22
Aralık
2024
Pazar
ESKİŞEHİR
Eskişehir'in Sermaye Grupları ve Zeytinoğlu Ailesi
Eskişehir'in Sermaye Grupları ve Zeytinoğlu Ailesi
Eskişehir ekonomisinde etkinliği olan başlıca sermaye grupları, Zeytinoğlu, kanatlı ve Kılıçoğlu gruplarıdır. Bunlardan Kanatlı Grubu unlu yiyecekler (özellikle bisküvi) Kılıçoğlu Grubu ise tuğla-kiremit, Zeytinoğlu Grubu ise yapı gereçleri üretimi ve makine imalat sanayii dallarında yoğunlaşmıştır.
Kanatlı ve Kılıçoğlu gruplarının sanayicilikleri Cumhuriyet’in ilk yıllarına kadar uzanmaktadır. Zeytinoğlu grubu ise bu alana 1960’larda girmiştir. Söz konusu üç grup içinde son yıllarda en önemli yeri Zeytinoğlu Grubu almıştır.
Kütahya’nın Tavşanlı İlçesinden gelerek Eskişehir’e yerleşen “Zeytunzadeler”, ilde büyük topraklar edinmiş, bir yandan da ticarete başlamışlardı. 1950’lerde Eskişehir bankasının yönetiminde etkin olmaya başlayan Zeytinoğlu ailesi, 1964’te tarım ve ticaretten sağladığı birikimle sanayi kuruluşu olan Entin-Endüstri Yatırımları ve Ticaret AŞ’yi kurmuş, döküm ve makine imalatına başlamıştır. Aile, 1965’te Eston’u kurarak beton direk ve yapı gereçleri üretimine geçmiştir. Eston’un ayrıca biri yine Eskişehir’de diğeri Gaziantap’te konut yapı gereçleri üreten iki fabrikası daha bulunmaktadır.
Zeytinoğlu Ailesi’nin bir başka imalat fabrikası olan ES-EN ise 1977’de işletmeye açılmıştır. Eskişehir Bankasınde en büyük payı elinde tutan ve ticaret etkinliklerini Zeytinoğlu Ticaret ve sanayi AŞ adlı şirketle yürüten gurubun, taşımacılık dalında da bir firması vardır. 1982’de Birleşik Müteahhitlik Holding’i (BİM-HOL) satın alan Zeytinoğlu Grubu, yurt dışı müteahhitlik alanına da girmiştir.
Zeytinoğlu Ailesi 1968’de kurulan Eskişehir Sanayi Odası’nın yönetiminde de sürekli etkin olmuş, 1970’den yaşamını yitirdiği 1979 yılına kadar odanın başkanlığını Mümtaz Zeytinoğlu yapmış, daha sonra da bu görevi kardeşi Yavuz Zeytinoğlu üstlenmiştir.
1970’li yıllarda Eskişehir sanayiinin gelişmesinde ve ESO’nun etkinliklerinde başarılı bir sorumluluk taşıyan Mümtaz Zeytinoğlu, Türkiye’nin sanayileşme sorunlarında genel eğilimden ayrılan görüşleri savunmadaki mücadeleciliği ile dikkatleri üzerinde toplayan, aydın sanayici tipinin önde gelen bir temsilcisi olmuştur.
Zeytinoğlu’nun görüşlerinin belkemiğini, Türkiye’nin kalkınabilmesi için dış ekonomik güçlere olan bağımlılığının kırılması gereği oluşturmaktaydı.
Bağımsız bir ekonominin yolu ise, Ona göre, makine üreten makinelerin yerli sermaye ile ülke içinde üretilmesini gerçekleştirecek gerçek bir sanayileşmeden geçmekteydi.
Bağımsız bir ekonominin yolu ise, Ona göre, makine üreten makinelerin yerli sermaye ile ülke içinde üretilmesini gerçekleştirecek gerçek bir sanayileşmeden geçmekteydi.
Zeytinoğlu, Türkiye’nin AET’ye ortak olmasını öngören Katma Protokolü, Türkiye’nin gerçek anlamda sanayileşmesinin önünde bir engel olarak gördüğü için şiddetle eleştirmiş ve bu görüşlerinden dolayı da, “Anadolu Sermayesi”nin simgesi haline gelmişti.
Sorular/Cevaplar