunmaktadır.

Kenthaber Kültür Kurulu